Ƀuôn Dơ̆ng Ƀăk, să Yang Tao, kdriêk Lăk, čar Dak Lak jing anôk adôk djă pioh bruă mkra mnơ̆ng čuh hŏng lăn mơ̆ng mnuih Mnông. Găn dŭm êtuh thŭn, mnuih Mnông ti ƀuôn Dơ̆ng Ƀăk ăt djă pioh bruă đưm mơ̆ng djuê ana pô. Phung thâo mbruă čŏng kuai mă lŭ, yua hlâo tlê lŭ, mmuôn jing dŭm mta mnơ̆ng msĕ si čhiên, gŏ, rup êman, kbao, krua…Leh anăn mă kam mdiê, djuh kyâo čuh ti krah tač. Hŏng hdră ngă bruă mdê anei, mĭndah ênưih ƀiădah bŏ hŏng knhuah dhar kreh djuê ana.

Ară anei phung thâo mbruă adôk thâo ngă mnơ̆ng čuh hŏng lăn knŏng giăm 10 čô đuč, kyuanăn bruă sang čư êa alŭ wăl dlăng yuôm bhăn bruă lŏ mtô kơ phung mda asei. Hŏng knhuah hdĭp mrâo mrang hŏng dŭm mta mnơ̆ng dhơ̆ng čuh hŏng lăn lu jơr leh anăn lu êa mil, ƀiădah mnuih ƀuôn sang tinei ăt gĭr čiăng mtô bruă mkra mjing mnơ̆ng čuh hŏng lăn djuê ana pô kơ anak čô ênuk êdei. Amai H’Tit Long Dinh, ti ƀuôn Dơ̆ng Ƀăk jing sa čô hriăm mda asei, hur har êdi hlăm klei hriăm čiăng đru kriê pioh bruă mkra mnơ̆ng čuh hŏng lăn mơ̆ng mnuih Mnông.

 “Kâo hriăm bruă mkra mnơ̆ng čuh hŏng lăn anei čiăng kơ êdei anăp lŏ mtô kơ anak čô, amâo mâo brei luč ram ôh knhuah dhar kreh mnuih Mnông mơ̆ng đưm dih. Kâo mâo klei khăp hluê hriăm leh anăn kâo gĭr leh anăn dưi ngă čiăng kơ êdei anăp lŏ mtô kơ anak čô msĕ hŏng kâo dôk hriăm čiăng kơ kâo hdơr jih jang dŭm mta hdră ngă bruă leh anăn ti anôk mă lăn.”

Nguyễn Anh Tú – K’iăng khua bruă sang čư êa kdriêk Lak, čar Dak Lak brei thâo: Ară anei alŭ wăl hur har mđĭ kyar bruă mkra mnơ̆ng čuh hŏng lăn ti ƀuôn Dơ̆ng Ƀăk, amâo djŏ knŏng yua hlăm gŏ sang, ƀiădah lŏ mđĭ lar hlăm yang ƀuôn. Bruă mkra mjing mnơ̆ng čuh hŏng lăn mơ̆ng mnuih M’Nông dưi iêo jak leh klei uêñ mĭn mơ̆ng lu mnuih ƀuôn sang leh anăn phung tuê, leh anăn jing mnơ̆ng mđup brei jăk jĭn.

 “Klei mĭn leh anăn hdră tă mơ̆ng mnuih ƀuôn sang kdriêk hlăm wưng kơ anăp gĭt gai leh dŭm êpul, dhar bruă djŏ tuôm, boh nik hŏng alŭ bruă dhar kreh hâo hưn, dŭm anôk bruă kriê dlăng mơ̆ng knŭk kna srăng mkŏ mjing hdră êlan čiăng mđĭ kyar ƀuôn mkra mnơ̆ng čuh hŏng lăn mơ̆ng Ƀuôn Dơ̆ng Ƀăk, să Yang Tao anei hŏng hnơ̆ng prŏng hĭn. Mbĭt anăn yua dŭm ai dưi yang ƀuôn leh anăn ngăn prăk ala čar kñăm mrô 1719 mơ̆ng knŭk kna hlăm Hdră mkăp mrô 6 čiăng mđĭ kyar ƀuôn ngă bruă anei. Hlăm êdei anăp srăng mâo hnơ̆ng prŏng hĭn čiăng hưn mdah mnơ̆ng dhơ̆ng mnơ̆ng čuh hŏng lăn hlăm lăn čar leh anăn ala tač êngao čiăng kơ phung tuê bi mđup brei leh anăn ba yua hlăm gŏ sang.”

Mrâo anei, Sang rang mdah kdrăp đưm čar Dak Lak bi mguôp hŏng mnuih ƀuôn sang alŭ wăl pŏk adŭ mtô bruă mkra mjing mnơ̆ng čuh hŏng lăn kơ phung êdam êra, phung hlăk êdam nghiêk leh anăn hưn mdah mnơ̆ng dhơ̆ng mnơ̆ng čuh hŏng lăn Dơ̆ng Ƀăk hŏng dŭm anôk bruă hiu čhưn ênguê. Dŭm êpul phung tuê nao čuă dlăng leh ƀuôn ngă bruă čiăng ktuê dlăng, blei mnơ̆ng čuh hŏng lăn ngă mnơ̆ng mđup brei. Marc Pouliot sa čô tuê mơ̆ng Canada brei thâo:

“Hmei ti tinei mâo klei myun êdi kyua dưi ktuê dlăng dhar kreh, bi tuôm hŏng djuê ana đưm tinei. Hmei mơak êdi dưi thâo kơ klei hdĭp anak mnuih tinei. Anei jing klei hriăm mrâo, hmei ƀuh mâo klei mdê hĭn khădah amâo mâo jhưng mdar biădah klei ngă bruă mbruă anăn phung thâo mbruă ăt dưi mkra mjing dŭm mta mnơ̆ng čuh hŏng lăn siam, anei jing gưl tal êlâo hmei buh leh anăn klă sĭt jing jăk êdi”.

Hluê si Trần Quang Năm – k’iăng khua kiă kriê sang rang mdah kdrăp đưm čar Dak Lak, Hdră “kriê pioh, bi lar boh tŭ dhar kreh knhuah gru jăk siam mơ̆ng dŭm djuê ana mnuih djuê ƀiă nao mbĭt hŏng bruă hiu čhưn ênguê” dưi dlăng jing sa hdră êlan tŭ dưn hlăm bruă kriê pioh leh anăn bi lar knhuah dhar kreh jăk siam dŭm djuê ana ti alŭ wăl. Anei dưi dlăng jing klei găl yuôm bhăn čiăng kơ bruă mkra mjing mnơ̆ng čuh hŏng lăn mơ̆ng mnuih Mnông R’lăm ti Yang Tao dưi kriê pioh. Trần Quang Năm brei thâo:

 “Anei jing bruă mkra mjing mnơ̆ng čuh hŏng lăn tal êlâo mơ̆ng mnuih Mnông kñăm kriê pioh leh anăn bi lar dŭm boh tŭ kơ dhar kreh dŭm djuê ana tinei. Grăp djuê ana mâo knhuah mdê hjăn hưn mdah hŏng mnuih ƀuôn sang ti ƀuôn prŏng Ƀuôn Ama Thuôt leh anăn phung tuê mơ̆ng djăp anôk hriê ti ƀuôn prŏng Ƀuôn Ama Thuôt dưi thâo kơ bruă mkra mjing mnơ̆ng čuh hŏng lăn, sa mta bruă jăk êdi mơ̆ng mnuih Mnông. Hưn mdah leh anăn phung tuê srăng dưl ktuê dlăng dŭm mnơ̆ng dhơ̆ng čuh hŏng lăn leh anăn phung thâo mbruă srăng mtô kơ phung tuê.”

Hŏng klei hur har mơ̆ng dŭm gưl bruă sang čư êa leh anăn klei sa ai, klei thâo săng mơ̆ng mnuih ƀuôn sang ti Yang Tao kơ klei yuôm bhăn mơ̆ng bruă mkra mjing mnơ̆ng čuh hŏng lăn đưm mơ̆ng mnuih Mnông hlăm wưng kơ anăp, ƀuôn mkra mnơ̆ng čuh hŏng lăn Dơ̆ng Ƀăk srăng jing sa anôk hiu čhưn ênguê iêo jak lu phung tuê hriê čuă dlăng./.