Kơrŭ wĭt bruă duh mkra krĭng mnuih djuê ƀiă êdei klei ruă tưp
Thứ hai, 08:44, 21/11/2022 VOV TAYNGUYEN VOV TAYNGUYEN
VOV4.Êđê- Ti anôk bi kƀĭn anôk bruă kƀĭn ala leh êgao, klei prăk luič ênoh, ênoh êa săng êa pui đĭ, ênoh hdruôm hră đĭ, hlăk phŭn mkăp prăk duh bi liê êmưt, luič liê ti mang ai dưi, klei mâo… mâo lu klei mđing dlăng mơ̆ng phung bi ala lehanăn mnuih ƀuôn sang kluôm ala. Hlăm anăn, hdră krŭ wĭt bruă duh mkra krĭng mnuih djuê ƀiă leh klei ruă Covid 19

Klei bi kƀĭn mrâo êgao mơ̆ng Bruă kƀĭn ala iêô jak klei mđing dlăng mơ̆ng phung bi ala krĭng mnuih djuê ƀiă hŏng dŭm bruă djŏ tuôm kơ klei hdĭp mnuih ƀuôn sang. Hlăm anăn, mnuih ƀuôn sang mđing êdi kơ bruă kriê dlăng ênoh dŭm mta mnơ̆ng duh kơ bruă mkra mjing leh anăn ruh mgaih klei kpăk đuôm hlăm klei bhiăn, hdră êlan. Klei anei yuôm bhăn hlăm boh klei bruă duh mkra ala ƀuôn lăn čar dôk gĭr kơrŭ wĭt leh klei ruă tưp leh anăn ăt dôk tlă anăp hŏng klei rŭng răng, ngă kơ klei hdĭp mnuih ƀuôn sang tuôm hŏng lu klei dleh dlan. Ktuê dlăng dŭm klei bi trông hlăm hdră mđing asăp mđung rup, phung bi ala kơ mnuih ƀuôn sang lu čar krĭng čư̆ čhiăng mđing kơ bruă mkra mjing, mđĭ prăk hrui wĭt kơ mnuih ƀuôn sang krĭng dleh dlan. Pô bi ala Tạ Minh Nhất, să Tân Hương, kdriêk Yên Bình lač:

Hjăn kơ bruă mđĭ kyar bruă duh mkra kơ mnuih djuê ƀiă, krĭng čư̆ čhoăng snăn kâo čiăng snăk Bruă kƀĭn ala, Knŭk kna leh anăn dŭm phŭn, dhar bruă mâo hdră êlan klă klơ̆ng kơ klei mđĭ kyar dŭm mta ana ti gŭ êyui dliê, boh nik ana êa drao, đru msir mgaih lăn mkra mjing, mjing bruă mă, mđĭ prăk hrui wĭt kơ mnuih ƀuôn sang krĭng ƀuôn sang, krĭng čư̆ čhiăng, mkhư̆ jih hnơ̆ng klei ksĭng mmiă lăn dliê, koh bi rai dliê soh hŏng hdră bhiăn čiăng mă lăn mkra mjing.

 

Kơ bruă brei ktuê dlăng kjăp bruă ba čhĭ hbâo pruê čiăng bi hrŏ klei ktrŏ kơ mnuih ƀuôn sang, pô bi ala Vũ Duy Dũng ti čar Điện Biên lač, tơdah amâo mđinh dlăng, amâo msir mgaih hnưm snăn srăng ba truh sa klei amâo djŏ jing ƀĭng ngă lŏ hma čŏng mkra mjing mnơ̆ng ƀơ̆ng huă leh anăn rơ̆ng djăp mnơ̆ng ƀơ̆ng huă kơ ala ƀuôn, ƀiădah diñu ăt srăng lĕ hlăm klei ư̆ êpa, ƀun ƀin mơh.

“Ară anei, ênoh hbâo pruê đĭ lu, msĕ si Đah đĭ mơ̆ng 9 êbâo truh 19 êbâo prăk. Mnuih ƀuôn sang pla bi liê lu, lui pưk hma lu; hŏng rông mnơ̆ng snăn ênoh mnơ̆ng ƀơ̆ng ăt đĭ 5 blư̆ mơh, phung rông mnơ̆ng ăt knŏng prăk prăk bi liê amâodah luič mang, amâo mâo mnga diñu ăt lui mơh. Hmei čang hmăng Knŭk kna hnưm mâo hdră êlan mđĭ kyar mnơ̆ng dhơ̆ng hlăm ala čar, ñĕ kơ klei blei mnơ̆ng dhơ̆ng mơ̆ng ala tač êngao čiăng mkra mjing mnơ̆ng ƀơ̆ng, snăn kơh dưi bi hrŏ ênoh mnơ̆ng ƀơ̆ng leh anăn phung rông mâo mnga čiăng lŏ dơ̆ng rông.”

 

      Mă klei bi hmô mơ̆ng bruă duh mkra Việt Nam ăt dôk hmăi kjham kyua klei ruă Covid-19, klei đĭ kyar ti hnơ̆ng 2,95% thŭn 2020 leh anăn thŭn 2021 jing 2,6%, pô bi ala Phạm Văn Hòa, êpul Đồng Tháp lač: 2 thŭn mkiêt mkriêm čiăng mdrơ̆ng, mâo lu snăk klei dleh dlan, ară anei mnuih ƀuôn hmăi kjham mơ̆ng ênoh êa săng êa pui đĭ ka tuôm mâo, hmăi lu kơ ênoh mnơ̆ng dhơ̆ng, ênoh dŭ mdiăng, ktŭng wăt mnơ̆ng dhơ̆ng mkăn đĭ ênoh. Anei jing mmông brei bi mĭn kơ lu hdră msir čiăng đru kơ mnuih ƀun “amâo mâo toh hroh”:

 

Mơ̆ng ară anei truh jih thŭn si bĕ ngă čiăng mkhư̆ jih hnơ̆ng klei mnơ̆ng dhơ̆ng đĭ ênoh leh anăn tơdah mâo ti hnơ̆ng Knŭk kna dưi rơ̆ng anăn jing klei čiăng yuôm bhăn snăk čiăng hơĭt kei hdĭp mda ala ƀuôn, rơ̆ng kơ phung êdu awăt, rơ̆ng kơ klei êđăp ênang mnuih ƀuôn sang, boh nik phung mâo prăk hrui wĭt ƀiă leh anăn rơ̆ng êđăp ênang kơ phung mkra mjing mnia blei ară anei dôk tuôm hŏng dleh dlan.

 Hlue si phung bi ala Knŭk kna, boh nik brei mđing kơ bruă lŏ hma, sa bruă klam yuôm bhăn hlăm wưng lăn čar tuôm hŏng dleh dlan hlăk êjai ênoh hbâo pruê đĭ, ênoh mnơ̆ng ƀơ̆ng kơ mnơ̆ng rông đĭ leh anăn kdrăp lŏ hma đĭ nanao. Pô bi ala Nguyễn Tạo, êpul bi ala Bruă kƀĭn ala čar Lâm Đồng akâo:

 

Akâo kơ Knŭk kna mâo hdră êlan ngă bruă bi hơĭt ênoh ênik mđĭ hnơ̆ng hbâo pruê đĭ, kdrăp mnơ̆ng lŏ hma, êa săng, êa pui. Mbĭt anăn ăt mâo mơh dŭm hdră gang mkhư̆ klei mplư mplêč hlăm bruă mnia blei, boh nik hŏng hbâo pruê, êa drao kơ ana pla mjing mgưt. Mđing kơ bruă msir mgaih klei bhiăn mkra mlih hră mơar čiăng mđĭ hnơ̆ng hlăm hdră bi liê prăk knŭk kna, boh nik 3 hdră kñăm ala čar, hdră krĭng ƀuôn sang mrâo, hdră msir klei ư̆ êpa lăm lui klei ƀun knap, hdră hlue ngă hdră mtrŭn mrô 88 mđĭ kyar bruă duh mkra krĭng mnuih djuê ƀiă, krĭng čư̆ čhiăng.

         Pô bi ala Nguyễn Quang Thi, êpul An Giang ăt brei thâo, brei knŭk kna mâo thiăm dŭm hdră msir čiăng kơ bruă lŏ hma klă sĭt mđĭ lar bruă klam jing kmeh gơ̆ng mơ̆ng bruă duh mkra.

Akâo kơ bruă kƀĭn ala, Knŭk kna lŏ dơ̆ng mâo klei bhiăn, hdră êlan djŏ guôp, mđĭ bruă duh mkra êpul lu hlăm bruă lŏ hma, hdră êlan bi djŏ guôp kơ lăn ala, jiă, prăk čan leh anăn kdrăp mrâo kreh knhâo.

Êngao anăn, hlue si pô bi ala Hồ Thị Kim Ngân, êpul Bắc Kạn snăn brei mlih mrâo klei mĭn mđĭ kyar bi hgŭm krĭng, mbha leh anăn ba yua klei găl mđĭ kyar krĭng, hlăm anăn mđĭ mbha gưl, mđĭ klei mprăp leh anăn bruă klam mơ̆ng alŭ wăl.

Akâo kơ Bruă kƀĭn ala, Knŭk kna ksiêm dlăng, mbha gưl klei dưi kơ Êpul gơ̆ng bruă ƀuôn sang čar bi mklă mlih hdră kñăm yua dliê hrông, lăn pla mdiê mâo ênhă ti gŭ 20 ha leh anăn bi mlih hdră kñă dliê mgang akŏ êa, dliê mă kyâo ti gŭ 30 ha čiăng găl ênưih hlăm bruă pŏk ngă hră mơar bi liê.

 Lu hdră msir ruh mgaih klei dleh dlan, pŏk phai klei găl mđĭ kyar bruă duh kra-ala ƀuôn mâo phung bi ala bruă kƀĭn ala lač hlăm anôk bi kƀĭn bruă kƀĭn ala hlăm dŭm hruê êgao. Phung bi ala bruă kƀĭn ala hŏng phung bi ala bruă kƀĭn ala krĭng dleh dlan kčah klei čang hmăng dŭm klei gun kpăk srăng dưi msir mgaih, dŭm hdră êlan ktang leh anăn êdah kdlưn srăng đru mjing boh kdrŭt mđĭ hdră kơrŭ wĭt, hơĭt kjăp mkra mjing, rơ̆ng êđăp ênang ala ƀuôn, bi leh tŭ dưn dŭm hnơ̆ng kčah bruă klam mđĭ kyar bruă duh mkra- ala ƀuôn thŭn anei./.

 

VOV TAYNGUYEN

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC