Jăk êdi ênai čing boh tâo ti ƀuôn hgŭm Tuy An Đông, Dak Lak
Thứ bảy, 07:00, 06/09/2025 VOV Tây Nguyên VOV Tây Nguyên
VOV.Êđê- Mơ̆ng dŭm klŏ boh tâo msĕ si amâo mâo ênai dhuai, mnuih ƀuôn sang kdriêk Tuy An, čar Phú Yên êlâo adih, ară anei jing să Tuy An Đông, čar Dak Lak mkra leh sa kdrăp mâo anăn čing boh tâo. Kdrăp čing boh tâo mrâo ti Tuy An amâo djŏ knŏng mjing ai ênai kwang mơ̆ng čing boh tâo, ƀiădah lŏ mjing gru kruăk jăk siam hlăm ktuê êlan tui ksiêm kơ knhuah gru dhar kreh Việt Nam.

Hlăm wăl bi hdơr kơ klei đưm hŏng lu mta mnơ̆ng mkra hŏng boh tâo ti wăl kriê pioh gưl ala čar Gành Đá Đĩa, ƀuôn hgŭm Tuy An Đông, čar Dak Lak, mơ̆ng kbưi phung tuê hmư̆ leh ênai čing boh tâo dôk kwang mbĭt hŏng lu kdrăp pĕ tông mkăn. Dŭm klei mmuñ knhuah gru cách mạng msĕ si Cô gái vót chông, Tiếng đàn Ta lư, Cô gái Pako… amâodah dŭm klei mmuñ mrâo anei mâo phung mniê tông raih êdi. Ênai čing boh tâo kma mbĭt hŏng ênai brô̆ mrâo mrang ngă kơ phung hmư̆ ƀuh jăk êdi. Nguyễn Văn Sơn, sa čô tuê mơ̆ng Hà Nội brei thâo:

 “Êjai pô hriê tinei kâo hmư̆ leh mơ̆ng kbưi, leh anăn kâo lač hŏng anak kâo anăn jing ênai čing boh tâo, leh anăn anak kâo hmư̆ ăt mâo lu blư̆. Kâo ƀuh čing boh tâo jing kdrăp pĕ tông jăk êdi mơ̆ng klei hdĭp aguah tlam mơ̆ng mnuih ƀuôn sang ti dŭm alŭ wăl. Anei ăt jing sa kdrăp pĕ tông mâo mơ̆ng klei mă bruă grăp hruê mơ̆ng diñu hlăm pưk hma”.

Yua mnoh tông dŭm boh tâo điêt prŏng mdê mdê, mjing sa ênhiang hmư̆ jăk êdi, amai Mai Thị Hàng, pô mă bruă ti wăl anôk hiu čhưn ênguê Hồn Xưa, hlăm wăl kriê pioh Gành Đá Đĩa brei thâo, dăl hlăm 4 thŭn, ñu mâo lu phung tuê thâo jing pô tông čing boh tâo. Mơ̆ng klei hmư̆ êlâo anăn, ară anei ñu klă sĭt mâo klei khăp leh anăn mkăp mmông grăp hruê čiăng lŏ hriăm leh anăn ksiêm hriăm kơ kdrăp pĕ tông jăk siam anei.

 “Hmei ăt čŏng hriăm leh anăn ăt mâo mơh nai mtô, dưi tông lu klei mmuñ, klei mmuñ Lăn Dap Kngư mâo mơh, klei mmuñ mrâo ăt mâo mơh, bolerô ăt mâo mơh. Yăng đar kreh mđing lu hĭn kơ klei mmuñ Lăn Dap Kngư, ƀiădah ară anei hmei hriăm klei mmuñ mrâo brei kơ phung tuê thâo. Aguah hmei mă bruă, tlam mâo mmông hmei hriăm tông, hmei čŏng dlăng ênhiang leh anăn mkra ênai mmuñ”.

Amâo djŏ knŏng ti Gành Đá Đĩa, ti wăl kriê pioh Tháp Nhạn, ƀuôn hgŭm Tuy Hoà, čar Dak Lak, phung thâo mbruă mda asei, lu jing phung mniê ăt dôk đru mguôp ba čing boh tâo nao jĕ hĭn hŏng mnuih ƀuôn sang. Amai Phạm Thị Mỹ Linh, ti ƀuôn hgŭm Tuy An Đông, čar Dak Lak brei thâo:

 “Hrăm tông sa klei mmuñ hŏng čing boh tâo luč mơ̆ng 5 – 6 mlan, hlăm wưng anăn, dua mlan tal êlâo srăng hriăm tông lu sơnăk. Pô mưng hŏng mnoh jing klei yuôm bhăn hĭn êjai mrâo tông čing boh tâo, kđiêng kngan êđai leh anăn kđiêng kngan ana pô djă mnoh, bi dŭm kđiêng adôk pô srăng phưi leh anăn yua trŭt mnoh čiăng kơ ênai čing boh tâo hmư̆ mngač”.

                 Hluê si phung kreh knhâo, čing boh tâo jing kdrăp pĕ tông mâo sui hĭn mơ̆ng Việt Nam, hŏng ênai kwang leh anăn hmư̆ mngač. Ti anôk djă pioh mnơ̆ng đưm Phú yên, čing boh tâo Tuy An, dưi ƀuh thŭn 1992, ară anei dưi djă pioh leh anăn rang mdah msĕ si sa hlăm dŭm mta mnơ̆ng yuôm bhăn. Hlâo čing boh tâo anei mâo mơ̆ng 2.500 – 3000 thŭn êlâo, dôk mâo ênŭm boh tâo leh anăn mâo ênai hmư̆ djŏ. Ly Ca, pô mă bruă ti anôk bruă brei thâo:

“Ring čing bih tâo Tuy An dưi ƀuh ti čar Phú yên thŭn 1992, dưi mkra mjing mơ̆ng boh tâo riolit pocia, mâo 8 bĕ leh anăn dŭm bĕ anei mâo boh dlông, điêt prŏng mdê mdê, kyuanăn dưi mjing ênai mdê hĭn mơ̆ng dŭm bĕ boh tâo”.

Mơ̆ng mâo mă 8 boh, phung thâo mbruă alŭ wăl dưi mđĭ kyar jing lu rĭng čing prŏng hĭn, mâo ring truh 35 bĕ, čiăng bi êdah dŭm klei mmuñ dleh. Nguyễn Minh Nghiệp, khua kiă anôk bruă hiu čhưn ênguê Hồn Xưa jing pô ba anăp mkra mjing thiăm čing boh tâo Tuy An. Ñu yăl dliê, mơ̆ng thŭn 2013, ñu kčưm ksiêm hriăm kơ čing boh tâo đưm Tuy An leh anăn mkra mjing hlâo čing boh tâo mrâo.

Ksiêm duah kơ boh tâo, leh anăn pô ksiêm hriăm kơ čing boh tâo đưm Tuy An, ksiêm kơ boh tâo čing Tuy An čiăng lŏ mkra mjing hlâo čing boh tâo mrâo hŏng ênhiang mrâo ară anei. Pô duah boh tâo leh anăn wĭt lŏ krah, brei ñu mâo rup msĕ hŏng čing boh tâo Tuy An leh anăn dưi mđĭ truh ară anei jing êbeh 30 bĕ. Ară anei pô mkra lu hĭn jing 35 bĕ. Ƀiă ƀoh tâo ênai amâo trŭn ôh, ktang lu kơh mâo

Amâo djŏ knŏng jing kdrăp pĕ tông đưm, Čing boh tâo Tuy An ară anei jing sa kdrêč mnơ̆ng dhơ̆ng bruă hiu čhưn ênguê jăk êdi mơ̆ng krĭng Ngŏ Lăn čar. Dŭm klŏ boh tâo hŏng kngan mnuih jing leh ênhiang mmuñ mrâo hŏng ênai mngač tač, amâo djŏ knơ̆ng iêo jak phung tuê ƀiădah lŏ nao mbĭt hŏng klei hdĭp, klei kdŏ mmuñ leh anăn knhuah gru mơ̆ng krĭng lăn Tuy An, čar Dak Lak.

 

VOV Tây Nguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC