Pô mbruă H’Đoăn (60 tuổi), djuê ana M’nông, ti ƀon Bu Dak, să Thuận An, kdriêk Dak Mil, car Dak Nông, siă suôr hŏng bruă pơ̆k mñam êbeh 40 thŭn. Hŏng klei mbruă, ñu mâo mñam leh lu mta mnơ̆ng msĕsi: Kdô čiêng, abăn msăm, mơiêng ao, abăn ƀă pioh yua hlăm gŏ sang, lehanăn pioh čhĭ kơ tue hiu čhưn jĕ giăm taih kbưi. Grăp mta mnơ̆ng leh mâo mñam, hlăm anăn bi êdah ai tiê klei mĭn ñu mơ̆ng jih jang gru đêč, aruăt mrai, yap msĕ si mnơ̆ng pô khăp êdi. H’Đoăn yăl dliê kơ klei pô khăp mpŭ hŏng bruă pơ̆k mñam anei:

“Kâo thâo mñam mâo leh hŏng anei êbeh 40 thŭn. Phŭn tal êlâo êjai ka kjăp knŏng mñam dŭm myta mnơ̆ng jing ênưih msĕ si kdô čiêng, lehanăn ƀrư̆ ƀrư̆ mưng kngan dơ̆ng mñam kdô čiêng siam hĭn, ƀuh kâo mñam siam snăn lu mnuih akâo blei. Êdei kơ anăn kâo dơ̆ng lông mñam mnơ̆ng prŏng hĭn jing m’iêng ao, abăn msăm, abăn ƀă. Truh ară djăp ƀuôn êlan thâo leh sơăi bi hriê hŏng kâo ruah blei, lehanăn diñu bi hưn hdơ̆ng găp mă mrô đĭng blŭ akâo čiăng blei mnơ̆ng kâo mñam”.

Hlăm klei mñam giêng, H’Đoan brei thâo: Čiăng dưi bi leh sa mta mnơ̆ng pô dôk mñam, leh dăp jih bruă knuă mrai hlue si êa mil pô čiăng dăp, snăn kơh truh kơ mñam. Čiăng dưi mâo sa mta mnơ̆ng dôk mñăm jing jăk siam, snăn pô mñam brei jing mnuih kreh kruiñ thâo gĭr, hŏng klei mbruă, klei mdjĕ mđưm jih ai tiê klei mĭn pô kơ anăn. Ñu brei thâo: Luič êbeh 30 hrue kơh mñam leh sa blah abăn, lehanăn luič truh 10 hrue mñam leh sa blah m'iêng, sa blah čhiăm luič ƀiă êdi 5 hrue mơh.

Mnơ̆ng ñu mñam amâo mâo djŏ knŏng pioh yua hlăm găp djuê, ƀiădah lŏ mđup brei hlăm klei bi kuôl ung mô̆, mơak đĭ dôk sang mrâo, mnơ̆ng pioh bi hdơr kơ phung tue hriê bi blei mơh. Khădah hŏng ênoh ka lu ôh, ƀiădah anei jing leh klei mơak hŏng bruă pơ̆k mñam, mơ̆ng anăn dưi đru mđĭ mơh ênoh mâo ba wĭt kơ gŏ sang. Ñu lŏ brei thâo:

Jih jang mnơ̆ng kâo mñam mâo leh tinăn, hlei pô čiăng blei hriê bi ruah, boh phung tue hiu čhưn blei ba wĭt ngă mnơ̆ng bi hdơr, mnơ̆ng mđup brei, amâodah mâo mnuih hlăm ƀuôn sang pô blei pioh kơ klei bi kuôl ung mô̆ anak pô, snăn kâo mñam tui si arăng čoh čuăn snăn kâo mñam mdê mơh, sa blah m’iêng hŏng ênoh 1,5 êklăk mkrah thŭn anei mrai čhĭ hlăm sang mnia đĭ yuôm, snăn ênoh čhĭ mnơ̆ng leh mñăm ăt srăng đĭ mơh truh 1,7 êklăk prăk 1 blah m’iêng, tơdah ênŭm m’iêng ao mtam snăn truh 2,7 êklăk prăk hlŏng jing ênŭm m’iêng ao leh kčoh mkra leh sơăĭ, bi abăn prŏng pia (nah njuh) snăn 4 êklăk prăk, abăn ƀă anak 1 êklăk prăk ... ka tĭng ôh prăk blei mrai, 1 mlan mâo čhĭ mơ̆ng 1 truh 2 mta mnơ̆ng, lehanăn sui sui phung tue mơ̆ng kbưi truh snăn mă bruă kan lŏ hmao rei”.

Siă suôr hŏng dhar kreh djuê ana pô, mnuih M’nông dlăng kơ mnơ̆ng pơ̆k mñam msĕ si jing giê mkă kơ klei thâo mâo mơ̆ng dŭm gŏ sang. Đưm adih hlei boh sang mâo lu mnơ̆ng pơ̆k mñam yap jing mdrŏng sah, mâo lu klei arăng mpŭ.  H’Đoăn lač: Phung mniê M’nông, thâo pơ̆k mñam yap jing mnuih mbruă, năng djŏ êdi hŏng phung mniê, truh hrue dôk ung mâo abăn prŏng mđup brei kơ gŏ sang ung jing yuôm bhăn êdi:

“Hlăm jih jang mnơ̆ng pơ̆k mñam mơ̆ng djuê ana M’nông nah njuh (jing abăn prŏng) yap jing dŏ yuôm bhăn snăk, mphŭn dô adih sa blah abăn anei mlih hŏng sa drei kbao, sa drei êmô mơh, mphŭn dô amâo mâo bi mbliư̆ mnia hŏng prăk ôh, knŏng bi mlih m’iêng ao, abăn msăm hŏng êmô kbao ŭn mnŭ đuič yơh. Klei bi kuôl ung mô̆ snăn bi mâo abăn ao kơ sang êkei, tơdah amâo mâo ôh sang êkei amâo mâo tŭ ôh. Sang êkei djă ba kbao, êmô kơ sang mniê bi mlih hŏng anăn sang mniê mđup brei abăn njuh, m’iêng rnô̆... ară anei amâo lŏ mâo ôh kbao, lehanăn êmô ƀiădah sang mniê ăt mprăp bi mâo mnơ̆ng pô mñam kơ sang êkei pioh bi êdah klei mbruă mơ̆ng anak mniê pô”.

Amâo mâo djŏ knŏng jing kyua klei khăp kơ bruă pơ̆k mñam, klei mđĭ bi lar dhar kreh djuê ana pô, mnuih ƀuôn sang pô lŏ bi kriê pioh, bi hriăm êmuh dŭm gru gruah boh đêc jing jăk siam mơ̆ng dŭm djuê ana mkăn. Phung mduôn lŏ mtô bi hriăm kơ hđeh gưl mrâo, lŏ mđĭ hĭn klei thâo mbruă pô pơ̆k mñam, snăn êpul bruă sang čư̆ êa dŭm êpul êya lŏ bi mkŏ mjing đru hlăm klei mjuăt bi hriăm kơ phung amai adei hlăm ƀon. H’Đoăn lŏ lač:

Dŭm thŭn êlâo hlăm kdriêk mâo tiŏ nao leh mơh kâo nao hriăm ti čar kơ bruă pơ̆k mñam, leh kơ anăn kâo lŏ wĭt bi hriăm lu amai adei hlăm ƀon, mrâo anei kâo lehanăn sa čô amai adei nao mtô phung hđeh ti sang hră knŭk kna čiêm rông mâo truh 35 čô hđeh, 1 hrue kăm 2 tlam mơ̆ng 2h - 4h tlam hlăm 2 mlan, lo dơ̆ng mtô bi hriăm bruă pơ̆k mñam djuê ana pô kơ phung hđeh.

 Hng klei khăp kơ bruă, lehanăn klei mbruă pô, H’Đoăn mâo đru mguôp leh hlăm bruă kriê pioh knhuah gru dhar kreh djuê ana M’Nông. Mơ̆ng anăn, đru hlăm bruă kriê pioh, mđĭ bi lar knhuah gru dhar kreh mnuih djuê ƀiă./.