VOV4.Êđê -Sa thu\n leh dưi mâo dja\p hnơ\ng c\ua\n kr^ng [uôn sang mrâo, brua\ knu\k kna leh ana\n mnuih [uôn sang sa Hoà Đông, kdriêk Krông Pac\, c\ar Daklak amâo mdei mđ^ ktang brua\ mđ^ kyar duh mkra yang [uôn, bi kja\p brua\ kriê mgang klei êđa\p ênang, mkra mđ^ êlan kông…. k`a\m dôk kriê kja\p klei tu\ leh mâo ba w^t. Kyua ana\n klei hd^p mda mơ\ng mnuih [uôn sang sa\ Hoà Đông lo\ dơ\ng mlih đ^, đru mguôp nga\ bi mlih [o# mta kr^ng [uôn sang mrâo ti Hoà Đông. {ri ho\ng ako\ yan mnga, thu\n mrâo, alum kơ diih mb^t ho\ng hmei nao c\hưn kơ sa\ Hoà Đông, c\ia\ng thâo [uh kơ du\m klei bi mlih ti kr^ng [uôn sang anei.

Du\m kdrê] êlan [êtông kpă blăk, 2 nah êlan jing du\m boh sang dlông tal, ta\p êdah, ta\p hgăm hlăm du\m đang tiêu, đang kphê, sầu riêng leh ana\n boh [ơr bút mtah djưt. Ôtô, êdeh du\ mdiang, êdeh kang găn êrô [rư\ hruê [rư\ lu ti Hoà Đông. Leh dưi tu\ yap jing să kr^ng [uôn sang mrâo ho\ng 75% êlan klông kr^ng [uôn sang dưi ngă ho\ng [êtông, tuh gudro\ng, hlăm thu\n 2016, mnuih [uôn sang leh ana\n brua\ knu\k kna alu\ wa\l lo\ dơ\ng iêo mguôp du\m ai tiê ngă bruă, nga\n pra\k ]ia\ng lo\ dơ\ng tuh [êtông du\m kdrê] êlan lăn. Du\m hruê knhal jih thu\n, ai êwa ngă bruă pral h^n, hlăm du\m kdrê] êlan hlăk mrâo ngă mkra, ênai blu\ tlao mb^t ho\ng ênai êdeh klit, êdeh boh tâo ngă bi mjh^t m’uăt hlăm kluôm [uôn sang. Ama Nghiệp, ti [uôn Ka Na brei thâo: kluôm [uôn Ka Na kno\ng adôk 1 kdrê] êlan anei jing ka tuh ôh [êtông. Ara\ anei dưi duh bi liê ngă mkra êlan, mnuih [uôn sang m’ak êdi. Mơ\ng ara\ anei ti ya anôk nao hlăm [uôn, `u amâo lo\ hu^ kơ êlan êbơr hlăm yan hjan, [ruih [hu\l lăn hrah hlăm yan bhang ôh. Ama Nghiệp brei thâo:“ Kyua mâo hdră mtru\n leh ana\n klei mđing dlăng mơ\ng knu\k kna hlăm bruă mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo, anăn hmei mâo leh êlan siam. Ana\n jing klei hơ\k m’ak kơ jih jang mnuih [uôn sang. Anei jing êlan nao kơ wa\l msat, anăn mnuih [uôn sang khăng găn êrô. Êlâo dih, êlan anei ăt tuôm mkra leh lu bliư\ mơh, [ia\dah s^t truh yan hjan lo\ kdlu\t mơh, êbhơr êrô êbat dleh dlan êdi”.

{o# mta kr^ng [uôn sang mrâo bi mlih, êlan klông êrô êbat găl êlưih, du\m hdră êlan mtru\n, lu gru hmô bruă duh mkra đang lo\ hma, bruă duh mkra hợp tác xã dưi mko\ mjing ba w^t boh tu\ dưn pro\ng kơ alu\ wa\l. Y’Cal,  Khua g^t gai Hợp tác xã bruă lo\ hma Công Bằng Êa Kmăt – Hoà Đông brei thâo: Hợp tác xã dưi mko\ mjing mơ\ng klei ]ia\ng ba să Hoà Đông jing să ngă lo\ hma h’^t kjăp. Mko\ mjing mơ\ng mlan 5/2014, ho\ng 99 ]ô mnuih leh ana\n 140 ha đang kphê, hợp tác xã đru leh mnuih [uôn sang hlam hợp tác xã thâo ba yua hdră duh mkra ngă lo\ hma h’^t kjăp. Mb^t ho\ng bruă jak iêu phung thơ\ng kơ bruă hriê mtô bi hriăm kơ phung mnuih hla\m hợp tác xã, sna\n Hợp tác xã ăt  brei đơ phung mu\t hla\m hợp tác xã bu] lui ana kphê leh khua mduôn ]ia\ng ba pla mplua\ ana boh [ơr bút, sầu riêng leh ana\n ana juăr mgang ang^n ngă gơ\ng tiêu. Phung hla\m hợp tác xã c\ia\ng bi tui hluê djo\ hdră krih êa, dưm hbâo, kriê dlăng mnơ\ng pla djo\ yan, djo\ hdră mơ\ng hợp tác xã k]ah mtru\n. Leh êbeh 2 thu\n hluê ngă, truh kơ ara\ anei khă gơ\ sầu riêng leh ana\n tiêu mrâo pe\ boh tal êlâo, [ia\dah mkă ho\ng êlâo dih, hnơ\ng hrui w^t hlăm sa b^t anôk lăn đ^ h^n mơ\ng 40 truh kơ 600 êklăk prăk, jing đ^ 15 bliư\. Amâo djo\ kno\ng du\m ana\n đui] ôh, Hợp tác xã lo\ ba ]h^ kphê mâo hnơ\ng jăk Red leh ana\n 4c kơ ala ]ar Anh ho\ng hnơ\ng mâo truh 1 êbâo 700 ton hlăm 1 thu\n. Hợp tác xã bruă lo\ hma Công Bằng ba leh să Hoà Đông jing alu\ wa\l ba ana\p hlăm hdră mđ^ kyar kphê h’^t kjăp, mâo boh tu\ dưn. Y Cal, khua g^t gai Hợp tác xã bruă lo\ hma Công Bằng Êa Kmăt – Hoà Đông brei thâo:“ Mơ\ng leh mko\ mjing hợp tác xã anei, [uh klei hd^p mda mnuih [uôn sang bi mlih klă êdi. Bi hnơ\ng kơ kphê doh sna\n ênoh ba ]h^ ti du\m ala ]ar C|âu Âu đ^ h^n êbeh 10 êbâo. Ênoh kphê hla\m sang ]ơ mnia ara\ anei mâo 42 êbâo prăk, bi kpleh êbeh 10 êbâo, mơ\ng klei bi kpleh ana\n hmei ba w^t klei tu\ dưn kơ yang [uôn ]ia\ng ba yua leh ana\n lo\ dơ\ng duh bi liê kơ bruă lo\ hma, mđ^ hnơ\ng jăk đang war. Mơ\ng keh prăk yang [uôn ana\n hmei ma\ kah yua ]ia\ng đru du\m go\ êsei mâo klei dleh dlan, đru blei hbâo pruê, duh bi liê ngă mkra êlan klông kr^ng [uôn sang, ru\ mdơ\ng sang êa drao kơ mnuih [uôn sang”.

Hợp tác xã đru mguôp leh 700 êklăk prăk ngă mkra êlan kr^ng [uôn sang, mđup brei 2 boh sang khăp ]ia\ng ho\ng ênoh yuôm 95 êklăk prăk kơ 2 go\ êsei dleh dlan hlăm să, mbha brei djuê mjeh boh [ơr bút, sầu riêng kơ lu go\ êsei mnuih [uôn sang hlăm [uôn… {o# mta kr^ng [uôn sang ti să Hoà Đông lo\ dơ\ng đ^ kyar ho\ng êlan klông dưi duh bi liê ngă mkra leh ana\n tuh gudro\ng truh êbeh 80%. 100% go\ êsei mnuih [uôn sang hlăm să mâo ba yua pui kmlă hlăm klei hd^p mda leh ana\n bruă duh mkra, sang hră, sang êa drao, sang dhar kreh, sang k[^n [uôn dưi bi liê ngă rue# leh. Y’ Mi Êban, Khua [uôn [uôn Êa Kmăt bi m^n [uh kơ du\m klei bi mlih mơ\ng [uôn snei:“ Mnuih [uôn sang kyua mâo klei mđing dlăng mơ\ng Đảng leh ana\n Knu\k kna, sơnăn s^t mâo hdră mtru\n hluê ngă hdră bruă kr^ng [uôn sang mrâo, mnuih [uôn sang hrăm mb^t đru mguôp ai tiê grăp ]ô mnuih mâo [ia\ ]ia\ng ngă mkra kdrê] êlan anei. Mnuih [uôn sang hơ\k m’ak kyua êlan găn êrô hlăm [uôn ara\ anei dưi po\k phai pro\ng leh ana\n siam h^n. Mnuih [uôn sang hmei la] jăk kyua mâo du\m hdră êlan mtru\n djo\ kpă mơ\ng Đảng leh ana\n knu\k kna, anăn [o# mta [uôn sang ara\ anei mâo leh klei bi mlih, klei hd^p mda mnuih [uôn sang ăt đ^ kyar h^n mkă ho\ng êlâo dih”.

Khă gơ\ mâo du\m knhuang đ^ kyar mrâo hlăm klei mđ^ kyar bruă duh mkra, [ia\dah să Hoà Đông ăt bi mklă lo\ dơ\ng hluê ngă du\m hdră bruă ]ia\ng mđ^ h^n hnơ\ng jăk du\m hdră k`ăm, g^r mko\ mjing Hoà Đông jing să kr^ng [uôn sang mrâo ênuk gưl mrâo, ktang kơ bruă duh mkra, h’^t kơ bruă kđi ]ar – yang [uôn, kriê mgang klei êđăp ênang ala ]ar. Nguyễn Đình Vượng, Khua knơ\ng bruă sang ]ư\ êa să Hoà Đông brei thâo:“ Mkă ho\ng thu\n 2011 hlăk să ka djăp hnơ\ng c\ua\n kr^ng [uôn sang mrâo leh ana\n mkă ho\ng mlan 7/2015, leh să djăp hnơ\ng ]ua\n kr^ng [uôn sang mrâo, snăn truh kơ ara\ anei klei hd^p mda mnuih [uôn sang mâo klei đ^ kyar leh. Kâo la] si tôhmô thu\n 2011 hnư hrui w^t kah knar mâo 16 êklăk 500 êbâo kơ sa ]ô mnuih, leh hmei djăp hnơ\ng ]ua\n kr^ng [uôn sang mrâo, snăn mâo 33 êklăk prăk leh ana\n ara\ anei hluê si t^ng yap hmei mâo 36 êklăk prăk. Hmei mb^t ho\ng mnuih [uôn sang hơ\k m’ak êdi, leh ana\n ara\ anei hmei ăt lo\ dơ\ng g^r ktưn ]ia\ng kriê kjăp leh ana\n mđ^ h^n du\m hdră k`ăm, amâo djo\ leh djăp hnơ\ng ]ua\n lui yơh. Hdră k]ah mơ\ng hmei ana\n jing mơ\ng ara\ anei truh kơ thu\n 2020, să srăng msir mkra jih du\m kdrê] êlan lăn hlăm alu\ wa\l. Hmei srăng g^r ktưn truh ti hnơ\ng djo\ ai tiê lu mnuih [uôn sang.

 Yan mnga hlăk truh ho\ng kr^ng lăn Dap kngư. Hoà Đông bi mlih đ^ mb^t ho\ng Yan Mnga mrâo, klă s^t bi mlih leh [o# mta, jinéha kr^ng lăn c\a\t jing đ^ kyar,  ênang êđa\p./.