VOV4.Bahnar - Jĭ hơ buh Covid-19 oei tŏk bŏk đei ƀôh krê hơ mơt tơ̆ lơ teh đak lơ̆m apŭng plĕnh teh, tơ drong ƀôh dơ̆ng lơ pơ rang ‘nao đơ̆ng vi rút SARS-CoV-2 pơm ăn kon bơ ngai ling lang arih lơ̆m đon bơ ngơ̆t tơ tăm. Iŏk đơ̆ng jĭ hơ buh đei ƀôh, lơ teh đak hlôi kơ dâu pơ jei hăm jơ năr vă tơ chă đei kơ loăi vắc xin tang găn tơ drong jĭ ‘nâu.. Vắc xin tang găn jĭ Covid-19 dang ei tŏk bŏk jing 1 lơ̆m dôm trong jang đei yua đei Anih vei lăng jang pơ gang apŭng plĕnh teh athei yua vă tang găn păng yak truh pă đei jĭ hơ buh vă hơ nhăk tơ drong arih sa hơ lơ̆k hmă dơ̆ng.

Kŭm nhen lơ teh đak lơ̆m apŭng plĕnh teh đei ƀơm kơ nê̆ yua đơ̆ng jĭ Covid-19, hloh 1 sơ năm âu ki, kon pơ lei Việt Nam ƀôh hơ dăh dôm tơ drong ƀơm ư̆h lơ ‘lơ̆ng yua đơ̆ng jĭ hơ buh pơm ăn. Ưh khan lăp ƀơm kơ nê̆ jơ hngơ̆m jăn kơ pơ đĭ tơ pôl, jĭ Covid-19 oei dui ba lơ tơ drong nhen: bơ ngai jang ư̆h kơ đei tơ drong jang, mŭk drăm tơ jur, lơ tơ drong jang pơm tơ lĕch tĕch mơ dro đei pơ hiơ̆, hơ ioh ư̆h gơh năm tơ̆ hnam trưng hŏk, bơ ngai kră tơ ƀơ̆p mơ mat tat lơ̆m vei lăng pơ gang... Đơ̆ng rŏng 3 ‘măng hơ drin iung jang, jơ nei jĭ hơ buh, dang ei teh đak bơ̆n tŏk bŏk  yak lơ̆m jăl jang tơ jră jĭ ‘nao ‘noh jĭ kơ chăng pơm joăt lơ̆m khei ‘năr jĭ hơ buh pơ dui đunh, tơ klep hăm nơ̆r tơ băt “ Atŭm arih sơ đơ̆ng hăm jĭ hơ buh Covid-19”. Kŭm hăm tơ drong pơm kiơ̆ tơ păt nơ̆r tơ băt 5 tơ drong đơ̆ng Anih tơm vei lăng găh tơ drong jang pơ gang ‘noh pơ lôch pơ rang, che gom, ngôi hơ tăih băl, ư̆h kơ akŏm lơ bơ ngai, tơ roi tơ băt y tế, dang ei lơ̆m teh đak hlôi păng tŏk bŏk hơ met tôm ăn tơ drong ƀet vắc xin. Ƀak si Trịnh Quang Trí – Kơ dră Anih vei lăng tơ drong jĭ jăn dêh char Dak Lak tơ băt:

Hrei ‘nâu, hlôi đei hloh 130 triệu ‘nu bơ ngai tơ poh jĭ păng hloh 2,8 triệu ‘nu lôch yua đơ̆ng Covid-19, yua thoi noh trong jang kăl hloh tang găn jĭ hrei ‘nâu ‘noh jĭ athei yua vắc xin vă vei lăng đei tơ drong tơ poh lanh păng tơ jur kơ sô̆ bơ ngai tơ poh păng lôch. Tơ drong jang yua vắc xin vei lăng kon bơ ngai hoei kơ đei ƀơm kơ nê̆ đơ̆ng jĭ hơ buh Covid-19 ‘noh jĭ 1 tơ drong kăl. Tơ̆ Việt Nam, Anih tơm vei lăng găh tơ drong jang pơ gang hlôi kĭ ăn 2 kơ loăi vắc xin gơh yua hăt hot vă tang găn Covid-19 ‘noh jĭ vắc xin SPUTNIK V đơ̆ng Nga păng vắc xin kơ AstraZeneca đơ̆ng Anh.

Gơh tơ roi, ƀet bơ̆ng vắc xin đei lăng ‘noh jĭ 1 lơ̆m dôm trong jang sơ đơ̆ng păng đei yua vă tang găn lơ tơ drong jĭ tơ poh. Đei lơ tơ drong jĭ krê hơ mơt hlôi đei tang găn kĕ gơ nang đơ̆ng đei tơ drong pơ jing đơ̆ng vắc xin nhen jo jăn, gơ̆ tơ̆ nge ‘nao rơ neh.... Hrei ‘nâu, vắc xin bơ̆ng jĭ Covid-19 tŏk bŏk jing tơ drong đei tơ pôl bơ ngơ̆t truh. Hơ dai hăm dôm tơ drong tơ tăm nhen tơ drong sĭt bơ̆ng jĭ đơ̆ng vắc xin truh dang ei, đei sơ đơ̆ng ư̆h, đei ƀơm ư̆h kơ ‘lơ̆ng truh jơ hngơ̆m jăn ư̆h?... ‘noh tôch kơ lơ kon pơ lei tơ gŭm tơ drong tơ lĕch jang ƀet kơ loăi vắc xin âu. Mŏ Chu Thị Vân oei tơ̆ phường Ea Tam, pơ lei tơm Buôn Ma Thuột, dêh char Dak Lak tơ roi:

 “Ĭnh hơ nơ̆ng chă pơ̆ih lăng găh tơ drong jĭ hơ buh Covid-19. Đei băt, Việt Nam hlôi đei vắc xin bơ̆ng jĭ ĭnh ƀôh sơ đơ̆ng ƀiơ̆. Vă jê̆ truh, Dak Lak tơ lĕch jang ƀet bơ̆ng vắc xin Covid-19 klo kăn nhi gô năm ƀet vă bơ̆ng jĭ”.

Mŏ Nguyễn Thị Thanh Trúc oei tơ̆ phường Tân Thành, pơ lei tơm Buôn Ma Thuột, dêh char Dak lak ‘noh akhan:

Jĭ hơ buh Covid-19 tơ pă tôch kơ krê hơ mơt păng kiơ̆ kơ ĭnh tơ drong ƀet bơ̆ng vắc xin ‘noh jĭ tơ drong kăl hloh. Rim ‘nu athei tơ gŭm vă jăh pơ tôch jĭ hơ buh.

Jăl jang blŭng, lơ̆m teh đak hlôi sơng iŏk hloh 127.000 kơ liêu vắc xin bơ̆ng jĭ Covid-19, tơ gŭm ƀet hơ drol ăn kơ dôm bơ ngai hơ mơt lơ tơ̆ 13 dêh char, pơ lei tơm đei jĭ. Blŭng khei 4/2021, Việt Nam hlôi sơng iŏk hloh 811.000 kơ liêu vắc xin bơ̆ng jĭ Covid-19 yua đơ̆ng Trong jang “Gơh yua sơ đơ̆ng hăm vắc xin bơ̆ng jĭ Covid-19” (chih vă kơ đeh ‘noh COVAX) tơ gŭm. Dôm dêh char gô tơ lĕch jang bơ̆ jang kiơ̆ tơ drong tơ chơ̆t 21/NQ-CP ‘năr 26/2 đơ̆ng Khŭl kơ dră teh đak găh tơ drong răt păng yua vắc xin bơ̆ng jĭ Covid-19. Kiơ̆ kơ ‘noh, gô tơ gŭm hơ drol ƀet ăn kơ khŭl jang tang găn jĭ, ‘noh: bơ ngai bơ̆ jang lơ̆m rim anih jang pơ gang; bơ ngai vang jang tang găn jĭ ( bơ ngai bơ̆ jang tơ̆ dôm hơ nih ăn oei hơ drô̆, jang tơ drong jang tơ chă, dăr hơ len pơ rang jĭ...); ƀô̆ đô̆i, kŏng an... bơ ngai bơ̆ jang tơ̆ rim anih jang hành chính hơ nơ̆ng tơ ƀơ̆p pơ ma dơ nuh hăm lơ bơ ngai; bơ ngai đei dôm tơ drong jĭ hơ met ư̆h kơ klăih, bơ ngai hloh 65 sơ năm; bơ ngai arih sa tơ̆ dôm tơ ring đei jĭ...

Truh dang ei, lơ̆m apŭng plĕnh teh hlôi đei hloh 500 triệu ‘nu đei ƀet vắc xin bơ̆ng jĭ Covid-19. Kiơ̆ tơ dra hơ drol đơ̆ng Anih vei lăng jang pơ gang apŭng plĕnh teh, tơ drong jĭ hơ buh gô hơ nơ̆ng đei ƀôh krê hơ mơt păng rŏ lăng gô oei pơ dui đunh lơ̆m 1-2 sơ năm truh, dang 70% kơ sô̆ kon pơ lei lơ̆m plei teh athei đei ƀet bơ̆ng vă iŏk đei tơ drong ư̆h kơ đei pơ rang jĭ lơ̆m tơ pôl. Vắc xin bơ̆ng jĭ Covid-19 ‘noh jĭ kơ loăi vắc xin ‘nao mă lei hlôi pơm lăp đei dôm tơ drong hơ găt ‘lơ̆ng khoa hŏk kơ jăp găh tơ drong sơ đơ̆ng păng tơ drong sĭt. Kiơ̆ kơ ƀak si Trịnh Quang Trí, Kơ dră Anih vei lăng tơ drong jĭ jăn dêh char Dak lak, 1 kơ loăi vắc xin hơ yơ pơm tơ lĕch tă kơ athei pơm kiơ̆ tơ drong đơ̆ng pơ long lăng lơ̆m hơ nih pơ long lăng, pơ long lăng tơ̆ sem tơ rong păng pơ long lăng yan âu tơ̆ bơ ngai tôch kơ hret. Vắc xin mư̆h đei yua athei pơm lăp mă hơ drol ‘noh tơ drong sơ đơ̆ng păng đơ̆ng rŏng ‘noh athei sĭt pă đei ƀơm pơ rang jĭ. Dôm kơ loăi vắc xin bơ̆ng jĭ Covid-19 đei yua hlôi đei Anih vei lăng jang pơ gang apŭng plĕnh teh hơ len lăng kơ hret găh tơ drong sơ đơ̆ng păng sĭt kơ na gơh sơ đơ̆ng mư̆h yua.

Mă đơ̆ng iŏk yua bơ̆ng jĭ đơ̆ng vắc xin Covid-19 hlôi đei lơ teh đak hơ len lăng hơ dăh, mă lei kiơ̆ rim bơ ngai joăt jang pơ gang, rim ‘nu ư̆h kơ gơ̆h lăng vắc xin ‘noh jĭ tơ mam kơ jăp lơ̆m tang găn jĭ hơ buh mă kơ đei yua, kăl kơ pơm kiơ̆ hơ dai nơ̆r tơ băt 5 tơ drong đơ̆ng Anih tơm vei lăng găh jang pơ gang dăh mă hơ dăh hloh ‘noh jĭ pơm kiơ̆ tơ păt nơ̆r athei đơ̆ng Khŭl kơ dră teh đak “ Tơ drong jang đơ̆ng bơ̆n ‘noh jĭ vắc xin + 5 tơ drong, ư̆h yua kơ pơ gang mă bơ̆n pơm pơ hơi”.

Võ Quỳnh - Quang Nhật: Chih

Thuem: Tơ blơ̆