Dŭm hruê akŏ mlan 12, gŏ ang Y Đrin Niê ti ƀuôn Kŏ Tam, să Ea Tu, ƀuôn prŏng Ƀuôn Ama Thuôt, dôk kƀĭn hrui pĕ kphê. Ñu brei thâo, mơ̆ng leh rŭ lŏ pla mrâo kphê leh anăn dăp hdră krih êa mkiêt mkriêm, hnơ̆ng đang pla mjing đĭ, prăk hrui wĭt ăt đĭ mơh. Kyua anăn, gŏ sang dưi rŭ mdơ̆ng leh boh sang prŏng siam, dưi blei kdrăp mnơ̆ng pioh kơ bruă hdĭp mda, brei phung anak nao sang hră djăp ênŭm. Y-Đrin hơ̆k mơak:

Leh mkŏ dăp kdrăp krih mkiêt mkriêm, kâo ƀuh găl ênưih, pô hlai hbâo pruê hlăm êam leh anăn ñu čŏng hrip leh anăn krih kơ grăp phun, bruă anei dưi mkiêt mkriêm hruê ai mă bruă. Êlâo dih kâo krih hŏng kngan hlăm 5 sao srăng luič truh 3 hruê, ară anei krih hŏng hdră mkiêt mkriêm snăn 4 mmông leh leh, pô knŏng pŏk leh anăn nao mă bruă mkăn, 2 mmông êdei pô mdjiê, snăn găl ênưih leh anăn mkiêt mkriêm lu hruê ai mă bruă.

Hŏng gŏ sang H’Moan Êban ti ƀuôn Kmrơ̆ng B, să Ea Tu, ƀuôn prŏng Ƀuôn Ama Thuôt mâo wăl hma prŏng 1.5 ha pla kphê hŏng tiu. Ñu brei thâo, êlâo dih kyua êmưt ba yua klei kreh knhâo hlăm bruă pla mjing anăn klei tŭ dưn amâo lu ôh. Akŏ thŭn 2015, Êpul hgŭm ƀĭng ngă lŏ hma să Ea Tu pŏk adŭ hriăm mjuẳ klei kreh knhâo hdră mnêč pla kphê, tiu, durian, boh bơr… Leh mjưh ruê̆ gưl hriăm mjuăt, ñu bi trông hŏng ung brei čan knơ̆ng prăk pla đang kphê sui thŭn hŏng hdră grep yua mjeh TR9; buič lu ênhă tiu amâo jăk hrô hŏng 80 phŭn durian Dona. Mbĭt anăn b ayua dŭm hdră msir pla mjing mrâo mrang msĕ si kdrăp krih bec, yua eh mnơ̆ng rông leh anăn êa drao đru kriê dlăng đang pla mjing… H’Moan brei thâi, truh ară anei, kphê, tiu, durian đĭ kyar jăk, mâo hnơ̆ng wĭt hơĭt kjăp:

“Ana kphê snăn pla lu mơh, ana ăt khua anăn hmei uă lŏ grep mrâo, grep mơ̆ng thŭn 2013 truh ară anei ƀiădah hlăm sa boh sang pla dŭm mta jing ana durian, tiu leh anăn kphê. Hlăk êlâo snăn pruê hbâo priê, pô pruê lu hbâo pruê snăn ngă bi khăng lăn, ƀuh snăn hmei blei thiăm eh mnơ̆ng rông, bi mbrŭ kam phê, leh anăn pruê kơ ana pla mjing, kyua anăn ana tiu leh anăn ana durian sang hmei mtah siam snăk.”

Ea Tu jing să ngă lŏ hma ti krĭng Ƀuôn Ama Thuôt, hŏng hlăm brô 2/3 mnuih ƀuôn sang jing mnuih djuê ƀiă. Hlue si Nguyễn Quang An – Khua Êpul hgŭm ƀĭng ngă lŏ hma să, grăp thŭn să bi hgŭm hŏng dŭm dhar bruă pŏk lu adŭ hriăm mjuăt kreh knhâo hdră mnêč, grăp knhuang mlih mrâo hdră pla mjing đru kơ mnuih ƀuôn sang mđĭ klei tŭ dưn mkra mjing:

“Ară anei să Ea Tu ăt dôk pŏk ngă lu gru hmô kphê 4C nao mbĭt hŏng bruă wăl hdĭp mda. Êpul hgŭm ƀĭng ngă lŏ hma ăt pŏk ngă yua hdră msir krih êa mkiêt mkriêm. Êngao anăn, hâo hưn pŏk ngă kơ êpul hgŭm yua hbâo pruê doh, kyua mnuih ƀuôn sang čŏng mkra mjing mơ̆ng kam kphê, djah mnơ̆ng dhơ̆ng lŏ bi liê kơ đang pla mjing.”

 Kluôm čar Dak Lak, hŏng giăm 36% ênoh mnuih ƀuôn sang jing mnuih djuê ƀiă, bruă đru kơ mnuih ƀuôn sang bi mlih hdră pla mjing, ba yua klei kreh knhâo jing yuôm bhăn hŏng hdră bi hrŏ ƀuh ăt msĕ mơh mđing truh kơ bruă mkŏ mjingmnơ̆ng dhơ̆ng. Huỳnh Thị Thu Phượng –  Khua adŭ bruă hdră mnêč, anôk bruă mtrŭt mjhar ƀĭng ngă lŏ hma ana mjeh, mnơ̆ng rông leh anăn kan hdang čar Dak Lak, lač, hlăm dŭm thŭn giăm anei, ƀĭng ngă lŏ hma gĭr tui hriăm ba yua klei kreh knhâo hlăm bruă mkra mjing, đru ba ênoh hrui wĭt mơ̆ng brua wlŏ hma mâo êbeh 65% hnơ̆ng bruă duh mkra čar. Khădah snăn, mkă hŏng klei găl leh anăn klei mâo mơ̆ng alŭ wăl mrô sa kơ ênhă ana pla mjing snăn ka bi knar ôh. Hlăm wưng kơ anăp, anôk bruă srăng mđĭ hĭn bruă hâo hưn mtô mblang, đru kơ mnuih ƀuôn sang ba jao klei kreh knhâo hdră mnêč, mđĭ klei tŭ dưn mkra mjing:

“Hŏng lu hdră msĕ si hla hâo hưn điện tử, mđing hră amâodah bi hgŭm hŏng bruă sang čư̆ êa alŭ wăl hâo hưn mtô mblang kơ mnuih ƀuôn sang. Boh nik bruă mtô bi hriăm mđĭ klei thâo kơ knuă druh mtrŭt mjhar bruă lŏ hma gưl kdriêk, să, kyua ayŏng adei ti alŭ wăl jing phung ba jao klei kreh knhâo hdră mnêč kơ mnuih ƀuôn sang. Mtô bi hriăm tal 2 jing bi hriăm kơ êpul hgŭm ƀĭng ngă lŏ hma, êpul hgŭm bruă leh anăn wăt mnuih ƀuôn sang ti čar. Bruă mtrŭt mjhar mnuih ƀuôn sang jing pô ktrâo lač, anăn bruă hriăm mjuăt, bi hriăm ƀĭng ngă lŏ hma jing bruă čiăng êdi čiăng kơ mnuih ƀuôn sang dưi bi mlih klei thâo săng.”

Đru kơ mnuih ƀuôn sang djuê ƀiă ba yua klei kreh knhâo kdrăp mrâo hlăm bruă mkra mjing lŏ hma, Dak Lak brei hlue ngă tŭ jing bruă bi hrŏ ƀun, đru mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo ƀrư̆ đĭ kyar hĭn./.