Nhân dịp này, tỉnh Hòa Bình tổ chức lễ đón nhận Bằng công nhận hai Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia của tỉnh Hòa Bình là Tri thức dân gian Lịch tre và Lễ hội truyền thống Khai Hạ của đồng bào dân tộc Mường.

Tham dự chương trình có Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân; lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương; lãnh đạo Tỉnh ủy, UBND, HĐND, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Hòa Bình cùng các sở, ban, ngành, đoàn thể; các đồng chí nguyên lãnh đạo tỉnh Hòa Bình qua các thời kỳ…. cùng đông đảo bà con nhân dân các dân tộc trong tỉnh.

Phát biểu tại buổi lễ, Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân khẳng định: "Văn hóa có vai trò vô cùng quan trọng đối với mỗi quốc gia, dân tộc. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ “Văn hóa soi đường cho quốc dân đi”. Đảng ta đã xác định văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là sức mạnh nội sinh, động lực quan trọng để phát triển đất nước; phát triển văn hóa đồng bộ, hài hòa với tăng trưởng kinh tế và tiến bộ xã hội là một định hướng căn bản của quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.

Trong bối cảnh hiện nay, việc bảo tồn, tôn tạo và phát huy các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể của các vùng miền, các dân tộc là nhiệm vụ rất quan trọng, vừa góp phần củng cố nền tảng tinh thần của xã hội, tăng cường khối đại đoàn kết, khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc; vừa có ý nghĩa trong việc quảng bá du lịch, phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội sau đại dịch COVID-19".

Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân phát biểu tại buổi lễ.

Phó Chủ tịch nước nhấn mạnh với bề dày lịch sử, truyền thống cách mạng và những giá trị văn hóa đa dạng, giàu bản sắc, trong thời gian tới, tỉnh Hòa Bình tiếp tục phát huy những kết quả rất đáng tự hào, khắc phục các tồn tại, hạn chế; quán triệt và triển khai thực hiện tốt Nghị quyết Đại hội 13 của Đảng, nhất là ý kiến chỉ đạo rất quan trọng của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc vào tháng 11 năm 2021. Phát huy hơn nữa các tiềm năng, lợi thế, huy động tối đa các nguồn lực để thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ 17.

Tiếp thu những ý kiến chỉ đạo của Phó Chủ tịch nước, ông Nguyễn Phi Long, Ủy viên dự khuyết BCH Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Hòa Bình khẳng định tỉnh sẽ quyết tâm bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc trong tỉnh, phấn đấu xây dựng Hòa Bình trở thành tỉnh phát triển khá, đời sống nhân dân ngày càng ấm no, hạnh phúc.

Ông Nguyễn Phi Long, Bí thư Tỉnh ủy tỉnh Hòa Bình phát biểu tại buổi lễ.

Tại buổi Lễ, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hoàng Đạo Cương đã công bố và trao Bằng chứng nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia cho tỉnh Hòa Bình gồm di sản Tri thức dân gian Lịch tre (Lịch Đoi/Roi) theo Quyết định số 1756/QĐ-BVHTTDL ngày 26/7/2022 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và di sản văn hóa Lễ hội Khai hạ của người Mường các huyện Tân Lạc, Lạc Sơn, Cao Phong, Kim Bôi, tỉnh Hòa Bình theo Quyết định số 1757/QĐ-BVHTTDL ngày 26/7/2022 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hoàng Đạo Cương trao Bằng chứng nhận 2 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia cho tỉnh Hòa Bình.

Lễ hội truyền thống Khai Hạ và Tri thức dân gian Lịch Tre (Lịch Đoi/Roi) của người Mường chứa đựng những nét văn hoá độc đáo, lâu đời mang đậm bản sắc văn hóa của người Mường tỉnh Hòa Bình.

Không gian đậm chất văn hóa Mường trong chương trình nghệ thuật "“Hòa Bình - Thanh âm xứ Mường”.

Lễ hội Khai Hạ của người Mường Hòa Bình còn gọi là Lễ xuống đồng, Lễ mở cửa rừng, đây là lễ hội dân gian gắn với nền nông nghiệp lúa nước, mang dấu ấn văn minh của người Việt cổ và  trở thành hoạt động văn hóa, tín ngưỡng không thể thiếu trong đời sống sin hoạt văn hóa. Đây là Lễ hội có lịch sử lâu đời, là nơi kết tinh, hội tụ nhiều di sản văn hóa, lịch sử.

Các tiết mục nghệ thuật xen lẫn nét truyền thống và hiện đại thu hút đông đảo bà con.

Tri thức dân gian lịch tre của người Mường, được làm từ 12 thanh tre tương ứng với 12 tháng. Người Mường gọi là “Lịch Đoi/Roi” bởi lịch này được phân chia ngày tháng trong năm theo sự vận hành của sao Đoi/Roi – còn gọi là sao Tua Rua – chòm sao có 7 ngôi vận hành theo chiều từ Đông sang Tây. Trong quá trình tồn tại và phát triển, người Mường tỉnh Hòa Bình đã xây dựng cho mình một cách tính lịch rất độc đáo.

Văn hóa xứ Mường hấp dẫn được sân khấu hóa tại chương trình.

Theo Lịch Đoi/Roi, dân tộc Mường tỉnh Hòa Bình tính ngày Âm lịch không chỉ theo sự vận hành của Mặt Trăng mà còn lồng ghép yếu tố thời tiết vào chu kỳ vận hành của sao Đoi/Roi. Đây chính là điểm đặc biệt nhất của lịch tre dân tộc Mường mà ta không tìm thấy ở các hệ lịch khác trên thế giới. Giá trị tri thức dân gian lịch tre của người Mường hiện nay vẫn còn được ứng dụng trong nhân dân thể hiện sự trường tồn của tri thức dân tộc, xứng đáng là một tri thức, di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Chương trình nghệ thuật được đầu tư và chuẩn bị công phu mang đậm nét truyền thống dân tộc.

Phần hội được tổ chức với chương trình nghệ thuật độc đáo tôn vinh các giá trị văn hoá truyền thống đặc sắc, kết hợp trình diễn hiện đại, ấn tượng hấp dẫn, góp phần gắn kết bản sắc văn hóa với phát triển du lịch với 3 nội dung chính là: Miền đất cổ; Bản hòa ca xứ Mường; Vang xa thanh âm xứ Mường.

Ca sĩ Hoàng Thùy Linh với tiết mục "Để Mị nói cho mà nghe"

Miền đất cổ nhằm khắc họa vai trò quan trọng của nền văn hóa Hòa Bình cổ đại trong thời kỳ đồ đá mới. Giới thiệu nhân sinh quan… qua những tiết mục ca múa nhạc được lấy cảm hứng từ Sử thi Đẻ đất đẻ nước của người Mường Hòa Bình và sự đoàn kết giao hòa giữa đồng bào Mường và các dân tộc khác trong sự phát triển.

Bản hòa ca xứ Mường thể hiện những nét văn hóa đặc sắc của văn hóa Hòa Bình giao hòa với các dân tộc vùng Tây Bắc. Điểm nhất của bản hòa ca xứ Mường là hoạt cảnh Lễ hội Khai Hạ 4 Mường tại Hòa Bình.

Lễ hội truyền thống Khai hạ của đồng bào dân tộc Mường vinh dự được công nhận là Di sản văn hóa phi thể quốc gia.

Vang xa âm thanh xứ Mường thể hiện sự hòa quện, hội tụ tinh hoa các dân tộc Hòa Bình dệt nên một bức tranh tổng quan của văn hóa Hòa Bình rực rỡ tinh hoa, đầy bản sắc và căng tràn sức sống.

Tiết mục Carnival đường phố.

Các nghệ sĩ đến từ nước ngoài tham dự Carnival.

Trong khuôn khổ chương trình, Chương trình Carnival Hòa Bình năm 2022 đã diễn ra dọc các tuyến phố chính đến Quảng trường Hòa Bình với các xe mô hình biểu tượng Sun Group và nhiều nghệ sĩ, diễn viên trong nước và nước ngoài tái hiện một số nghi thức lễ hội, trò chơi dân gian của các dân tộc đang sinh sống tại Hòa Bình, đồng thời thể hiện một số các bài vũ dân gian hiện đại của các quốc gia Ukraine, Cu Ba, Brazil, Belarus, Uzbekistan, Colombia và Argentina.

Xe diễu hành của tập đoàn Sun Group.

Chương trình nghệ thuật “Hòa Bình - thanh âm xứ Mường” và Carnival năm 2022 là sự kiện được tổ chức nhằm tôn vinh các di sản văn hóa, quảng bá tiềm năng du lịch và các sản phẩm văn hóa du lịch đặc sắc của Hòa Bình. Đây là sự kiện văn hóa được dàn dựng, tổ chức công phu, hoành tráng, có sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố văn hóa truyền thống và hiện đại. Qua đó góp phần giới thiệu, quảng bá những hình ảnh về đất nước, con người cũng như tiềm năng, thế mạnh của tỉnh Hoà Bình tới đông đảo người dân, bạn bè quốc tế và du khách gần xa./.

Theo Dân tộc và Miền núi