Jing pô tuôm blŭ yăl lu klei bi kuôl ung mô̆ mơ̆ng phung čô anạk, khua mduôn Y Cúc Hwing, iêu Aê Sure, ti ƀuôn Tu, să Êa Tul, čar Dak Lak brei thâo, klei bhiăn “Nao êmuh ung” jing klei arăng pia hŏng êpul mnuih mơ̆ng dŭm djuê ana hluê klei bhiăn mă djuê tĭng amĭ. Boh sĭt, klei bi dôk ung mô̆ jing klei čŏng čiăng mơ̆ng kruôp êkei mniê.
Tơdah sa čô mniê khăp kơ sa čô êkei, diñu ka jhŏng êrô êbat, diñu srăng hưn hŏng amĭ ama, amiêt awa. Mnuih khua thŭn hlăm găp djuê srăng blŭ hrăm lehanăn êmuh klă nik mniê anăn. Tơdah mniê anăn tŭ ư čiăng dôk êkei anăn, amiêt awa srăng nao sang êkei anei blŭ yăl lehanăn jao kông. Khua mduôn Aê Sure brei thâo:
“Klei sang mniê nao kơ sang êkei čiăng êmuh ung kơ anak mniê, amâo mâo sa mta luič liê ôh kơ êkei, ƀiădah bi êdah klei mpŭ kơ êkei anăn. Êkei dôk mô̆ srăng hdĭp hŏng mô̆. Mnuih hlăm gŏ sang êkei msĕ si amĭ ama, ayŏng adei ênguôt mơh kyua anak čô dôk kbưi hŏng gŏ sang, nao hluê sang mô̆. Mâo gŏ sang amâo brei anak pô nao dôk ti sang mô̆ ôh, brei mniê ngă mtâo dôk hŏng pô. Ƀiădah hluê si klei bhiăn mnuih Êđê jing hluê tĭng kơ mniê, brei bi tŭ ư kơ klei anei.
Lehanăn hluê si klei bhiăn, sang êkei srăng ba mdah hŏng sang mniê. Diñu čoh ngăn pnŭ lu čiăng bi mklă kơhưm mơ̆ng êkei anăn lehanăn bi mklă dŭm klei ƀuăn rơ̆ng hơĭt kjăp mơ̆ng klei bi dôk ung mô̆. Kyua tơdah êjai hdĭp mbĭt, êkei mâo klei ngă amâo djŏ hŏng sang mniê, snăn sang êkei anei tŭ klei sang mniê đŭ lu mơh. Khua mduôn Y- Soat Êban (Aê Han) ti ƀuôn Puôr, să Êa Knuêč, čar Dak Lak, brei thâo:
“Amiêt awa sang êkei srăng hưn mdah yơh ênoh čoh. Leh dua tĭng bi tŭ ư, sang mniê srăng jao mnơ̆ng anăn kơ sang êkei. Sang mniê srăng jao kơ sang êkei tal êlâo dŭm lehanăn srăng ƀuăn hbĭl lŏ jao. Sang êkei ăt srăng mă sa ƀĕ kgă, čhiên lehanăn čeh kpiê”.
Ăt hluê si khua mduôn Aê Han, “čoh ngăn pnŭ” klă sĭt jing mnơ̆ng dhơ̆ng bi jao hlăm klei bi kuôl ung mô̆ mơ̆ng mnuih Êđê. Anei jing klei bhiăn brei mâo, kñăm lač jăk kơ gŏ sang tĭng êkei ăt msĕ mơh klei đua klam mơ̆ng găp djuê hŏng bruă dlăng kriê klei bi dôk ung mô̆ mơ̆ng kruôp êkei mniê. Mnơ̆ng ‘čoh ngăn pnŭ” si srăng brei tui hluê hŏng klei kuôl kă plah wah dua gŏ sang, msĕ mơh “klei ƀuăn” rơ̆ng kơ klei bi dôk ung mô̆ mơ̆ng dua tĭng.
“Ară anei, phung êdam êra bi khăp, amiêt awa, amĭ ama neh prŏng ăt mâo klei đua klam hŏng klei bi dôk ung mô̆ mơ̆ng čô anak. Dua gŏ sang bi kuôl kă lehanăn ăt mâo mơh mnơ̆ng dhơ̆ng bi jao. Bi ênuk đưm, arăng čoh hŏng kbao, ŭn, êmô,bi ară anei dưi bi hrô hŏng prăk, mah”.
Boh sĭt, ăt tuôm mâo mơh klei bi kpleh kơ klei čiăng mơ̆ng dua gŏ sang hmăi truh kơ klei hdĭp yâo mơak mơ̆ng dua čô. Hŏng phung khua mduôn Êđê, klei “čoh ngăn pnŭ” lu đei ti dŭm ƀuôn sang Lăn dap kngư kbiă hriê mơ̆ng klei kƀah thâo săng kơ klei bhiăn. Khua mduôn Y-Kuăt Hđơ̆k (iêu Aê Thư) ti ƀuôn Čư̆ Dluê, să Hòa Phú, pô tuôm đru kčĕ hŏng Dhar bruă djuê ana čar Dak Lak hđăp, kơ bruă mkŏ mjing êpul hgŭm phung khua mduôn, ba dŭm klei bhiăn jăk siam mơ̆ng djuê ana hlăm klei bhiăn, klei kuôl kă hlăm hdră mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo, brei thâo:
“Čoh ngăn pnŭ jing sa klei bhiăn jăk siam lehanăn mâo boh tŭ yuôm êdi hlăm klei hdĭp dhar kreh mơ̆ng êpul êya mnuih Êđê, ƀiădah mâo dŭm ƀuôn sang ka thâo săng nik kơ klei bhiăn anei, diñu čoh lu đei, bi dleh hdơ̆ng găp kơ klei anei. Klei čoh lu đei, mđing đei kơ ngăn drăp srăng bi luč hĕ boh tŭ yuôm mơ̆ng klei bhiăn anei, Kyua anăn, phung khua mduôn, phung thâo săng kơ klei bhiăn brei drei ksiêm bi nik kơ klei anei. Brei drei mdưm klei yâo mơak hlăm klei hdĭp čô anak jing tal êlâo hĭn, amâo bi ktrŏ ôh kơ klei čoh ngăn pnŭ, mniê amâo dah êkei anak drei sơaĭ, brei mtăp mđơr. Brei jih jang drei bi mlih klei mĭn čiăng “čoh lu” čiăng dưi rơ̆ng kjăp boh tŭ jăk siam gơ̆ mâo lehanăn hdĭp djŏ guôp hŏng ênuk đĭ kyar ară anei”.
Tŭ ư hŏng klei mĭn anei, khua mduôn Y- Soat Êban (Aê Han) - ƀuôn Puôr, să Êa Knuêč, čar Dak Lak bi mklă, klei brei drei krơ̆ng kjăp hlăm klei bhiăn “čoh ngăn pnŭ” jing klei đua klam mơ̆ng dua nah hlăm bruă krơ̆ng kjăp klei khăp kruôp êkei mniê, amâo djŏ kơ prăk kăk, ngăn drăp ôh.
“Amiêt awa jing pô kăp mtô lač, mtă mtăn kơ dua čô ung mô̆ hdĭp jăk, amâo duah hmư̆ klei arăng lač čiăng mčhŭt mčhur, bi rai hlăm klei mơak mơ̆ng gŏ sang. Mtă mtăn kơ dua čô hlăm hruê bi kuôl, diñu srăng lač “Dôk leh mô̆, snăn dôk truh kơ jih klei hdĭp, djă đĭng kpiê snăn mnăm truh kơ kba, tông cing brei tông truh kơ arăng hriê djă ti kngan”…. Jing čiăng lač tơdah mô̆ djiê snăn kơh dưi dôk pô mkăn. Amâo dưi duah mâo piu. Mô̆ lehanăn ung brei hluê ngă kjăp klei đua klam mơ̆ng pô, Anei jing sa knhuah siam hlăm klei bhiăn bi kuôl mơ̆ng mnuih Êđê. Kâo čang hmnăng anak čô pô srăng dưi kriê pioh kjăp dŭm klei jăk siam anei./.
Viết bình luận