Tơợ kr’bhâu c’moo ahay, đhị zr’lụ k’tiếc Tây Nguyên nắc ơy dưr váih lâng zư đợc mưy râu tr’coọ xa’nưl pa bhlâng pr’hay chr’nắp, nâu đoo nắc tr’coọ xa’nưl ta t’coọ, buôn ta moon nắc n’jưl đhêl, zâp acoon cóh Tây Nguyên moon nắc Goong lu, nắc chiing đhêl. Xa’nưl n’jưl grơm k’rơ âng crâng da ding, bêl xơợng liêm pr’hay cơnh xa’nưl đác hooi. Xa’nưl n’jưl đhêl cơnh râu lêy xăl đoọng ha bhiệc đui truíh, moon p’too, bêl bhui har, bêl ta u loom cóh pr’ắt tr’mung âng đhanuôr cóh vel đông.

Lâng manứih Mnông, bhuốih ha roo t’mêê nắc đoo j’niêng cr’bưn chr’nắp, cắh choom cắh váih ooy pr’ắt tr’mung. Lâng râu hơnh déh cr’liêng ha roo âng zâp a’bhô dang lêy đoọng ha đhanuôr, j’niêng cr’bưn bơơn ta bhrợ têng zâp c’moo đoọng zước nhăn boo đhí liêm crêê, bơơn bhrợ bấc, pr’loọng đông k’bhộ ngăn lâng vel bhươl têêm ngăn, bhui har.

Moót k’dâng c’xêê 1 tước c’xêê 4 dương lịch zâp c’moo, cóh zâp vel đông manứih Jarai đhị Tây Nguyên r’rộ r’răm bhrợ têng bhiệc bhan Pơ Thi. Nâu đoo bơơn ta lêy nắc mưy ooy đợ bhiệc bhan ga mắc bhlâng âng manứih Jarai, k’rong pazưm k’noọ liêm zâp đợ râu chr’nắp văn hoá, lấh mơ nắc đhị bhiệc chi ớh chiing goong Tây Nguyên.

Cơnh lâng bấc ngai ma nứih Êđê, c’lang đác công vêy a bhuy zư lêy. Tu cơnh đêếc, ting đhr’niêng, bêl hân noo pa bhrợ ta têng lứch xang, bêl ra văng moọt bhrợ hân noo bhrợ têng t’mêê, ma nứih Êđê buôn bhrợ bhuốih c’lang đác đoọng chắp hơnh apêê a bhuy, ca văr boo crêê đhí liêm, đơơng chô bấc râu pr’đoọng pr’đhooi ha đha nuôr. Lấh mơ đhr’niêng đươi ooy a bhuy, nâu đô dzợ nắc c’léh ha râu chắp lêy tu đác – râu ma mông âng ma nứih Êđê.

Âi moọt cậ c’xêê 3 dương lịch zấp c’moo, pô ban chớh váih bhoóc choóh da ding ca coong Tây Bắc. Pô ba cắh muy bhrợ pa liêm ha râu liêm pr’hay âng vel bhươl, nắc dzợ pr’đươi đoọng đha nuôr Thái cóh đâu bhrợ têng đợ ch’na cha đha hum yêm la lay.

K’đhơợng bhrợ, pa dưr bh’rợ t’taanh âng đha nuôr Hre cóh vel Teng, chr’val Ba Thành chr’hoong Ba Tơ cắh muy đoọng zư đớc c’léh liêm tơợ a hay nắc dzợ bhrợ tváih bh’rợ tr’nêng, pa dzoóc râu pa chô ha dha nuôr. N’đhơ cơnh đêếc, tơợ a hay bh;nơơn bhrợ t’váih nắc muy đoọng đươi dua cóh pr’loọng đong lâng xoọc vêy đhr;năng bil pật. Bhrợ pa dưr bh’rợ, bhrợ t’váih bh’nơơn t’mêê p’têệt lâng lâng pa dưr du lịch nắc c’lâng lướt t’mêê âng chr’hoong Ba Tơ.

Tết tước ha pruốt chô, cung cơnh zâp acoon cóh lơơng, đhanuôr Thái nắc vêy đợ râu văn hoá liêm chr’nắp, ooy đâu nắc lêy choom xay moon tước bhiệc pra a’cọ t’ngay Tết.

Tr’kiêng tr’hay vêy bấc cơnh bhrợ p’cắh lalay cơnh lâng nắc lêy buôn p’têết pazưm lâng đợ c’léh bh’rợ buôn ta lêy năl. Tu cơnh đêếc, lêy ooy mưy hình da dưl, ooy pô hồng, nhẫn cưới... nắc apêê ơy k’noọ tước loom luônh liêm chr’nắp nâu. Hân đhơ cơnh đêếc, cung vêy đợ c’léh bh’rợ âng râu tr’kiêng tr’hay pa bhlâng pr’hay lâng nắc bhrợ bấc ngai c’jựch lêy. Mưy ooy đợ bhiệc âng zi kiêng xay moon tước đhanuôr lâng pr’zợc nâu cưy nắc Óih-pr’đươi cr’van chr’nắp ooy tr’kiêng âng đợ apêê pân đil Gỉe Triêng.

Tợơ bấc lang a hay, tợơ c’xêê x’rịa hân noo ha ọt tước c’xêê tợơp ha pruốt, ta luôn nắc hân noo bếch cha a năm âng đhanuôr Tây Nguyên. Nâu đoo nắc hân noo bhiệc bhan, âng rau bhui har, âng pazêng p’rơơm rau liêm choom. Muy cóh pazêng bhiệc bhan bơơn ta bhrợ têng cóh hân noo nâu nắc bhiệc bhan bhuốih crâng âng ma nuýh Jarai đhị chr’val Ia Pếch, chr’hoong k’noong k’tiếc Ia Grai, tỉnh Gia Lai, zước dang crâng đoọng pa zêng rau liêm choom bhlầng, rơơm đoọng crâng t’viêng liêm đọong pr’ặt tr’mông đanh mâng.

Acoon cóh Sán Dìu cóh Việt Nam vêy bấc râu liêm chr’nắp ooy zâp đắh j’niêng cr’bưn cơnh j’niêng cr’bưn bhuốih a’vị t’mêê, bhuốih a’bhô dang crâng k’coong... tước đâu nắc dzợ ta zư đợc liêm cơnh ahay. Lấh mơ, ooy đâu j’niêng cr’bưn xay xơ, ta moóh tr’pay âng acoon cóh Sán Dìu cắh nặc mưy râu văn hoá tinh thần, nắc dzợ bhrợ p’cắh pr’ắt tr’mung, p’rá xa’nay liêm crêê âng manứih lâng manứih, âng acoon manứih lâng cruung k’tiếc.