Đhanuôr H’rê ắt mamung lấh mơ nắc đhị zâp chr’hoong k’coong ch’ngai Tây Quảng Ngãi, cóh Sơn Hà, Ba Tơ, Minh Long, Trà Bồng lâng chr’hoong An Lão âng tỉnh Bình Định. Cr’chăl tr’xăl văn hoá, manứih H’rê xoọc đâu dzợ zư đợc đợ râu chr’nắp văn hoá âng acoon cóh đay cơnh xay xơ manứih, lơi a’bhưy, zâp bhiệc bhan ma bhưy chr’nắp, j’niêng cr’bưn... Mưy ooy đợ bhiệc bhan chr’nắp âng đhanuôr H’rê nắc bhiệc bhan zước nhăn râu pr’đoọng pr’đhooi.
Đhanuôr H’rê ắt mamung lấh mơ nắc đhị zâp chr’hoong k’coong ch’ngai Tây Quảng Ngãi, cóh Sơn Hà, Ba Tơ, Minh Long, Trà Bồng lâng chr’hoong An Lão âng tỉnh Bình Định. Cr’chăl tr’xăl văn hoá, manứih H’rê xoọc đâu dzợ zư đợc đợ râu chr’nắp văn hoá âng acoon cóh đay cơnh xay xơ manứih, lơi a’bhưy, zâp bhiệc bhan ma bhưy chr’nắp, j’niêng cr’bưn... Mưy ooy đợ bhiệc bhan chr’nắp âng đhanuôr H’rê nắc bhiệc bhan zước nhăn râu pr’đoọng pr’đhooi.
Ma nưih Dao Thanh Y năc muy c’bhuh ma nưih Dao vêy xa nâp hăt pa chăm xră bhlâng lâng công năc c’bhuh ma nưih Dao căh vêy bâc tr’coó xa nul. N’đhơ cơnh đêêc, ma nưih Dao Thanh Y năc câ vêy 1 râu tr’coó xa nul pa bhlâng liêm pr’hay, năc đoo kèn ha la, năc muy đươi dua bêl apêê pr’loọng đong ma nưih Dao âi xang x’xoot p’pay ha roo ha boo ra văng hơnh ha pruôt.
Ma nưih Dao Thanh Y năc muy c’bhuh ma nưih Dao vêy xa nâp hăt pa chăm xră bhlâng lâng công năc c’bhuh ma nưih Dao căh vêy bâc tr’coó xa nul. N’đhơ cơnh đêêc, ma nưih Dao Thanh Y năc câ vêy 1 râu tr’coó xa nul pa bhlâng liêm pr’hay, năc đoo kèn ha la, năc muy đươi dua bêl apêê pr’loọng đong ma nưih Dao âi xang x’xoot p’pay ha roo ha boo ra văng hơnh ha pruôt.
Bêl pr’ặt tr’mông lâng j’niêng cr’bưn r’dợ tr’xăl, apêê nghệ nhân ma nuyh Êđê đhị Đắk Lắk ơy t’vaih cơnh t’mêê bhrợ vaih cơnh x’nưl t’mêê đoọng ha pazêng g’luh n’toong chiing ơy loih. Rau t’mêê âng apêê nắc đơơng chr’năp t’mêê ha dự ơy bhrợ vaih x’nưl chiing ting pr’hay lâh mơ, đơơng chr’năp pr’ặt tr’mông t’mêê bấc lâh mơ.
Bêl pr’ặt tr’mông lâng j’niêng cr’bưn r’dợ tr’xăl, apêê nghệ nhân ma nuyh Êđê đhị Đắk Lắk ơy t’vaih cơnh t’mêê bhrợ vaih cơnh x’nưl t’mêê đoọng ha pazêng g’luh n’toong chiing ơy loih. Rau t’mêê âng apêê nắc đơơng chr’năp t’mêê ha dự ơy bhrợ vaih x’nưl chiing ting pr’hay lâh mơ, đơơng chr’năp pr’ặt tr’mông t’mêê bấc lâh mơ.
T’mêê đâu, k’ha riêng nghệ nhân lâng đợ apêê chắp kiêng Then zâp tỉnh zr’lụ đắh Bắc nắc ơy pấh xa nay bh’rợ giao lưu hát then đàn tính lâng zâp pr’hát acoon cóh k’coong ch’ngai đắh Bắc âng Trung tâm Văn hoá tỉnh Bắc Kạn bhrợ têng. Xa nay bh’rợ nắc đoọng lêy râu pr’hay chr’nắp âng râu văn hoá acoon cóh nâu ooy pr’ắt tr’mung đhanuôr cung cơnh bh’rợ âng zâp câu lạc bộ, zâp c’bhúh chắp kiêng đắh bhiệc zư lêy, clan bhứah đợ pr’hát then Việt Bắc.
T’mêê đâu, k’ha riêng nghệ nhân lâng đợ apêê chắp kiêng Then zâp tỉnh zr’lụ đắh Bắc nắc ơy pấh xa nay bh’rợ giao lưu hát then đàn tính lâng zâp pr’hát acoon cóh k’coong ch’ngai đắh Bắc âng Trung tâm Văn hoá tỉnh Bắc Kạn bhrợ têng. Xa nay bh’rợ nắc đoọng lêy râu pr’hay chr’nắp âng râu văn hoá acoon cóh nâu ooy pr’ắt tr’mung đhanuôr cung cơnh bh’rợ âng zâp câu lạc bộ, zâp c’bhúh chắp kiêng đắh bhiệc zư lêy, clan bhứah đợ pr’hát then Việt Bắc.
Đha nuôr Ba Na coh Tây Nguyên vêy pa bhlâng bâc bhiêc bhan đhr’niêng cr’bưn, cơnh đhr’niêng ca văr râu yêm têêm, bhiêc bhan cha ha roo t’mêê, đhr’niêng Tơ Mon… Coh đêêc đhr’niêng Tơ Mon ( bhrợ zr’ziêng) năc muy đhr’niêng bh’rợ liêm chr’năp, pa dưr loom ăt ma mông liêm dhd’rưah, tr’zooi râu zr’năh k’đhap, tr’pac râu bhui har coh pr’ăt tr’mông.
Đha nuôr Ba Na coh Tây Nguyên vêy pa bhlâng bâc bhiêc bhan đhr’niêng cr’bưn, cơnh đhr’niêng ca văr râu yêm têêm, bhiêc bhan cha ha roo t’mêê, đhr’niêng Tơ Mon… Coh đêêc đhr’niêng Tơ Mon ( bhrợ zr’ziêng) năc muy đhr’niêng bh’rợ liêm chr’năp, pa dưr loom ăt ma mông liêm dhd’rưah, tr’zooi râu zr’năh k’đhap, tr’pac râu bhui har coh pr’ăt tr’mông.
Bâc c’moo đăn đâu, đhr’niêng bh’rợ chăp hơnh ma nưih pa xưng âi dưr vaih bâc lâh đhị bh’rợ xay xơ âng ma nưih Dao Lô Gang coh chr’val Hợp Tiến, chr’hoong Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên. Nâu đoo năc la lua râu bhui har bêl đha đhâm c’mâr ma nưih Dao âi ma năl zư đơc đợ chr’năp văn hóa ty đanh âng acoon coh đay.
Bâc c’moo đăn đâu, đhr’niêng bh’rợ chăp hơnh ma nưih pa xưng âi dưr vaih bâc lâh đhị bh’rợ xay xơ âng ma nưih Dao Lô Gang coh chr’val Hợp Tiến, chr’hoong Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên. Nâu đoo năc la lua râu bhui har bêl đha đhâm c’mâr ma nưih Dao âi ma năl zư đơc đợ chr’năp văn hóa ty đanh âng acoon coh đay.
Moot bêl Ok om bok – tr’thi bhuông Ngo zâp c’moo, ha dang cơnh bâc tỉnh, thành phố vêy bâc đha nuôr Khmer ma mông cơnh Sóc Trăng, Bạc Liêu, Kiên Giang… ta luôn r’rộ r lâng bh’rợ tr’thi bhuông Ngo năc coh Trà Vinh năc bhưưng ang, liêm pr’hay lâng đhr’niêng bhuôih crâng. Bhiêc bhan Ok om bok đhị Trà Vinh c’moo đâu ta bhrợ lâng bâc bh’rợ văn nghệ, thể thao, du lịch liêm pr’hay đơơng c’leh văn hóa Khmer.
Moot bêl Ok om bok – tr’thi bhuông Ngo zâp c’moo, ha dang cơnh bâc tỉnh, thành phố vêy bâc đha nuôr Khmer ma mông cơnh Sóc Trăng, Bạc Liêu, Kiên Giang… ta luôn r’rộ r lâng bh’rợ tr’thi bhuông Ngo năc coh Trà Vinh năc bhưưng ang, liêm pr’hay lâng đhr’niêng bhuôih crâng. Bhiêc bhan Ok om bok đhị Trà Vinh c’moo đâu ta bhrợ lâng bâc bh’rợ văn nghệ, thể thao, du lịch liêm pr’hay đơơng c’leh văn hóa Khmer.
Zâp c’moo moot tr’cuôl c’xêê 10 âm lịch ( đha nuôr Khmer moon năc c’xêê K’đâc) đha nuôr prang đhị chô ooy zr’lụ c’kir văn hóa, lịch sử Ao Bà Om thành phố Trà Vinh, tỉnh Trà Vinh ting pâh bhiêc bhan Ok Om Bok. Nâu đoo năc muy coh pêê bhiêc bhan ga măc âng đha nuôr Khmer Nam bộ pa zêng, Tết Chôl Ch’năm Thmây, bhiêc bhan bhuôih cai a bhô dang Sên Đôn ta lâng đhr’niêng bhôih bh’rương Ok om bok. Pa bhlâng năc bhiêc bhan Ok om bok n’đhơ bhrợ têng t’ngay muy t’ngay ga măc lâh n’đhang công liêm ghit văn hóa Khmer.
Zâp c’moo moot tr’cuôl c’xêê 10 âm lịch ( đha nuôr Khmer moon năc c’xêê K’đâc) đha nuôr prang đhị chô ooy zr’lụ c’kir văn hóa, lịch sử Ao Bà Om thành phố Trà Vinh, tỉnh Trà Vinh ting pâh bhiêc bhan Ok Om Bok. Nâu đoo năc muy coh pêê bhiêc bhan ga măc âng đha nuôr Khmer Nam bộ pa zêng, Tết Chôl Ch’năm Thmây, bhiêc bhan bhuôih cai a bhô dang Sên Đôn ta lâng đhr’niêng bhôih bh’rương Ok om bok. Pa bhlâng năc bhiêc bhan Ok om bok n’đhơ bhrợ têng t’ngay muy t’ngay ga măc lâh n’đhang công liêm ghit văn hóa Khmer.
Chr’năp văn hoá âng bấc k’bhuh acoon coh xọoc ặt đhị đhr’năng bil tic, pa bhlầng nắc 16 k’bhuh acoon coh vêy đợ ma nuyh dứp 10 r’bhầu cha nắc. Xọoc đâu, bấc chr’năp văn hoá ty đanh âng k’bhuh acoon coh nâu ơy bơơn apêê ngành, apêê cấp lâng vel đong k’rang zư lêy.
Chr’năp văn hoá âng bấc k’bhuh acoon coh xọoc ặt đhị đhr’năng bil tic, pa bhlầng nắc 16 k’bhuh acoon coh vêy đợ ma nuyh dứp 10 r’bhầu cha nắc. Xọoc đâu, bấc chr’năp văn hoá ty đanh âng k’bhuh acoon coh nâu ơy bơơn apêê ngành, apêê cấp lâng vel đong k’rang zư lêy.
Chr’hoong Bắc Sơn, tỉnh Lạng Sơn cắh mưy bơơn bấc ngai năl lâng đợ c’cir lịch sử nắc dzợ bơơn năl tước lâng bh’rợ bhrợ chr’tốp ngói âm dương. Lướt zi lấh bấc c’moo c’xêê, bh’rợ bhrợ ngói k’noọ lêy lấh bil tu râu glúh váih bấc râu ngói t’mêê lâng chr’tốp pro xi măng, chr’tốp tôn. Hân đhơ cơnh đêếc, tước đâu đhị zr’lụ k’tiếc Bắc Sơn k’ha riêng c’moo đâu cung dzợ zư đợc mưy vel đông bơơn bấc ngai năl lâng bh’rợ bhrợ ngói âm dương âng đhanuôr Tày, Nùng.
Chr’hoong Bắc Sơn, tỉnh Lạng Sơn cắh mưy bơơn bấc ngai năl lâng đợ c’cir lịch sử nắc dzợ bơơn năl tước lâng bh’rợ bhrợ chr’tốp ngói âm dương. Lướt zi lấh bấc c’moo c’xêê, bh’rợ bhrợ ngói k’noọ lêy lấh bil tu râu glúh váih bấc râu ngói t’mêê lâng chr’tốp pro xi măng, chr’tốp tôn. Hân đhơ cơnh đêếc, tước đâu đhị zr’lụ k’tiếc Bắc Sơn k’ha riêng c’moo đâu cung dzợ zư đợc mưy vel đông bơơn bấc ngai năl lâng bh’rợ bhrợ ngói âm dương âng đhanuôr Tày, Nùng.