Drei mrâo hmư̆ kdrêč klei kưt bi mni kơ lăn čar mơ̆ng asăp pô thâo mbruă Y-Djuan Mjâo. Ñu k’kiêng leh anăn đĭ hriê kơ prŏng ti krĭng lăn Čư̆ Mgar, leh mkŏ mjing sang gŏ, pô thâo mbruă nao hdĭp mda ti ƀuôn M’Ngoan. Pô thâo mbruă Y-Djuan Mjâo mâo mnuih ƀuôn sang hing ang jing pô thâo kdŏ mmuñ. Amâo djŏ knơ̆ng mâo ênai mmuñ eirei jăk, ênai mmuñ kưt mgei ai tiê ƀiădah ñu lu thâo yua lu mta kdrăp pĕ tông mơ̆ng mnuiih djuê ana Êđê msĕ si čing, đĭng năm, đĭng buôt, đĭng tut, đĭng tarta…

Hlue si klei yăl dliê mơ̆ng pô thâo mbruă Y-Djuan Mjâo, mơ̆ng hlăk dôk điêt, ñu mâo klei myun dưi hmư̆ dŭm ênhiang mmuñ jăk yâo mơ̆ng aduôn aê êjai nao hlăm pưk hma amâodah dŭm knăm mơak hlăm ƀuôn. Ênai čing kwang tar čư̆ dliê, ênhiăng klei mmuñ êdu ê’un ngă kơ ñu khăp êdi, mtrŭt ñu hluê hriăm hŏng phung thâo mbruă khua thŭn. Kyua mâo klei čŏng thâo leh anăn klei gĭr, mrâo truh thŭn êdam ngiêk ñu thâo mmuñ klei mmuñ ênhiang leh anăn ayŭ dŭm mta đĭng. Pô thâo mbruă Y-Djuan Mjâo brei thâo: “Dŏ anei 5 năm thŭn hŏng anei leh, kâo thâo ayŭ đĭng năm mơ̆ng kâo dôk điêt, mơ̆ng thŭn 1965, 1966 kâo thâo ayŭ đĭng năm leh anăn ei rei kâo ăt thâo mơ̆ng anăn, 7 thŭn kâo thâo mmuñ Eirei ƀiădah ka săng lu ôh. Kâo khăp êdi kơ klei duê. Truh kơ thŭn 1973, kâo thâo mblang dŭm klei blŭ duê”.

Hlăm lu thŭn, ñu bi bi lar nanao bruă klam jing sa čô thâo mbruă êdah êdi ti ƀuôn M’Ngoan. Ñu mâo nanao ƀô̆ mta dŭm dŭm knăm mơak, klei ngă yang mơ̆ng sa truh kơ kdriêk, čar. Amâo djŏ knơ̆ng thâo mkra mjing, ayŭ, pĕ tông dŭm kdrăp pĕ tông, hlăm ñu lŏ jing sa hjiê klei mmuñ ênhiang djuê ana Êđê. Ñu brei thâo, hlăm klei mă bruă knuă, nao pưk nao hma amâodah dŭm klei ngă yang ñu kreh mmuñ dŭm klei mmuñ ênhiang jĕ giăm, jiă kma. Khădah ară anei ƀiă mnuih thâo mmuñ leh anăn khăp mmuñ ƀiădah ñu pô ăt mmuñ hlăm grăp hruê kơ brei kơ grăp čô dưi hmư̆ êjai mâo mmông găl. “Eirei, kưt, khan kâo thâo jih, kyuadah êjai aduôn kâo dôk hdĭp thâo khan, kâo hmư̆ leh anăn hdơr, Pô ăt hriăm amâo mâo čŏng thâo ôh, kâo hmư̆ aduôn aê yăl dliê leh anăn dlăng kơ ƀăng êgei diñu, leh anăn kâo ăt mmuñ msĕ sơnăn, khădah kơ mâo boh blŭ mdê ƀiădah mta phŭn ăt sơnăn mơh.”
 

Kyua dưi lŏ čuê mơ̆ng aduôn aê, phung nao mbruă nao êlan, kyuanăn ñu truăn mĭn nanao kơ hdră lŏ mtô bi hriăm tŭ dưn kơ phung mda asei ară anei. Hŏng klei hriăm pô, ñu kčưm mtô kơ phung hriăm hŏng klei tông, klei ayŭ, si ngă tông čing bi djŏ, amâodah ăt mtô kơ grăp čô si ngă mdah čiăng jăk leh anăn iêô jak phung dlăng, phung hmư̆. Si ngă yua boh blŭ hŏng grăp mta phŭn, phưi boh blŭ, mă êwa mmuñ kưt, eirei.

Êngao kơ dŭm klei đru mguôp hlăm bruă kriê pioh knuah siam kdrăp pĕ tông djiê ana, klei mmuñ ênhiang, pô thâo mbruă Y-Djuan Mjâo lŏ thâo săng klă kơ klei bhiăng djuê ana Êđê. Mbĭt hŏng ih ai tiê, bruă klam, ñu jing anôk knang kơ mnuih ƀuôn sang grăp blư̆ mâo klei amâo thâo bi djŏ. Ñu brei thâo: “Hlăm klei blŭ kđi, pô dôk tĭng pô anei jing klei amâo mâo jăk, srăng lač klă si ngă klei soh ñu leh anăn kkuh akŏ akâo klei pap mñai sơnăn srăng jăk hĭn, lač pô amâo mâo tuôm soh, pô jak siam nanao amâo mâo dưi ôh. Kâo jing pô blŭ kđi mơ̆ng thŭn 1989 truh kơ ară anei.”

Hlăm ênoh 20 čô thâo mbruă êdah êdi ti čar Dak Lak mâo Khua lăn čar mđup brei klei hing Pô thâo mbruă êdah êdi thŭn 2022, kdriêk Krông Hnang myun mâo 4 čô, hlăm anăn mâo pô thâo mbruă Y-Djuan Mjâo. Anăn jing klei čih yap mơ̆ng knŭk kna kơ klei đru mguôp mơ̆ng ñu hlăm bruă kriê pioh, bi lar, mtô mjuăt dhar kreh čing čhar, kdrăp pĕ tông leh anăn klei mmuñ ênhiăng djuê ana Êđê kơ phung mda asei hlăm dŭm thŭn êgao. Ñu amâo djŏ knŏng jing pô thâo mbruă êdah êdi ƀiădah lŏ jing sa čô mâo kơhưm hlăm yang ƀuôn./.