Văn hoá bh’lêê bh’la zâp acoon cóh Tày Nùng pr’hay chr’nắp đắh cr’liêng xa nay, váih bấc cơnh. Ooy bha nọ chr’nắp nâu, đợ pr’hát, lâng zâp pr’hát ba boóch pr’hay nắc đoo bha lâng. Lấh mơ, đợ c’nắt pr’hát pr’hay ooy hát Làng ới nắc ơy bhrợ pa dưr râu chắp kiêng lâng râu dưr chr’nắp ga mắc đoọng ha bấc lang đhanuôr Tày, Nùng.

Đhanuôr Khmer vêy k’dâng 1,3 ức cha năc, ăt mamông coh apêê tỉnh Nam bộ. Coh zập c’moo đoo bêl tươc ha dum bh’rương c’xêê 10 âm lịch năc đhanuôr bhrợ têng bhiệc bhan Ok om bok. Cơnh đêêc năc bhiệc bhan Ok om bok vêy đhanuôr coh đâu bhrợ têng cơnh ooy. Ahêê đh’rưah chêêc n’năl tơợ bha ar xrặ âng PV Sa Oanh ớ!

Ooy pazêng pr’loọng đông manứih Thái Tây Bắc, nắc lêy zêng lêy đông ngai cung vêy ninh đồng-dzợ ta moon nắc gọ lâng đồng lêy zêệ ch’na. Đhanuôr manứih Thái lêy ninh đồng cơnh mưy râu pr’đươi chr’nắp ma bhưy, ha dang pr’loọng đông n’đoo cắh vêy pr’đươi nau nắc cắh choom bhrợ têng cha.

C’bhuh plong ken, đhưưng ch’gâr vêy chr’năp pa bhlâng coh bh’rớ bhiệc bhan pay k’diic k’điêl âng manuyh Dao bhrôông đhị chr’val Tả Phìn, coh chr’hoong Sapa, tỉnh Lào Cai. Pazêng xa nul bhui har âng ch’gâr, xa nul khèn năc xay p’căh rau bhui har âng pr’loọng đong coh t’ngay bhrợ têng bhiệc bhan. Ting cơnh j’niêng âng đhanuôr Dao bhrôông, bh’rớ đhưưng ch’gâr, plong kèn năc đhiệp vêy ta bhrợ coh cr’chăl bhui har cơnh bhiệc bhan pay k’diic k’điêl. Coh cr’chăl xay p’căh ghit rau chr’năp pr’hay văn hoá âng đhanuôr Dao bhrôông, đh’rưah lâng xa nul âng ch’gâr, xa nul kèn, pr’loọng đong lâng ta mooi tươc pâh đh’rưah prá xay rau liêm pr’hay đoọng ha nhi đoo diic điêl.

Lâng đhanuôr acoon cóh Thái Sơn La, đhr’nông đông đh’rơơng vêy váih bấc râu văn hoá j’niêng cr’bưn acoon cóh, bơơn bhrợ pa dưr tơợ tất lang ahay. Bêl ahay, cóh zâp vel đông manứih Thái, đhanuôr ắt mamung cóh zâp đhr’nông đông đh’rơơng ty chr’nắp. Hân đhơ cơnh đêếc, xoọc đâu ooy zâp vel đông âng đhanuôr nắc dzợ vêy 2, 3 đhr’nông đông đh’rơơng. Zâp ngai k’rang ha y chroo căh mơ đenh nắc đợ đhr’nông đông nâu nắc bil pất, zêng bhrợ đông xây.

Ting cơnh bêl lơơng, moót cậ c’xêê 9 âm lịch, bêl đợ ha roo cóh ha rêê rơợc đoọm, zâp pr’loọng đông manứih Dao bhrông cóh Yên Bái nắc lêy ra văng bhiệc bhuốih a’vị t’mêê. Nâu đoo nắc j’niêng cr’bưn ơy váih tơợ đenh âng đhanuôr đoọng bhrợ p’cắh loom luônh năl ơn a’dích a’bhướp, tô bhúh, zâp apêê a’bhô dang ơy zooi zúp đoọng ha pr’loọng đông vêy mưy hân noo bơơn bhrợ bấc.

Hát then năc muy coh bâc c’kir văn hóa phi vật thể âng đha nuôr Tày, Nùng apeêê tỉnh zr’lụ da ding ca coong n’đăh Bắc. Coh cr’chăl ha nua, cơnh lâng râu t’bhlâng âng ngành chức năng, Hội zư đớc apêê pr’hat acoon coh apêê tỉnh âi chroi đoọng zư đớc văn hóa then âng đha nuôr.

Chr'hoong Đakrông xọoc vêy bơr chr'val taanh a din âng ma nứih Pa Cô lâng 1 chr'val taanh a din âng ma nứih Vân Kiều.

Múa rối ooy cóh nắc mưy râu nghệ thuật pr’hay chr’nắp âng văn hoá acoon cóh Tày. Rối ooy cóh dzợ ta moon nắc rối que buôn manứih Tày chi ớh bêl g’lúh tơợp c’moo, ooy t’ngay bhiệc bha Lồng Tồng (bhiệc bhan xiêr bhrợ ruộng tông) n’jứah đoọng bhui har, n’jứah bhrợ p’cắh cr’noọ cr’niêng zước nhăn boo đhí liêm crêê, bơơn bhrợ bấc, rơơm kiêng pr’ắt tr’mung têêm ngăn, ooy zâp tiết mục rối cung đoọng hơnh déh râu bơơn bh’nơơn liêm dal ooy đắh học vấn âng đhanuôr.

Đồng bào Cơ Tu sinh sống tập trung tại các tỉnh Quảng Nam, Thừa Thiên - Huế và thành phố Đà Nẵng. Hiện nay, các trí thức, già làng, trưởng bản, các nghệ nhân dân gian người Cơ Tu có vị trí quan trọng trong đời sống xã hội, đặc biệt là quá trình xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở. Chuyên mục “Dưới mái nhà Gươl” tuần này, bà con và các bạn cùng gặp gỡ nghệ nhân Hốih Cóih, người có uy tín ở thôn Gơ Le, xã Tà Bhing, huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam đã có nhiều nỗ lực bảo tồn, giữ gìn bản sắc văn hoá của người Cơ Tu.