Hdră bhiăn kdơ\ng ho\ng klei jhat mơ\ng hăt, kla\ klơ\ng mâo leh klei tu\ dưn mơ\ng hruê 1/5/2013. {ia\dah leh êbeh 1 thu\n hluê ngă, truh kơ ara\ anei, klei bi dju\p hăt, boh nik hlăm du\m anôk lu mnuih ăt adôk lu. Ti ]ar Dak Nông, klei hluê ngă hdră bhiăn kdơ\ng ho\ng klei jhat mơ\ng hăt, phu\n tal êlâo mâo leh du\m knơ\ng, dhar brua\, êpul êya, mse\ si: Sang hra\, sang êa drao, anôk brua\ l^ng kahan, hluê ngă djo\ hlăm mmông ma\ brua\. {ia\dah le\ hlăm du\m anôk lu mnuih, ênoh mnuih dju\p hăt adôk lu. Amâo mâo djo\ kno\ng ngă lu] liê prăk kăk, asa\p hăt lo\ ba lu mta klei rua\ hu^ hyưt kơ du\m êbâo ]ô mnuih grăp thu\n:

     Ti du\m anôk dôk lu mnuih ti wa\l krah Gia Nghĩa, c\ar Dak Nông, amâo dleh ôh drei [uh mơ\ng phung êdam truh kơ mnuih khua thu\n bi dju\p ha\t. Lu mnuih thâo klei dju\p ha\t ti du\m anôk ka\m jing nga\ soh ho\ng hdra\ bhia\n, [ia\ kyua mơ\ng klei leh mưng, di`u a\t dju\p ha\t leh ana\n amâo thâo ôh kơ klei truh jhat ho\ng klei suaih pral asei pô leh ana\n kơ mnuih mka\n riêng gah. Hla\k mâo klei êmuh, lu mnuih tu\ lac\ jing mâo leh klei rua\ kơ đo\k, rua\ êhu\ng… [ia\ di`u a\t blei ha\t ba w^t dju\p êjai leh ana\n blei êa drao mdrao klei rua\ êjai. Bi kơ brua\ hluê nga\ hdra\ bhia\n mgang kdơ\ng ho\ng klei dju\p ha\t, lu mnuih ra\ ra` dju\p ha\t bi mkla\: ka tuôm [uh mâo ôh mnuih dju\p ha\t hla\m du\m anôk lu mnuih ara\ng đu\ bi kmhal [ia\ kno\ng ara\ng nao gha\ mta\ mta\n đuic\, sa c\ô mnuih [uôn sang lac\:  “Hla\m du\m Knơ\ng brua\  leh ana\n ti du\m anôk nga\ brua\ mâo lu mnuih sna\n kâo [uh lu mnuih dju\p ha\t, ka [uh hlei pô yua hdra\ bhia\n mgang kdơ\ng klei truh jhat mơ\ng dju\p ha\t c\ia\ng msir mkra mnuih dju\p ha\t ana\n kâo a\t dju\p mse\ ho\ng mnuih mka\n mơh.”

     Dju\p ha\t amâo djo\ kno\ng ba truh klei jhat kơ asei mlei drei pô đuic\ ôh, [ia\ lo\ nga\ hma\i djo\ kơ mnuih dôk riêng gah. Mnuih dju\p ha\t bluh yơh asa\p ha\t si c\ia\ng, mnuih amâo mâo dju\p ha\t gơ\ hrip djo\ [âo jhat tut. Êjai ana\n, brua\ mtô mblang kơ klei hluê nga\ hdra\ bhia\n mgang kdơ\ng klei truh jhat mơ\ng ha\t mrâo kno\ng ti brua\ duah pơ\ng yuôl mdha\ c\ih ka\m dju\p ha\t đuic\, ka tuôm truh ba msir mkra bi kmhal ôh. Kyua ana\n, ênoh mnuih dju\p ha\t ti du\m anôk dôk lu mnuih a\t ka mâo klei tru\n hro\ mơh.

     Boh s^t mơ\ng hla\k hdra\ bhia\n mgang kdơ\ng klei truh jhat mơ\ng ha\t mâo klei tu\ yua truh kơ ara\ anei, klei dju\p ha\t a\t adôk mâo lu, [ia\ mse\ si ka tuôm mâo ôh klei ba msir mkra hluê djo\ ho\ng hdra\ bhia\n.. Hluê si luật sư Lương Hữu Khang, Khua êpul luật sư c\ar Dak Nông: Hdra\ bhia\n mgang kdơ\ng ho\ng klei truh jhat mơ\ng ha\t kc\ah mtru\n knơ\ng brua\ mâo klei dưi msir mkra đu\ bi kmhal klei dju\p ha\t ti anôk lu mnuih jing Knơ\ng brua\ mdrao mgu\n, công an, knu\k kna alu\ wa\l. Kha\ sna\n boh s^t gơ\ brua\ hluê nga\ hdra\ bhia\n anei ti alu\ wa\l, êpul brua\ djo\ tuôm a\t ka dưi hluê nga\ djo\ brua\ pô mơh: “ Mơ\ng hruê 1/5/2013 hla\k hdra\ bhia\n mgang kdơ\ng klei truh jhat mơ\ng ha\t mâo klei tu\ yua trruh kơ ara\ anei sna\n kâo ka [uh hlei pô ara\ng phat mkra đu\ bi kmhal mnuih dju\p ha\t ti anôk mâo lu mnuih dôk amâo dah du\m anôk hdra\ bhia\n ka\m. Hluê si kâo, du\m Knơ\ng brua\ djo\ tuôm mâo hdra\ bhia\n kc\ah mtru\n mâo klei dưi msir mkra brua\ anei sna\n c\ia\ng bi hgu\m mđra\m mb^t msir mkra, tal 2 jing nga\ bi ja\k brua\ mtô mblang c\ia\ng hdra\ bhia\n dưi kma hla\m klei hd^p”.

      C|ia\ng hdra\ bhia\n mgang kdơ\ng klei truh jhat mơ\ng ha\t kla\ s^t kma hla\m klei hd^p, `u c\ia\ng bi mâo klei thâo sa\ng mơ\ng gra\p c\ô mnuih, mơ\ng go\ sang, êpul êya leh ana\n klei hur har msir mkra bi ktang mơ\ng du\m êpul brua\ djo\ tuôm hla\m klei bi hgu\m kngan mko\ mkra wa\l anôk hd^p mda amâo mâo ôh asa\p ha\t. Kno\ng s^t gra\p c\ô mnuih drei thâo sa\ng dja\p ênu\m leh ana\n mâo brua\ nga\ s^t êdi “ Lac\ h’a\i ho\ng ha\t.” sna\n kơh hdra\ bhia\n mgang kdơ\ng klei truh jhat mơ\ng ha\t kla\ s^t mđ^ lar klei tu\ yua leh ana\n mâo klei tu\.

     Tui si klei t^ng yap mơ\ng êpul brua\ mdrao mgu\n dlông ro\ng lăn, grăp thu\n ti Việt Nam mâo hlăm brô 45 êbâo ]ô mnuih djiê, kbia\ hriê mơ\ng du\m klei rua\ djo\ tuôm mơ\ng hăt. Bi ti Dak Nông, kah knar grăp thu\n mâo giăm 1 êbâo ]ô mnuih mâo du\m mta klei rua\ hu^ hyưt djo\ tuôm mơ\ng hăt, drei mđing hmư\ klei aê mdrao Võ Đình Hùng, khoa nội, sang êa drao pro\ng ]ar Dak Nông lac\ kah mbha kơ du\m klei thâo săng, lehana\n du\m klei găn leh hla\m gia\m 10 thu\n ma\ brua\:

      - Aê mdrao Võ Đình Hùng: “Hlăm hăt mâo mta nicotin, drei hrip mu\t hlăm kso\ `u mjing kơ klei m^n mse\ si hrăp, mnga] ta]…kyuana\n ktang dju\p hăt ktang đ^ ra`. Êngao kơ klei jing hlu\n kơ hăt, `u lo\ mjing sa klei mưng amâo mâo jăk. Snăn, ra` dju\p hăt tal êlâo jing jing hlu\n kơ nocotin, tal duah jing klei mưng…”

       - PV: Ơ aê mdrao, dju\p hăt si klei jhat mâo?

          . Aê mdrao Võ Đình Hùng: “Klei jhat mơ\ng hăt jing pro\ng êdi, hlăm asa\p hăt, êngao kơ mta nicotin, lo\ mâo lu mta jhat mkăn ba klei jhat kơ ko\ng đo\k, kơ kuôp kso\, ngă jhat kơ arua\t êrah, êngao ana\n lo\ mâo lu mta jhat, mta ba klei rua\ ung thư… ho\ng êbeh 4.700 mta.~u ba kơ lu mta klei rua\ hlăm kso\, êhu\ng, klei rua\ ung thư… hu^ hyưt snăk”.

       - PV: Si ngă [uh leh yơh klei jhat mơ\ng hăt jing pro\ng mse\ snăn, [ia\dah ăt lu mnuih adôk dju\p nanao mơh hăt, tăp năng đa đa mâo leh mơh lu mnuih hriăm lui nanao, leh kơ năn lo\ w^t dju\p?

          . Aê mdrao Võ Đình Hùng: “Mse\ kâo la] leh tal êlâo, kyua `u ba hriê kơ mnuih phu\n tal êlâo klei m^n êđăp ênang, jăk bhung bhai, ngă kơ mnuih dju\p hăt le\ hlăm klei jing hlu\n kơ mta nicotin, tal dua jing sa klei mưng jhat dleh thâo lui. Êjai lui amâo mâo dju\p hăt `u ngă kơ mnuih amâo mâo jăk ai tiê ôh…mơ\ng năn mơh amâo lo\ ]ia\ng lui hăt ôh. Kno\ng mnuih kut kat jih ai tiê kơh srăng dưi lui hăt”.

      - PV: }ia\ng dưi lui hăt mâo klei tu\ dưn, si srăng ngă Ơ aê mdrao?

          . Aê mdrao Võ Đình Hùng: “Mâo lu snăk hdră ]ia\ng dưi lui hăt, si tô hmô mlim ke\o singum,, hdră mdrao mkhư\ nicotin, lehana\n hdră mdrao mơ\ng ai tiê. {ia\dah tui si kâo hdră jăk h^n, jing asei pô mnuih dju\p hăt ana\n brei mâo klei kut kat pro\ng, lui  mtam yơh ]ia\ng răng mgang klei suaih pral kơ pô, kơ găp djuê lehana\n kơ yang [uôn”.

      - PV: La] jăk kơ aê mdrao!