VOV4.Êđê- Hlăm wưng klei ruă tưp Covid-19 ăt dôk dleh dưi ksiêm dlăng, klei mlih mrô hlăm bruă lŏ hma srăng đru kơ ƀĭng ngă lŏ hma, đang war, êpul bi mguôp, knơ̆ng bruă dưi mđĭ hĭn klei ngă bruă, hnơ̆ng tŭ jăk, mđĭ kyar klei duh mkra pla mjing. Mbĭt hŏng anăn dưi bi hrŏ ênoh prăk bi liê, mđĭ ênoh prăk mnga, boh tŭ klei mkra mjing mnơ̆ng dhơ̆ng, nao hgŭm êlam hĭn hlăm jih jang klei tŭ dưn. Ƀiădah ară anei, boh klei anei ăt dôk ngă mâo klei êmưt.

Thŭn 2021, khădah tuôm hŏng lu klei dleh dlan kyua klei ruă tưp Covid 19, klei ruă tưp kơ mnơ̆ng rông ăt adôk mơh, ênoh ênil, klei bi mnia mblei boh mnga bruă lŏ hma ka hơĭt, ƀiădah jih jang ênoh čuăn mơ̆ng bruă lŏ hma čar Daklak jing kdlưn hĭn hŏng hdră kčah sơăi. Hlăm anăn, ênoh tŭ dưn jih jang boh mnga mâo đĭ 3,75% mkă hŏng thŭn 2020 jing knar 1,33 blư̆ mkă hŏng ênoh kah knar hlăm kluôm ala. Klei ruă tưp hlăm mnơ̆ng rông, lehanăn hluăt ƀơ̆ng mnơ̆ng ngă kơ mnơ̆ng pla mjing dưi ksiêm dlăng. Dŭm klei tŭ dưn anăn đru mguôp leh yuôm bhăn kơ klei đĭ kyar bruă duh mkra ala ƀuôn hlăm čar.

Mnơ̆ng dhơ̆ng lŏ hma Dak Lak ti dŭm knăm rang mdah

Nguyễn Hoài Dương khua knơ̆ng bruă lŏ hma čar Daklak brei thâo, êpul bruă čŏng mkŏ mjing hdră bi mlih dŭm mta kơ bruă lŏ hma. Mơ̆ng anăn, bi klă mâo 24 mta bruă čuăn bi mghaih msir hĕ mtam hlăm wưng thŭn 2021 – 2025, jing hlăm bruă pla mjing, rông mnơ̆ng, rông kan hdang, bruă dliê kyâo, knơ̆ng mbông êa, lehanăn bruă kiă kriê boh mnga hnơ̆ng jăk mơ̆ng lŏ hma kan hdang, mđĭ kyar krĭng ƀuôn sang, mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo, OCOP... lehanăn lŏ dơ̆ng ngă, lehanăn lŏ dơ̆ng ksiêm duah, thiăm mbŏ bi lar. Hjăn hlăm thŭn 2022, gĭr mkŏ wĭt bruă lŏ hma, čoh čuăn bi leh mta kñăm đĭ kyar 4,56%, Nguyễn Hoài Dương lač:

“Anei jing ênoh čuăn prŏng hŏng klei jing msĕ si ară anei, ƀiădah bruă lŏ hma mâo bi klă leh mđing mghaih msir čiăng bi leh jih mta kñăm anei. Boh nik dŭm bruă phŭn jing knơ̆ng ngă bi mđrăm mbĭt klei mkŏ wĭt bruă lŏ hma tui si hdră êlan mđĭ hĭn boh mnga mâo lehanăn hŏng klei kjăp. Mơ̆ng čar truh kơ kdriêk, hlŏng truh kơ să bi hlue ngă klă mngač jih jang hdră kčah kñăm ba wĭt klei tŭ dưn sĭt”.

 Brei mtrŭt mjhar bruă mkŏ mlih mrâo mbruă hlăm dŭm mta bruă lŏ hma

Wưng leh êgao, lu anôk bruă, êpul êya, phung duh mkra, êpul bruă hgŭm, đang war, dŭm gŏ êsei hlăm kluôm ala ba yua kdrăp mă bruă mrâo mrang hlăm klei kiă kriê bruă knuă, lehanăn duh mkra mnia mblei, ksiêm dlăng klei kơ lăn ala, yan adiê, tui duah phŭn agha, lehanăn kơ klei bi mnia mblei... Siămdah, klei bi mlih hlăm bruă lŏ hma, krĭng ƀuôn sang ăt ka mđrăm mbĭt ôh hlăm jih jang, ka thâo mjing ôh bruă knơ̆ng hlăm hdră mă bruă hlue ênuk mrâo, kơ krĭng ƀuôn sang mrâo. Lehanăn lĕ, bruă lŏ hma, krĭng ƀuôn sang Việt Nam ară anei ka mâo ôh hdră êlan mkŏ bruă mrô hŏng klei kjăp, ka mâo ôh klei tă čua sĭt êmĭt kơ bruă knuă hlue knhuah mrâo mrang, ka thâo ba yua ôh kơ ênoh tĭng mkă kluôm kơ bruă duh mkra pla mjing, hlŏng truh kơ bruă kiă kriê, bruă logistics, bi mnia mblei boh mnga bruă lŏ hma, ka mjing ôh klei găl kơ mnuih ngă lŏ hma hlăm krĭng taih kbưi, krĭng dleh dlan bi mguôp mbĭt hlăm bruă duh mkra mnia mblei hŏng tar rŏng lăn. Nguyễn Trí Ngọc, k’iăng khua, hlŏng jing khua knơ̆ng čih hră Êpul hgŭm phung ngă lŏ hma lehanăn mđĭ kyar krĭng ƀuôn sang Việt Nam lač:

“Klei bi mlih hdră mă bruă mrô hlăm bruă lŏ hma ară anei ăt dôk êmưt, klei duh mkra pla mjing dlông rŏng lăn knư̆ bi ñu kma hrăm mbĭt, ƀiădah lĕ, klei adôk hliê hluôt, ngă bruă dôk klah klap. Snăn yơh čiăng mđĭ hnơ̆ng tŭ dưn bruă lŏ hma, jing brei mâo klei bi mlih mrô. Kyuanăn, čiăng dưi ngă bruă anei snăn bi mâo sa hdră klă mngač”.

            Phung thơ̆ng kơ bruă lač, čiăng mâo klei bi mlih sĭt kơ bruă lŏ hma snăn bi dưn yua klei bi mlih 4.0, ngă jih jang bruă hŏng hdră mrâo mrang sơăi, bruă lŏ hma thâo mĭn, bruă pla mjing doh, hŏng kdrăp mrâo mrang, mđĭ kyar kluôm dhuôm krĭng ƀuôn sang. lehanăn, mkŏ mjing bi kjăp hdră êlan mă bruă, hdră bhiăn knŭk kna kơ bruă bi mlih čiăng bi djŏ hŏng klei bhiăn duh mkra mnia mblei tui si hdră êlan yang ƀuôn ngă phŭn. Mbĭt hŏng anăn, mđing mjuăt bi hriăm mnuih ngă bruă bi mâo mnuih thâo ngă bruă hlăm dŭm anôk duh mkra, hlăm êpul bruă hgŭm. Nguyễn Duy Hưng, k'iăng khua Dhar bruă duh mkra gưl dlông lač: 

“Jih jang bruă ngă brei mâo klei bi mlih sơăi, dơ̆ng mơ̆ng klei čuăl mkă hlŏng truh kơ grăp čô mnuih ngă bruă lŏ hma pla mjing, phung duh mkra, lehanăn anôk bruă ksiêm duah... čiăng bi mđrăm mbĭt ngă tŭ jing klei mlih mrâo. Mbĭt hŏng anăn, jih jang hdră dăp kơ ênoh čiăng jing yuôm bhăn snăk, boh nik hlăm klei mđĭ kyar bruă lŏ hma krĭng ƀuôn sang, mâo klă kơ ênoh lăn ala, yan adiê, mnơ̆ng rông ana mnơ̆ng pla... jih jang ênoh anei jing yuôm pioh mjing djăp klei găl kơ bruă bi mlih, mơ̆ng anăn bi mâo hdră bi leh jih jang bruă hlăm wưng kơ anăp”./.

Pô mblang: Y-Ƀel Êban