Ma nưih Pà Thẻn năc muy coh apêê acoon coh vêy đợ ma nưih n’dup 10 r’bhâu cha năc, ma mông bâc coh 2 tỉnh Tuyên Quang lâng Hà Giang. Đha nuôr dzợ zư đơc bâc c’leh văn hóa la lay, liêm pr’hay, coh đêêc choom moon tươc xa nâp âng ma nưih pân đil.

Bhiệc bhan cha ha roo t’mêê âng manuyh Bru - Vân Kiều đhị chr’val Ngân Thủy, chr’hoong Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình t’mêê bơơn Bộ Văn hóa, Thể thao lâng Du lịch xay moon năc C’kir Văn hóa phi vật thể k’tiếc k’ruung. Xang đêêc, tỉnh Quảng Bình ơy xay bhrợ bấc c’lâng bh’rợ đoọng zư lêy, pa dưr apêê chr’năp c’kir văn hóa phi vật thể đhị vel đong. Zư lêy lâng pa dưr bhiệc bhan cha ha roo t’mêê âng ma nuyh Bru - Vân Kiều pa têệt lâng pa dưr du lịch năc chroi k’rong pa dưr pr’ặt tr’mông đhanuôr acoon coh ặt ma mông truih da ding ca coong Trường Sơn.

Năc glặp 75 c’moo, bêl bấc ngai năc ắt mamông đh’rưah lâng k’coon ch’chau năc t’cooh bhươl Hồ Văn Hạnh coh chr’val Trung Sơn, chr’hoong A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế dzợ t’bhlâng pa choom râu chr’năp pr’hay văn hoá âng đhanuôr Pa Cô đoọng ha lang ta đhâm c’mor. T’ngay công cơnh ha dum, bhr’dang lướt âng đoo prang bhươl cr’noon đoọng đợ văn hoá chr’năp âng đhanuôr dzợ vêy ta pa dưr.

Hân đhơ plêệng p’răng căh cậ boo, t’ngay căh cậ ha dum, đoo bêl pr’loọng đong đhanuôr hân đoo coh cr’noon vêy bh’rợ tr’nêng, ađoo zêng tước đoọng xay bhrợ bh’rợ prá xa, p’too pa choom, pa liêm pa crêê. Râu t’bhlâng k’rơ bnhlâng âng đoo năc ting chroi đoọng bhrợ t’vaih râu liêm crêê coh cr’noọ xa nay âng đhanuôr La Hủ - muy coh pazêng acoon coh pa bhlâng m’bứi manuyh đhị Lai Châu, pa dưr pr’ắt tr’mông âng đhanuôr ting t’ngay tr’xăl liêm choom lâh mơ.

Tơơm x’nur âng ma nuyh Cơ Tu đhị thành phố Đà Nẵng năc bơr tơơm cram dzợ liêm tu lâng hi la bơơn choh pa đhâng mị đăh tơơm x’nur, bơr tu cram năc choh pr’tệêt lâng đơc đhol dool đăn lâng tu x’nur. Tơơm x’nur bơơn pa chăm pa liêm lâng bấc a xậ đhir lêy liêm cra bhlầng.

Chắp kiêng lâng choom chi ớh bấc râu tr’coọ xa nưl ty chr’nắp âng acoon cóh Tà Riềng, đha đhâm Zơ Râm Cần, cóh vel Đắc Tà Vâng, chr’val Đắc Tôi, chr’hoong k’coong ch’ngai Nam Giang, tỉnh Qủng Nam t’bhlâng ta luôn pấh chi ớh zâp bh’rợ pr’hát xa nưl đhị vel đông. Zơ Râm Cần rơơm kiêng, đhị zâp bh’rợ văn hoá cóh vel đông chrooi pa xoọng xay moon, p’cắh đợ râu văn hoá chr’nắp liêm âng manứih Tà Riềng tước lâng pr’zợc zâp acoon cóh đhi noo lơơng.

Chr’hoong A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế vêy bấc k’cir lịch sử văn hoá, cách mạng chr’nắp đh’rứah lâng bấc râu chr’nắp liêm đắh văn hoá. Lấh mơ, zr’lụ k’tiếc nâu k’rong pazưm bấc pr’hoọm văn hoá âng đhanuôr zâp acoon cóh Pa Cô, Cơ Tu, Tà Ôi, Pa Hy, Bru - Vân kiều... Đợ c’moo hanua, chr’hoong A Lưới pa bhlâng k’rang lêy, zư pa dưr văn hoá ty chr’nắp đhanuôr cóh vel đông pazưm lâng pa dưr pa xớc du lịch vel bhươl, pa dưr pr’ắt tr’mung văn hoá ha đhanuôr cóh đâu.

Manứih Tà Riềng cóh chr’hoong k’coong ch’ngai Nam Giang, tỉnh Quảng Nam vêy bấc bhiệc bhan ty chr’nắp, pr’hay pr’hươn âng đơơng bấc râu chr’nắp văn hoá acoon cóh, hơnh déh ha roo t’mêê nắc mưy bhiệc bhan cơnh đêếc. Bhiệc bhan nâu nắc g’lúh đoọng manứih Tà Riềng lêy bhrợ đoọng chắp hơnh a’dích a’bhướp, tô bhúh lâng zâp a’bhô dang ơy đoọng ha pêê ma mung k’rơ, mưy hân noo bơơn bhrợ liêm bấc.

Acoon cóh Mảng vêy dứp 10 r’bhâu manứih lâng nắc mưy ặt ma mung đhị tỉnh Lai Châu. Tu pr’đơợ tr’mung zr’nắh k’đhạp, bấc râu văn hoá chr’nắp liêm âng manứih Mảng r’dợ ting bil pất. Tu vêy c’lâng xa nay, chính sách âng Trung ương lâng âng tỉnh, bấc râu văn hoá chr’nắp liêm âng đhanuôr Mảng ơy lâng xoọc bhrợ pa dưr, zư lêy lâng clan bhứah liêm lấh đoọng bấc ngai năl tước.

Bhrợ xr’mil liêm coh zr’lụ đhanuôr ặt, lướt xay moon, t’pâh đhanuôr bhrợ liêm zập c’lâng xa nay âng Đảng, chính sách pháp luật âng Nhà nước lâng apêê quy định âng vel đong… năc pazêng bh’rợ ta luôn âng ma nuyh bấc ngai chăp coh zr’lụ đhanuôr acoon coh đhị tỉnh Sơn La. Apêê liêm choom c’rơ chr’năp năc đoo “poong pa têệt” bhlưa Đảng, chính quyền lâng đhanuôr.