Bruă hrĭ mñam mnuih K’Ho – sa knhuah gru dhar kreh năng kriê pioh
Chủ nhật, 07:00, 30/10/2022 VOV TAYNGUYEN VOV TAYNGUYEN
VOV4.Êđê- Dŭm djuê ana ti Lăn Dap Kngư mâo bruă hrĭ mñam mơ̆ng sui. Klei anăn mâo mơ̆ng klei ciăng hlăm klei hdĭp. Mnuih K’Ho ti Lâm Đồng ăt msĕ mơh. Mnuih ƀuôn sang mñam kdrăp mnơ̆ng hlăm gŏ sang msĕ si: ê i, kdrăp ma kan, dưm kan bŭng, kdô dưm êsei. Klei yăl bruă hrĭ mñam mnuih K’Ho mâo Ka Oi, ti alŭ Phi Suôr, să Phi Tô, kdriêk Lâm Hà, Lâm Đồng.

Hlăm sa tlam leh êla, ti kpur pui ôk sang, Ka Oi dôk jhar pui knă êsei huă tlam. Khădah klei hdĭp ênuk ară anei, gŏ sang mâo leh djăp ênŭm gŏ êsei knuă hŏng pui kmlă, ƀiădah aduôn Ka Oi ăt khăp hŏng bruă răm pui djuh. Sang pui jing sa anôk prŏng êhai, doh siam hŏng lu mnơ̆ng mnuă kreh yua hlăm klei hdĭp aguah tlam, msĕ si bŭng bai, ê’i, knguôr, lip krang mnơ̆ng pioh mă kan, kriêt dưm kan, bai êsei mñam hŏng mnan... Aduôn Ka Oi yăl dliê:

           

“Mnơ̆ng mnuă anei jing dŏ pô čŏng mñam, lehanăn jing dŏ drei duah mă hlăm dliê, yua hrĭ mñam mă jing jăk lehanăn kjăp snăk. Hlăm sang mnia mâo lu mơh arăng bi čhĭ ƀiădah amâo mâo kjăp ôh, amâo jăk msĕ hŏng bng bai, êi, knguôr lip krang drei pô ôh”.

Aduôn Ka Oi yăl dliê yơh kơ mnơ̆ng pô hrĭ mñam aguah tlam mlam hrue:

 

“Lu jing đrao. Đrao ngă mnơ̆ng pioh hrĭ mñam jing ênưih, drei tĭng yap mơ̆ng hrue bi êbŭng, hlŏng truh kơ khua snăn djăp dua yan hma. Bi tơdah nao kŏ djŏ hĕ đrao mnŭng mda kăn jăk rei, dah khua đei msĕ mơh; kyua năn yơh mkă yap bi djăp dua thŭn koh ba wĭt pioh hrĭ mñam jing jăk hĭn. Leh koh ba wĭt kơ sang krêč hĕ anăn, leh kơ anăn blah đ’điêt, ƀhu hĕ hlăm mđiă mâo 2 – 3 hrue, leh kơ anăn kơh dơ̆ng hrĭ lehanăn mñam. Lehanăn mprăp klei, klŏ kyâo pioh krơ̆ng ƀô̆ dŏ pô čiăng mñam. Mphŭn dô adih phung mniê knŏng mñam dŭm mta mnơ̆ng pioh yua hlăm sang đuič msĕ si bai êsei, añuê mñam hŏng ana ênâu, krang yao kan hdang, ară anei ana ênâu, ana êtiêng hin leh amâo lŏ jăk mâo lu ôh mnuih dôk lŏ mñam”.

Să Phi Tô, kdriêk Lâm Hà, čar Lâm Đồng ară anei đĭ kyar msĕ hŏng hlăm ƀuôn prŏng leh, mâo lu sang mdơ̆ng hluê knhuah Thaid, sang prŏng siam ti krah war kphê, kbưi sa bĭt ƀuh dŭm boh sang hŏng ală kĭng, sang ñuăl anôk arăn bi pla mnga, lehanăn djam mtam. Aduôn ka Oi lač, čiăng dưi mâo mnơ̆ng pioh mñam, snăn phung ƀuôn sang đuĕ nao kbưi hlăm dliê kmrơ̆ng ti Phi Liêng, kdriêk Dam Roong kơh adôk đrao m’ô:

 

“Klei hwiê anei pioh yua ăt mă mơ̆ng dliê Phi Liêng mơh mâo, bi hlăm giăm anei amâo lŏ mâo ôh, dleh dlan măng ai mơh duah thâo lŏ ƀuh dŭm hruĕ kwiê msĕ snei pioh yua... Sa blư̆ đuĕ hiu hlăm kmrơ̆ng snăn, êjai hiu duah hwiê hlŏng koh đrao kniăng duah mbĭt pioh mâo mnơ̆ng mñam ê'i krang mă kan hdang”.

 

Amâo mâo djŏ knŏng suăi êmăn hlăm bruă hiu duah kdrăp pioh mñam, ƀidah hlăm klei dôk hrĭ mñam čiăng bi leh sa mta mnơ̆ng ngă luič lu hrue mmông mơh. Aduôn Ka Oi lŏ brei thâo:

“Luič hlăm brô 10 hrue, thâo dah mkrah mlan leh sa boh mnơ̆ng. Mnơ̆ng mâo leh mkra snăn ba čhĭ kơ phung ƀuôn sang pioh yua, hŏng ênoh mơ̆ng 150 êbâo truh 200 êbâo prăk. Êngao kơ bruă hrĭ mñam pioh čhĭ snăn pioh yua hlăm găp djuê”.

 

Hŏng phung ƀuôn sang djăp djuê ana Lăn Dap Kngư, hlăm anăn mnuih K’ho ti Lâm Đồng, mơ̆ng đưm leh bruă hrĭ mñam kbiă hriê mơ̆ng klei pioh yua hlăm klei hdĭp aguah tlam mlam hrue, klei hiu duah ƀơ̆ng mă bruă knuă. Digơ̆ thâo mjing mnơ̆ng kơ digơ̆ yua mă pô hlăm pưk sang, lehanăn nao kơ hma duh ƀơ̆ng. Hŏng klei hdĭp ênuk ară anei leh, mâo klei đĭ kyar bruă tuh tia mkra mjing, lu mta mnơ̆ng yua hlăm gŏ sang hŏng ksu, hŏng msei, hŏng inox jing jăk găl hĭn siam hĭn, lehanăn kjăp hĭn mơh. Ƀiădah, ti dŭm boh ƀuôn ăt dôk djă pioh knhuah dhar kreh pô, mnơ̆ng hrĭ mñam ăt dôk amâo mâo luič ram ôh.

 

Dlăng hlăm sang pui aduôn Ka Oi ƀuh jing h’uh mđao êdi. Hŏng êlah pui dôk trơ̆ng ti kpur, mâo mnâo săp pui lŏ đru bi mthu jih jang mnơ̆ng leh mñam yuôl ƀhu dlông pra čiăng kơ jih jang mnơ̆ng leh mñăm srăng kjăp hĭn, khăng hĭn. Klei anei lŏ bi hdơr kơ klei hdĭp ênuk aê aduôn pô đưm, jing klei hdĭp aguah kơ hma, êla kơ bruă, klei hdĭp mda siă suôr hŏng dliê kmrơ̆ng.

 

“Phung mduôn khua digơ̆ amâo lŏ mâo ai tiê ngă bruă ktrŏ ôh, snăn digơ̆ mmông dôk mang čiăng bi hrĭ mñam, lehanăn mdei msăn êjai... Bi hŏng hđeh gưl mrâo lu amâo mâo thâo mñam ôh; knŏng khăp blei yua mnơ̆ng mơ̆ng sang mnia djăp kơ mâo đuič... Msĕ hŏng sang hmei anei, mâo 4 čô anak êkei, ƀiădah amâo mâo sa čô thâo hrĭ mñam ôh, amâo mâo pô lŏ čiăng tui ôh bruă ama pô. Diñu bi lač knŏng luič mmông, mâo prăk nao blei ti sang mnia čiăng yua pral hĭn”.

 

Hrĭ mñam, hŏng mnuih K’ho yap anei jing bruă mơ̆ng aê aduôn đưm. Jing leh knhuah gru dhar kreh yuôm bhăn, dưi čăt jing mơ̆ng klei hdĭp mda ala ƀuôn hlăm klei duh ƀơ̆ng dôk djă pioh nanao ba kơ ară anei. Lŏ wĭt dlăng kơ knhuah gru jăk siam anăn, mrâo anei knơ̆ng bruă sang čư̆ êa čar Lâm Đồng mâo leh hdră kriê pioh lehanăn lŏ mđĭ bi lar ƀuôn bruă wưng thŭn 2022 -–2030. Hŏng mta kñăm jing bi kriê pioh lehanăn mđĭ bi lar truh 17 boh ƀuôn bruă, lehanăn hŏng sa mta bruă mơ̆ng aê aduôm pô đưm, lŏ mđĭ kyar mrâo truh 4 boh ƀuôn bruă mrâo kñăm truh kơ thŭn 2025, kluôm čar srăng mâo truh 35 boh ƀuôn bruă, hlăm anăn mâo 20 boh ƀuôn bruă mâo tŭ yap leh. Bruă anei srăng đru mguôp kơ klei kriê pioh knhuah gru dhar kreh djăp djuê ana Lăn Dap Kngư./.

VOV TAYNGUYEN

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC