Klei ngă yang pin êa mơ̆ng mnuih Bahnar
Chủ nhật, 00:00, 02/06/2024 VOV TAYNGUYEN VOV TAYNGUYEN
VOV4.Êđê- Mơ̆ng đưm đă lă êlâo, mnuih Bahnar mâo klei mưng klei kbăng êa mă êa yua hlăm klei hdĭp aguah tlam. Mnuih ƀuôn sang amâo duah nao mă êa ti hnoh krông, ênao êa ba wĭt mnăm ôh, ƀiădah diñu mă êa kbăng yua hlăm klei hdĭp aguah tlam mlam hruê. Grăp thŭn, ƀuôn sang Bahnar mkŏ mjing Knăm ngă yang pin êa – sa klei bhiăn amâo djŏ knŏng jiă knhuah siam hlăm ai tiê klei mĭn ƀiădah lŏ ba asăp hưn mthâo bi răng mgang wăl hdĭp mda, răng mgang phŭn mkăp êa, jing răng mgang klei suaih pral êpul êya.

Hluê si klei bhiăn mnuih Bahnar, ea jing mnơ̆ng yuôm bhăn êdi: “Ea jing êa ksâo mĭn tal 2 čiăng rông ba anak mnuih, ba klei hdĭp kơ djăp mta mnơ̆ng…” Hŏng klei mĭn anăn, mơ̆ng hlăk mkŏ mjing ƀuôn sang, phung khua mduôn srăng duah anôk mâo hnoh êa, čiăng ngă pin êa. Mơ̆ng anăn yơh, jih jang ƀuôn êlan mơ̆ng mnuih Bahnar mâo pin êa leh anăn găn dŭm ênuk gưl, mnuih ƀuôn sang ăt djăp pioh, yua pin êa mbĭt anăn, ăt rơ̆ng mơh kơ klei ngă yang pin êa hlăm grăp thŭn. Khua mduôn Lịch, 67 thŭn ti ƀuôn Piơm, wăl krah Đăk Đoa, kdriêk Đăk Đoa, čar Gia Lai, hưn mthâo kơ klei yuôm bhăn mơ̆ng pin ea hlăm klei hdĭp mơ̆ng mnuih Bahnar:

 “Êlâo dih êjai mkŏ mjing ƀuôn, bruă tal êlâo srăng nao duah phung khua mduôn duah hnoh êa leh anăn ngă pin êa mbĭt hŏng ƀuôn leh anăn kơh mkŏ mjing ƀuôn mrâo. Anei jing klei yuôm bhăn, čiăng rơ̆ng bi hơĭt klei hdĭp kơ ƀuôn sang. Leh anăn čiăng mâo djăp êa yua, grăp thŭn mnuih ƀuôn sang ngă yang pin êa, akâo kơ yang kơup mgang, brei kơ mnuih ƀuôn sang mâo klei suaih pral, akâo kơ yang Ea, yang hjan brei kơ mnuih ƀuôn sang angĭn hjan siam, grăp sang mâo djăp êa jua…”

Grăp thŭn ti krah mlan 4, êjai yan bhang kƀah êa dôk hlăm wưng mđiă ktang hĭn… phung khua mduôn lŏ mkŏ mjing klei ngă yang pin êa kdrưh kơăm. Êlâo kơ hruê ngă yang, khua mduôn hưn hŏng jih jang gŏ sang, grăp gŏ sang srăng mâo sa čô nao kih waih, êmiêt hĕ lŭ ti gŭ pin êa. Mbĭt anăn mtrŭt mjhar mnuih ƀuôn sang ăt bi đru dŭm mta mnơ̆ng ngă yang. Klei đru mguôp anei jing klei čŏng pô, pô anei mguôp mnŭ, pô dih sa tŏ braih, djam, boh giêt, boh êdak…ba nao ti pin êa čiăng ngă yang leh anăn hrăm mbĭt bi tŭk knă, huă ƀơ̆ng hruê mơak.

Aguah ưm ti hruê ngă yang pin êa, êlâo kơ ruh knang êa, jah waih hĕ rơ̆k, mă hĕ lŭ...Phung amĭ, phung amai adei mniê hlăm ƀuôn bi nao djăt êa gui wĭt kơ sang leh anăn tuah êa hlĭng hlăm čeh kpiê. Leh grăp čô mă djăp êa, khua mduôn akâo kơ yang êa brei sač jih êa…Mông anăn phung êkei hlăm ƀuôn bi waih jih lăn lŭ, jah waih jih ana kyâo, rơ̆k tơ̆k, djah djâo djŭm dar. Leh mă jih lŭ srăng lŏ bư̆ hĕ. Leh kơnăn, khua mduôn srăng ngă yang, akâo hjan:

 “Ơ yang, brei êa hlĭm hjan kơ ƀuôn hmei, čiăng kơ mnuih ƀuôn sang mâo êa yua doh, đru kơ grăp sang suaih prak. Ơ yang brei êa hjan bi êđăp hma, bi êdah lŏ čiăng kơ hmei buh pla. Mdiê ktơr čăt đĭ, boh mnga mâo lu, mnuih ƀuôn sang trei mđao yâo mơak. Ơ Yang!”

Hluê si hdră bhiăn mnuih Bahnar, hlăm klei ngă yang pin êa amâodưi kƀah ôh klei ngă yang akâo klei suaih pral kơ mnuih ƀuôn sang leh anăn ngă yang kơ boh mngă, lŏ hma čăt đĭ, bi mnga bi mboh…Ƀiădah klei akâo hjan jing klei yuôm bhăn hĭn. Kyuadah hŏng mnuih Bahnar ngă yang akâo hjan msĕ si klei rah mjeh.

Akâo hjan êlâo kơh mnuih ƀuôn sang dưi rah pla kơ wưng pla mjing mrâo. Mnuih ƀuôn sang đăo knang, leh klei ngă yang pưk hma, kdrăn lŏ amâo mâo ôh hlô mnơ̆ng, čĭm čap bi rai. Alar, 71 thŭn ti ƀuôn Piơm, wăl krah Đăk Đoa, lŏ brei thâo:

 “Êjai dơ̆ng truh yan buh pla, phung khua mduôn srăng bi trông mkŏ mjing klei ngă yang pin êa, akâo hjan čiăng kơ mnuih ƀuôn sang dưi buih pla, čiăng kơ grăp čô, grăp sang dưi suaih pral. Ƀuôn sang bi hrăm mbĭt ngă bruă kơ klei Ngă yang pin êa, akâo hjan, mprăp dŭm mta mnơ̆ng kơ klei ngă yang. Čiăng akâo kơ Yang brei hjan kơ ƀuôn sang, buh pla mâo klei găl, grăp boh sang drông klei hơ̆k mơak, klei hdĭp trei mđao, ênŭm ênap…”

Yăng đar, klei ngă yang pin êa mkŏ mjing ti anôk lăn tač ti dlông pin êa, anôk mâo wăl dliê mnuih ƀuôn sang răng mgang amâo brei khuôt hnoh êa. Leh klei ngă yang, khua mduôn djă kŏ mnŭ yuôl ti gơ̆ng ngă yang điêt, kpơ̆ng ti krah pin êa, bi êdah ai tiê mpŭ leh anăn lač jăk kơ yang êa, leh anăn mnăm kčok kpiê tal êlâo, ñu kma mbĭt hŏng ai êwa mơ̆ng knăm mơak.

VOV TAYNGUYEN

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC