K’iêng leh anăn đĭ hriê kơ prŏng ti ƀuôn Pơnang, să Tú An, wăl krah An Khê (čar Gia Lai) mơ̆ng hlăk dôk điêt amai Đinh Thị Hà dưi ñŭ kma mbĭt hŏng êa mil, boh mnga mnơ̆ng pơ̆k mñam mơ̆ng mnuih Bahnar. Rup phung mniê mnuih Bahnar bi mguôp hŏng anôk pơ̆k mñăm, aruăt mrai jing sa knhuah klei hdĭp amâo mâo dưi kƀah hlăm klei hdĭp grăp hruê. Kyuanăn phung mniê mnuih Bahnar đưm dih 15, 16 thŭn thâo leh bruă pơ̆k mñam. Amai Đinh Thị Hà brei thâo, amai hriê kơ prŏng hŏng băn ƀă ti dlông rŏng amĭ êjai nao hma, dôk ti djiêo anôk amĭ mñam êjai hlăm sang, hŏng klei khăp čiăng hriăm amai thâo bruă pơ̆k mñam mơ̆ng hlăm êjai 15 thŭn:
“Mphŭn kčưm amĭ mtô kơ kâo mñam mơ̆ng dŏ ênưih hĭn, leh anăn mtô giêng mrai, mñam truh kơ boh đêč, bi ară anei kâo thâo pơ̆k mñam lu mta msĕ si băn, mơiêng, ao kơ êkei mniê, kpin…Êlâo dih kâo knơ̆ng mñam kpin, mơiêng, mñam băn čiăng yua hlăm gŏ sang. Ară anei mñam lu hĭn, mâo pô êmuh blei djŏ ênoh kâo srăng čhĭ, ƀiădah lu hĭn kâo ăt yua hlăm gŏ sang. Phung hlăm gŏ sang srăng mâo mơiêng ao, kpin, băn msăm čiăng pioh hĕ, tơdah mâo anak điêt pioh ƀă anak mơh”.
Thŭn anei êgao leh 40 thŭn, hŏng 2 bĕ kngan mbruă, amai Đinh Thị Hà dưi pơ̆k mñam dŭm mta mnơ̆ng mâo boh mnga siam, mdê hĭn. Čiăng dưi mñam sa blah mơiêng, sa blah băn srăng luč lu hruê mmông, hluê si mta mnơ̆ng mơ̆ng 3 – 4 hruê amâodah sa hruê kăm leh anăn sui hĭn kơnăn…Kyuadah phung thâo mbruă srăng luč lu mmông giêng mrai čiăng ngă boh đêč phŭn, boh hŏng rup. Amai brei thâo, mnuih Bahar kreh yua dŭm mta êa mil phŭn msei si jŭ, hrah, kô̆, mtah, kñĭ…hŏng dŭm boh mnga bi êdah kơ klei mĭn kơ cư̆ dliê mrơ̆ng, êngĭt adiê, mâo dŭm mta rup kơ ana rơ̆k tơ̆k, hla kyâo mtâo. Msĕ si êa ju bi ala kơ lăn jing, êa hrah bi hmô kơ klei khăp leh anăn klei hmăng hmưi, yâo mơak.
“Dŏ anei kâo đêč boh mnga rup prăk, leh anăn đa đa boh mnga mkăn, pô čiăng si ngă boh mnga pô srăng giêng mrai msĕ si mta anăn. Dưi mñam mơiêng, mñam băn, pô čiăng mâo boh đêč siam, mdê hĭn srăng ngă sơnăn yơh”.
Leh mmông nao pưk hma, amai Đinh Thị Hà lŏ hmêč dôk gŭ ti anôk mñam čiăng lŏ ñŭ hŏng klei khăp čiăng pô hŏng dŭm boh đêč siam hlăm grăp mnơ̆ng dhơ̆ng. Amai mñam dŭm mta msĕ si mơiêng, ao, băn…čiăng ba yua hlăm hŏng sang ti dŭm hruê mâo knăm mơak, klei bi kuôl ung mô̆. Dŭm mnơ̆ng pơ̆k mñam mơ̆ng amai dưi rang mdah nanao ti dŭm knăm mơak djuê ana ti alŭ wăl, ngă mnơ̆ng bi hmô kơ dŭm adŭ hriăm pơ̆k mñam.
Amai Đinh Thị Hà brei thâo, hŏng lu mta phŭn mdê mdê, ară anei lu phung mda asei mnuih Bahnar amâo mâo lŏ khăp leh anăn săng kơ dŭm klei siam hlăm bruă pơ̆k mñam mnuih Bahnar. Čiăng djă pioh bruă knhuah gru djuê ana pô, amai mkăp nanao mmông hriăm mơ̆ng phung thâo mbruă khua thŭn, amai ăt hur har nao hgŭm hlăm dŭm adŭ mtô kơ phung hriăm mrâo ka thâo kơ bruă pơ̆k mñam. Amai Đinh Thị Hà brei thâo:
“Kâo hơ̆k mơak êdi, amâo mâo hêñ kơ klei hriăm mơ̆ng mnuih mkăn, čiăng kơ êdei anăp srăng lŏ mtô kơ anak čô, srăng kriê pioh leh anăn bi lar knhuah gru mơ̆ng đưm đă, amâo dưi blei luč ram hlŏng thŭn mlan.”
Mâo hŏng anei 6 thŭn, êpul bi mguôp bruă mơ̆ng să Tú An dưi mkŏ mjing. Phŭn kčưm knŏng mâo mă 10 čô, ară anei mâo êbeh 50 čô hŏng lu ênŭk gưl, pô thâo mbruă thŭn khua hĭn êbeh leh 80 thŭn, mda hĭn jing phung hđeh sang hră gưl 2. Diñu mâo mbĭt ai tiê kriê pioh dhar kreh djuê ana pô.
Mrâo anei, Êpul bi mguôp bruă pơ̆k mñam mơ̆ng să Tú An nao hgŭm hlăm hruê kăm Dhar kreh – hiu čhưn ênguê čar Gia Lai thŭn 2023 ti ƀuôn prŏng Pleiku. Phung thâo mbruă rang mdah leh bruă pơ̆k mñam ti Wăl tač klei bi mguôp, iêo jak lu phung tuê nao dlăng. Phung thâo mbruă brei thâo, mơ̆ng hruê lŏ mkŏ wĭt bruă pơ̆k mñam anei, klei thâo mơ̆ng phung amai adei ƀrư̆ hruê ƀrư̆ đĭ, mnơ̆ng pơ̆k mñam siam hĭn, lu jơr hĭn. Phung thâo mbruă mơ̆ng Êpul bi mguôp nao hgŭm hlăm dŭm hdră bruă gưl čar leh anăn krĭng Lăn Dăp Kngư. Mnơ̆ng pơ̆k mñam mơ̆ng mnuih Bahnar ti să Tú An, jing leh mnơ̆ng dhơ̆ng phŭn hlăm alŭ wăl, amâodjŏ knŏng đru kriê pioh knhuah dhar kreh djuê ana ƀiădah lŏ hưn mdah mnơ̆ng dhơ̆ng bruă hiu čhưn ênguê mơ̆ng wăl krah An Khê, čar Gia Lai.
Viết bình luận