Theo nội dung số 2, Dự án 1, Chương trình MTQG 1719 thì, đối tượng được hỗ trợ nhà ở là hộ đồng bào DTTS nghèo, hộ nghèo dân tộc Kinh sinh sống tại xã đặc biệt khó khăn, thôn đặc biệt khó khăn chưa có đất ở, nhà ở hoặc có nhà ở tạm, dột nát được hỗ trợ đất ở, xây dựng nhà ở bảo đảm 3 cứng (nền cứng, khung - tường cứng, mái cứng) phù hợp với điều kiện thực tiễn của địa phương.

Hiện nay, việc thực hiện nội dung này vẫn đang được các địa phương quyết liệt triển khai. Tuy nhiên, mùa mưa bão năm 2023 đã cận kề, nhưng số lượng hộ dân có nhu cầu xây dựng mới, cũng như sửa chữa nhà ở rất nhiều, đang đặt ra không ít thách thức cho chính quyền các địa phương ở vùng DTTS và miền núi Nghệ An.

Tại huyện Kỳ Sơn, ngoài chương trình hỗ trợ nhà ở do Bộ Công an thực hiện, thì qua khảo sát, nhu cầu cần hỗ trợ nhà ở của người dân trên toàn huyện là 1.039 hộ. Ông Phạm Văn Hòa - Phó phòng Dân tộc huyện Kỳ Sơn cho biết: Trong giai đoạn 2021 - 2025, huyện được bố trí hơn 5 tỷ đồng để thực hiện nội dung hỗ trợ nhà ở theo Dự án 1.

Về tiến độ thực hiện, ông Hòa cho rằng, với nội dung hỗ trợ nhà ở, đất ở được Trung ương giao vốn đầu tư, thì định mức hỗ trợ thấp. Mỗi căn nhà làm mới được hỗ trợ 40 triệu đồng và sửa chữa được hỗ trợ 20 triệu đồng nên khó thực hiện. Chưa kể, quá trình thực hiện phải theo thủ tục đầu tư như lập dự án, thẩm định, phê duyệt, mở mã số dự án... rất phức tạp và khó xây dựng được những ngôi nhà phù hợp với phong tục tập quán, cũng như tình hình nội lực của các hộ gia đình được thụ hưởng.

Cùng quan điểm nay, ông La Văn Thái - Trưởng phòng Kinh tế hạ tầng huyện Tương Dương bày tỏ: Mức hỗ trợ làm mới 40 triệu đồng và sửa chữa 20 triệu đồng là quá thấp. Việc thực hiện tại địa phương đang gặp khó khăn do lực lượng lao động trẻ đi làm ăn xa, ở nhà chỉ người già và trẻ em nên triển khai chậm.

Tại huyện Tương Dương, nhu cầu về nhà ở của hộ nghèo và cận nghèo là 2.913 hộ; trong đó, 1.749 có nhu cầu xây mới và 1.164 có nhu cầu sửa chữa (đã trừ những căn nhà theo kế hoạch hỗ trợ của Bộ Công an). 

Nhu cầu lớn là vậy, nhưng kế hoạch phê duyệt theo nội dung 2, Dự án 1, Chương trình MTQG 1719 dành cho huyện Tương Dương lại quá “khiêm tốn”. Ông Nguyễn Phùng Hùng - Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Tương Dương xác nhận: Kế hoạch năm ngoái, huyện có 10 hộ được hỗ trợ xây dựng nhà ở, với suất đầu tư mỗi hộ 40 triệu đồng. 

Theo tính toán, nếu trừ những hộ đã được hỗ trợ nhà từ các chương trình (Chương trình MTQG 1719, chương trình hỗ trợ của Bộ Công an và tỉnh Nghệ An…), thì hiện trên địa bàn toàn tỉnh Nghệ An vẫn còn có khoảng 12.000 hộ nghèo, hộ đang gặp khó khăn về nhà ở đang rất cần được quan tâm, hỗ trợ.