Bi hdơr 62 thŭn klei jŭ jhat mơ̆ng êa drao ruă diosin:Mđrăm mbĭt bi mghaih msir boh mơ̆ng klei jhat mta ruă diosin leh klei mblah ngă
Thứ năm, 08:16, 10/08/2023 Kim Thanh Kim Thanh
VOV4.Êđê- Klei bi blah êgao leh dŭm pluh thŭn, ƀiădah klei truh jhat mơ̆ng drao ruă dioxin ngă ăt dôk mâo ti Việt Nam. Dŭm thŭn êgao, hŏng lu hdră ngă, Đảng, Knŭk kna lehanăn mnuih ƀuôn sang drei mâo leh klei mđing dlăng, đru, mjing klei găl hlăm djăp mta ra bruă čiăng phung djŏ drao ruă dioxin lehanăn gŏ sang lŏ mâo boh kdrŭt hgao klei dleh dlan, duam ruă, bi h’ĭt klei hdĭp, ñŭ kma hlăm êpul êya.

Thŭn 1971, Phạm Đức Thăng, ti kdriêk čar Thanh Xuân, Hà Nội nao mŭt kahan truh kơ kdrăn mblah kwar Ngŏ dhŭng. Leh ruă klei bi blah, ñu wĭt mkŏ mjing găp djuê, mâo 3 čô anak, snăn anak tal êlâo mâo sa mta klei ruă huĭ hyưt. Amâo mâo thâo ôh kơ ñu djŏ mta ruă diosin, ung mô̆ ñu lŏ kkiêng anak tal dua ăt mâo klei ruă amâo mâo jăk kŏ dlô lehanăn kmlô kngăl. Kăn êdu ai rei diñu lŏ kkiêng anak tal 3. Klei myun tlao ƀiêo hŏng diñu ară anei gơ̆ mŭt hriăm gưl prŏng leh lehanăn asei mlei ăt suaih pral msĕ hŏng mnuih mkăn, ƀiădah Thăng ăt dôk rŭng răng mơh:

 “Pô jing amĭ ama amâo mâo čiăng ôh anak tuôm hĕ hŏng klei amâo mâo jăk sơăi, dlăng knap snăk. Suăi êmăn dăl hlăm 44 thŭn leh êgao răng kriê anak, jih klei anăn hlŏng mưng leh. Hmei dôk hyưt jing tơdah mgi dih čô anak pô mgi dih, bi ară anei ti gưl anak msĕ snei, snăn amâo mâo thâo ôh ti gưl čô si srăng jing, dôk rŭng mơh”.

Tui si ênoh phung kreh knhâo Mi hưn hlăm thŭn 2003: mâo 4,8 êklăk čô mnuih Việt Nam djŏ êa drao ruă dioxin, êbeh 3 čô mnuih tŭ klei jŭ jhat anei. Tui si klei ksiêm yap ka djăp ênŭm, ară anei kluôm ala mâo êbeh 150.000 čô mnuih jing anak digơ̆; êbeh 35.000 čô mnuih jing gưl čô tưp klei ruă anei; êbeh 2.000 čô mnuih ti gưl čĕ tưp mơ̆ng gưl tal êlâo jing dăk duĕ mơ̆ng gưl tal 1. Lu gŏ sang djŏ êa drao ruă diosin ti ala čar drei mâo mơ̆ng 4-5 čô mnuih mtam djŏ mta ruă mơ̆ng diosin, lu mnuih amâo mâo ai dưi ngă bruă ôh, tơl hnơ̆ng dlăng kriê asei mlei pô kăn lŏ thâo rei.  Klei hdĭp mda lĕ hlăm klei dleh dlan. Čiăng mđrăm mbĭt jih jang mnuih đru bi dlăng kriê mnuih djŏ êa drao ruă diosin, snăn grăp thŭn knŭk kna mâo bi liê leh êbeh 10.000 êklai prăk pioh đru ba hlăm grăp mlan, dlăng kriê klei suaih pral, boh nik hŏng phung kjham; snăn êpul khua kiă kriê mâo leh lu hdră êlan kơ mnuih mâo bruă tŭ dưn hŏng cách mạng, hlăm anăn lu jing phung nao hlăm klei bi blah djŏ hĕ êa drao ruă diosin mơ̆ng Mi hlăm ênuk bi blah ti Việt Nam.

Trung tướng, k’iăng nai prŏng – nai prĭn Đặng Nam Điền, k’iăng khua êpul hgŭm phung djŏ êa drao ruă diosin Việt Nam brei thâo, hlăm 20 thŭn êgao, Êpul hgŭm phung djŏ êa drao ruă diosin Việt Nam mâo iêo mkrum leh êbeh 3 êbâo êklai prăk pioh dlăng kriê mnuih djŏ êa drao ruă diosin, lehanăn găp djuê digơ̆. Siămdah ăt adôk lu klei čiăng mĭn hŏng phung djŏ êa drao ruă diosin:

 “Mâo sa ênoh prŏng phung anak čô mnuih djŏ êa drao ruă diosin ară anei lĕ hlăm klei ruă kjham, ƀiădah amâo mâo anôk jưh knang ôh. Dŭm anôk rông ba, dlăng kriê, ƀiădah kơ êdei anăp bi mâo hdră êlan klă mngač hĭn mơ̆ng gưl dlông hlŏng kơ nah gŭ bi duh mĭn đru ba kơ digơ̆ leh amĭ ama digơ̆ djiê leh sơăi, ară anei amâo mâo anôk lŏ jưh knang ôh”.

Mbĭt hŏng bruă čiăng đru bi juh phung djŏ êa drao ruă diosin, Đảng lehanăn knŭk kna hlăk ƀrư̆ ƀrư̆ dơ̆ng mghaih msir boh mơ̆ng klei jŭ jhat anei, hmăi amâo mâo jăk truh hŏng wăl hdĭp mda, dliê kmrơ̆ng. Jih ai tiê tăng blah kyua klei kpă hŏng mnuih djŏ êa drao ruă diosin, iêo mthưr klei bi mguôp mơ̆ng lu ala čar dlông rŏng lăn đru bi mghaih msir klei jhat mơ̆ng êa drao ruă diosin. Brei drei thâo săng klă, mâo lu snăk mnuih gĭt tŭ hjăn păn găn klei ruă knap anei, ăt lŏ dơ̆ng đru mguôp ai tiê pô kơ bruă mđĭ kyar klei duh mkra, klei hdĭp mda ala ƀuôn, ƀiădah lu leh hlăm digơ̆ mâo tŭ mă leh klei đru ba mơ̆ng knŭk kna, lehanăn mơ̆ng jih jang mnuih hlăm yang ƀuôn čiăng sa kdrêč bi juh lehanăn mđĭ ai digơ̆ gĭr hgao jih klei ruă knap mơ̆ng mta jhat diosin./.

Kim Thanh

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC