“Hruê knăm dhar kreh kyua klei êđăp ênang”: Lŏ bi êdah hƀuê ênuk hing ang mơ̆ng ƀuôn prŏng phŭn
Thứ năm, 08:25, 10/10/2024 VOV Tây Nguyên VOV Tây Nguyên
VOV4.Êđê- Ƀri bi hdơr 70 thŭn Hruê mtlaih êngiê ƀuôn prŏng phŭn (10/10/1954-10/10/2024) leh anăn 25 thŭn Hà Nội mâo UNESCO mđup brei anăn knăl “Ƀuôn prŏng kyua klei êđăp ênang” (16/7/1999 -16/7/2024), Knơ̆ng bruă sang čư̆ êa ƀuôn prŏng Hà Nội mkŏ mjing Hdră “Hruê mơak Dhar kreh kyua êđăp ênang” ti krĭng ênao Hoàn Kiếm - bi knăl kơ dhar kreh hƀuê ênuk ƀuôn prŏng phŭn. Hdră jing gưl mpŭ kơ knhuah gru hƀuê ênuk Hà Nội, mbĭt anăn hưn mdah rup ƀuôn prŏng phŭn khăp kơ klei êđăp ênang truh hŏng jih jang mnuih ƀuôn sang leh anăn ƀĭng găp lu ala čar.

 “Hruê knăm dhar kreh kyua klei êđăp ênang” dưi mbha jing 3 kdrêč phŭn, mâo Kdrêč tal 1: Hdơr kơ Hà Nội, kdrêč tal 2 – hƀuê ênuk mnơ̆ng kriê pioh, kdrêč tal 3 – Hà Nội: ƀuôn prŏng kyua klei êđăp ênang, ƀuôn prŏng mbruă. Anôk kdŏ mmuñ phŭn mơ̆ng hdră bhiăn dưi rŭ mdơ̆ng ti alŭ wăl ênao Hoàn Kiếm, yua boh blŭ wăl anôk čiăng lŏ wĭt bi êdah dŭm wăl kriê pioh hƀuê ênuk, anôk hing ang nao mbĭt hŏng ƀuôn prŏng phŭn msĕ si Cửa ô Hà Nội, Cổng Đoan Môn (Hoàng Thành Thăng Long), Kban Long Biên leh anăn gơ̆ng hla čhiăm gru Hà Nội.

Hluê anăn, hdră mkŏ mjing sa wăl dhar kreh hƀuê ênuk jăk yâo, đru kơ mnuih ƀuôn sang leh anăn phung tuê lŏ wĭt hdĭp hlăm wưng hbuê ênŭk hĭn ang mơ̆ng Hà Nội hlăm dăl 70 thŭn mơ̆ng hruê sua wĭt klei êngiê ƀuôn prŏng phŭn. Blŭ hrăm hlăm hdră, khua bruă sang čư̆ êa ƀuôn prŏng Hà Nội Trần Sỹ Thanh brei thâo:

 “Hdră lŏ mkŏ wĭt dŭm gru kruăk hƀuê ênuk mơ̆ng ƀuôn prŏng phŭn hlăm dŭm ênuk gưl, hưn mdah dŭm mnơ̆ng kriê pioh dhar kreh, mnơ̆ng kriê pioh amâo mâo êdah klă leh anăn dŭm ƀuôn ngă bruă đưm êdah êdi mơ̆ng ƀuôn prŏng phŭn. Boh nik jing klei rang mdah hƀuê ênuk krưh kơăm mơ̆ng ƀuôn prŏng ƀuôn prŏng phŭn leh anăn lăn čar hruê 10/10/1954, êjai êpul kahan ksŭng mblah leh anăn kiă kriê ƀuôn prŏng phŭn hŏng hla čhiăm gru leh anăn klei hơ̆k mơak mâo mă klei dưi, mjưh ruê̆ 9 thŭn klei bi blah hŏng lu klei tuh êrah mčah klang mơ̆ng mnuih ƀuôn sang drei. Êngao kơnăn, hruê knăm kyua klei êđăp ênang lŏ jing wưng brei kơ drei bi mni klei duh myơr knhuah dhar kreh kyua klei êđăp ênang mơ̆ng ƀuôn prŏng phŭn Hà Nội, anôk mâo lu phung êdah êdi, anôk jiă kma ai êwa Thăng Long, mgăt myang čư̆ dliê leh anăn bi lar klei thâo mĭn Việt Nam, bi lar klei knhâo leh anăn knuih kniêng anak mnuih.”

Êbeh 8 êbâo čô, mâo 5 êbâo čô mnuih ƀuôn sang leh anăn bi ala dŭm êpul êya mơ̆ng dŭm kdriêk čar, kdriêk, wăl krah nao hgŭm hlăm klei rang mdah dŭm mta dhar kreh, mâo wăt mnơ̆ng kriê pioh amâo mâo êdah klă mâo UNESCO leh anăn lăn čar tŭ yap, mbĭt hŏng dŭm knhuah siam dhar kreh mơ̆ng ƀuôn prŏng phŭn.

Sa hlăm dŭm gru kruăk yuôm bhăn mơ̆ng hdră jing lŏ wĭt bi êdah klei phung lĭng kahan nao ti Hà Nội hlăm wưng hƀuê ênuk hruê 10/10/1954, êjai lĭng kahan Việt Nam kiă kriê ƀuôn prŏng phŭn, bi klă mjưh ruê̆ klei ktư̆ juă mơ̆ng phung plah mmiă. Mmông hing ang anei dưi lŏ wĭt bi êdah hŏng klei rang mdah hnơ̆ng prŏng, hŏng klei nao hgŭm mơ̆ng giăm 1000 čô lĭng kahan, mbĭt hŏng 200 čô kdŏ mmuñ, ba wĭt klei ktuê dlăng jăk êdi kơ phung tuê. Aduôn Đinh Hồ Pha, mơ̆ng êpul dŭm ƀuôn hgŭm nao hlăm hruê knăm brei thâo:

 “Ai tiê dleh thâo bi êdah, hơ̆k mơak êdi, msĕ si pô lŏ wĭt hdĭp hlăm thŭn 1954 leh anăn pô dôk tinei kkuh kơ phung lĭng kahan sua wĭt klei êngiê ƀuôn prŏng phŭn. Hdră kdrưh kơăm, lŏ wĭt bi êdah klei mphŭn dô, mơ̆ng mmông Awa Hồ mâo asăp iêo mthưr lăn čar krŭ kdơ̆ng thŭn 1946, lŏ wĭt bi êdah klei mnuih ƀuôn sang drei mblah Prăng ti ƀuôn prŏng phŭn, wĭt bi êdah êpul kahan tal êlâo nao sua wĭt klei êngiê ƀuôn prŏng phŭn, mnuih ƀuôn sang hơ̆k mơak leh anăn hla čhiăm gru bŏ adiê.”

Năng mđing hĭn, dŭm klei kdĭ mmuñ msĕ si  mmuñ Trù, kdŏ anak rup, mmuñ xẩm, dŭm mta klei đăo knang msĕ si kkuh, leh anăn hưn dhar kreh mnơ̆ng ƀơ̆ng huă leh anăn mnơ̆ng dhơ̆ng ƀuôn mă bruă đưm mơ̆ng ƀuôn prŏng phŭn msĕ si ƀuôn mkra mnơ̆ng mmuôn čuh Bát Tràng, ƀuôn mkra mnal  Vạn Phúc, čhĭt mrai Quất Động, hrĭ mñam Phú Vinh ăt msĕ mơh hdră rang mdah dŭm hdră, ba wĭt kơ phung ktuê dlăng thâo klă hĭn kơ dŭm knhuah siam dhar kreh lă lar mơ̆ng ƀuôn prŏng phŭn Hà Nội. Găp Nguyễn Ngân, ti Thạch Thất, Hà Nội brei thâo:

 “Kâo hơ̆k mơak êdi kyua dưi nao hlăm sa hdră prŏng msĕ sơnei. Kâo hưn mdah kơ ƀuôn ngă bruă đưm Thạch Thất, mnơ̆ng jăk čê Đại Đồng leh anăn čê lam.

Adei Ngô Trang Linh, sang hră gưl prŏng êlan klông dŭ mdiăng brei thâo:

 Kâo ƀuh jăk êdi êjai mâo lu hdră lŏ wĭt bi êdah hƀuê ênuk msĕ sơnei, srăng đru kơ phung mda asei, phung hđeh sang hră dưi ƀuh klă hƀuê ênuk. Hlăm klei rang mdah, jih jang dŭm mnơ̆ng jăk msĕ si mơ̆ng dŭm ƀuôn ngă bruă đưm mơ̆ng Hà Nội dưi ba mdah, jing jăk êdi. Kâo ƀuh Hà Nội mâo lu mnơ̆ng kriê pioh, ƀuôn ngă bruă đưm mơ̆ng dŭm ênuk êlâo leh.”

Hŏng hdră anei, Hà Nội amâo djŏ knŏng bi klă kơhưm mơ̆ng ƀuôn prŏng hƀuê ênuk, dhar kreh ƀiădah lŏ jing anôk hiu čhưn ênguê, bruă duh mkra, bruă kđi čar yuôm bhăn mơ̆ng lăn čar. Bruă mkŏ mjing hruê knăm Dhar kreh kyua klei êđăp ênang ăt jing sa kdrêč hlăm hdră êlan mđĭ kyar mnơ̆ng dhơ̆ng dhar kreh mbĭt mbĭt hŏng dŭm hdră bruă bi hdơr Hruê sua wĭt klei êngiê ƀuôn prŏng phŭn grăp thŭn, đru mtrŭt mđĭ bruă hiu čhưn ênguê dhar kreh leh anăn mđĭ kyar bruă duh mkra hơĭt kjăp kơ ƀuôn prŏng phŭn./.

VOV Tây Nguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC