VOV4.Bahnar - Atu\m hăm dui brai vai tanh khăn, tanh brong jak, pơm tơle\ch ting ning ch^ng klơk, ‘no\h tanh sơkok Pơnan jing m^nh lơ\m dôm tơdrong jang joăt joe tôch g^t kăl kơ bơngai Jrai oe\i tơ\ Gia Lai. Tơ\ anăp tơdrong vă hiong dong tanh sơkok Pơnan lơ\m tơdrong er^h sa hre\i au, dôm sơnăm tơ je# au, đe duch nă pơmai o\h oe\i tơ\ tơring Ia Dơ\k, apu\ng sơlam te\h đak Đức Kơ dêh char Gia Lai hlôi kơru\n jơhngơ\m iung jang ve\i răk tơdrong jang g^t kăl au.

Sơkok Pơnan đe\i tanh đơ\ng hla Pơnan. Lơ\m rim pơyan phang tru\h, bơngai dro\ nglo lơ\m pơlei Sung Lớn ko\h hla pơnan tơ\ tơter thoong đak hơnhăk ba sơ\k kro. Lơ\m pơyan ‘mi, lơ\m khe\i ‘năr rơhơi, đe dro\ kăn lơ\m pơlei chă tanh sơkok. Kơ yuơ pơm đơ\ng tơmam bri brăh, kơna sơkok pơnan tơno\ lơ\m pơyan tơngie\t păng rơngơp lơ\m pơyan to\ phang. Bơngai Jrai lăng sơkok pơnan nhen m^nh tơmam drăm g^t kăl kơ u\nh hnam. Kơ yuơ lơ lo\h, sơkok đe\i io\k yua chă lơ\k ăn sơng hơvơn tơmoi păng dôm năr g^t kăl nhen ne# kau, chă pơkong u\nh om kơ bơngai Jrai. Bơngai joăt chă tanh Rơ mah H’Byu, pơlei Sung Lớn, tơring Ia Dơk, apu\ng Đư\k Kơ tơbăt, hre\i au, lơ u\nh hnam lơ\m pơlei chă io\k yua dôm sơkok hle kơ jă re hre\i au. Tơdrong mă au pơm ăn tơdrong jang tang sơkok pơnan dơ\ng tơ\ anăp vă hiong hiơt:“Ba ho\k tanh sơkok au đơ\ng yă ^nh, me\ ^nh. Ho\k pơ hrăm đơ\ng ‘lơ\p đơ\ng no\h chă tanh tru\h dang e\i hloi, ba ư\h kơ hu\t tơdrong jang au ôh, kơ yuơ hăp au đe\i đơ\ng me\ [a\ yă [ok bơ\n đơ\ng sơ\ bơih. Dang ê\i, đe hơ io\h hui bơngai ‘me\h vă pơ hrăm tanh au, ba hli tơdrong au roi năr roi hiong dong, ba to\k bo\k hơdrin jang vă hăp hơnơ\ng đe\i ve\i răk, ư\h kơ le# hiong dong”.

Kơru\n đ^ jơhngơ\m ư\h kơ le# tơdrong jang joăt joe đơ\ng sơ\ kơ me\ [a\ yă [ok hiong dong, rim bơngai ‘lo kră joăt chă tanh đơ\ng sơ\ kơ pơlei Sung Lớn, tơring Ia Dơk to\k bok hơ drin chă pơtho ăn jơhnơr mơlo#h. Mă đơ\ng sơnăm đ^ kră kru\t, jơhngơ\m pă gan pran jăng, mă le\i hlôi lơ sơnăm kơ au, yă Rơ mah H’Byu, oe\i tơ\ pơlei Sung Lớn, tơring Ia Dơk oe\i hơngu\r pơtho tanh sơkok pơnan ăn đe hơdru\h Jrai lơ\m pơlei. Yă H’Byu akhan, tơdrong janh tanh sơkok ư\h gan tơdrong jang pơjing đe\i tơdrong drăm hmă đe\ch ôh, mă le\i ‘nau oe\i jing tơdrong oe\i sa g^t kăl kơ bơngai Jrai. Kơ yuơ lơ lo\h, dôm bơngai kră nhen le\ yă kăl chă pơtho khan ăn kôn mon kon sau ve\i răk tơ [a\k mong, ư\h kơ le# hiong hiơt tơdrong jang joăt joe đơ\ng me\ [a\ yă [ok chă pơsư\ ăn. Ti hơbe\ch hơbal tanh sơkok, yă H’Byu chă pơtho khan ăn đe hơdru\h lơ\m pơlei: “Ie\m lăng yă tanh au, lăng mă hơlen ho\k kiơ\ hơ! Rtơdrong jang tanh sơkok au ‘no\h tơdrong jang đơ\ng me\ [a\ yă [ok bơ\n pơsư\ đơ\ng sơ\, ư\h kơ gơ\h hu\t ôh. Ie\m hơdrin chă pơ hrăm vă ve\i răk tơ [a\k mong tơdrong jang joăt joe kơ hơdre\ch hơdrung bơ\n  ‘nau”.

Hăm atu\m jơhngơ\m đon ve\i răk tơ [a\k mong tơdrong oe\i jang joăt joe ‘lơ\ng ro\ kơ hơdre\ch hơdrung po, hre\i au, Khu\l dro\ kăn tơring Ia Dơ\k, apu\ng Đư\k Kơ to\k bo\k atu\m hăm rim đe kră joăt chă tanh sơkok ve\i răk tơ [a\k mong tơdrong jang au. Kiơ\ kơ ‘no\h, khu\l dro\ kăn pơjing gru\p đe\i 20 ‘nu ‘no\h bơngai dro\ kăn Jrai. Lơ\m năr rơhơi, rim pơmai o\h ,hơnhăk pơnan v^h tơ\ hnam chă tanh sơkok. Đunh kơ au 2 sơnăm, Khu\l dro\ kăn tơring Ia Dơ\k, apu\ng Đư\k Kơ hlôi hơnhăk sơkok Pơnan au năm chă pơnă, tơ [o#h rim tơmam drăm mă đe dro\ kăn Gia Lai pơm tơle\ch. Jo# đơ\ng no\h tru\h dang e\i, sơkok Pơnan hlôi đei te\ch mơdro hăm kơ jă kơ jên đơ\ng 200.000 hlak jên tru\h 400.000 hlak jên lơ\m 1 blăh gômơ\ng să ie\ dang yơ. Mă le\i tơdrong kăp g^t hlo\h ‘no\h tru\h dang e\i khul au hlôi hơnhăk ba pơm ăn đe dro\ kăn hưch hanh vang chă tanh. Mo\ Rơmah Nga, pơlei Sung Nhỏ, tơring Ia Dơk, apu\ng Đư\k Kơ tơbăt: “Chă lănh đe hơdru\h, me\ [a\ bơ\n tanh sơkok ‘no\h hơ iă dêh, kơna ba pơhra\m tanh hloi. Dang e\i ba to\k bo\k ho\k pơ hrăm. Ba ‘me\h vă chă tanh đe\i sơkok chă tep, chă tơ oei ngôi. Sơkok au rơngơp dêh.”

M^nh [ar sơnăm kơ au, gơnơm Khu\l tanh sơkok Pơnan kơ pơmai o\h dro\ jăn păng tơdrong hơdrin chă pơtho đơ\ng rim bơngai joăt chă tanh sơkok pơnan kơ đe kră Jrai, ư\h khan lăp hơdro# rim pơmai o\h mă le\i tru\h tơ\ đe dro\ nglo đơ\ng kră tơ [a\ tru\h tơ\ hơ io\h je\i hưch hanh chă tanh sơkok pơnan mơ\n. Sơkok pơnan đơ\ng sơ\ ki hlôi đe\i [o#h lơ chă io\k yua kơ rim u\nh hnam bơngai Jrai tơring Ia Dơ\k, apu\ng Đư\k Kơ. Yă Rơ Ô H’Rin, Kơdră che\p pơgơ\r Khu\l dro\ kăn apu\ng Đư\k Kơ, dêh char Gia Lai tơbăt, khu\l to\k bo\k hơdrin hơnhăk sơkok pơnan au chă te\ch mơdro ăn kơ đe. Khu\l hơpơi ‘me\h vă đe\i đơ\ng dêh char Gia Lai tơgu\m djru vă tơdrong ve\i răk tơ [a\k mong tơdrong jang tanh sơkok Pơnan joăt joe đơ\ng sơ\ kơ bơngai Jrai đe\i jơne\i păng ge\i hơnơ\ng hlo\h dơ\ng: “Nhôn tok bo\k pơcho\h trong ăn pơmai o\h băt hlo#h lơ\m ve\i răk tơ [a\k mong sơkok, nhôn chă pơma dơnu\h hơnhăk sơkok pơnan au te\ch mơdro ăn kơ đe. Apu\ng, tơring hơnhăk sơkok Pơnan chă te\ch mơdro ‘no\h jing tơdrong tơnap tap hlo\h. Kơ yuơ lơ lo\h, kăl đe\i tơdrong lăng ba đơ\ng kơdră che\p pơgơ\r dêh char, đe\i trong jang tơgu\m djru ‘mơ\i mă ke\.”

            Sơkok pơnan ‘no\h m^nh tơmam drăm hơnhăk ba tơdrong oe\i sa ‘lơ\ng ro\ g^t kăl lo\h. Kơ yuơ hăp ư\h khan lăp tơ [o#h hơdăh găh jơ\ng ti hơbe\ch hơbal gơ\h hơge\i, hơlen đơ\ng kon pơlei Jrai, mă le\i oe\i jing tơmam drăm ‘lơ\ng ro\ hơbo\ nhen joăt joe đơ\ng sơ\ kơ kon pơlei lơ\m tơring. Hăm jơhngơ\m đon ‘mêm kơ eng păng kơru\n đ^ jơhngơ\m ve\i răk tơ [a\k mong tơdrong jang joăt joe ‘lơ\ng ro\ đơ\ng sơ\ ki, bơngai Jrai tơ\ apu\ng sơlam te\h đak Đư\k Kơ, dêh char Gia Lai to\k bo\k hơdrin ve\i răk tơ [a\k mong pơm tơle\ch đe\i sơkok Pơnan kơ hơdre\ch hơdrung po.

Bơngai ch^h: Nguyễn Thảo

Tơblơ\ nơ\r: Amazưt