Ƀri bi hdơr hruê Knhuah êpul kahan ksiêm yang ƀuôn Việt Nam lehanăn hruê mơak “Jih jang mnuih ƀuôn sang răng mgang klei êđăp ênang ala čar, drei hrăm mbĭt nao truh ti Êa Ktur, čar DakLak – anôk mnuih ƀuôn sang djuê ƀiă kpưn đĭ tlaih kơ ƀun, mâo klei hdĭp trei mđao, yâo mơak, jing klei bi êdah klă mơ̆ng klei bi mguôp plah wah êpul kahan ksiêm yang ƀuôn lehanăn mnuih ƀuôn sang.

Ti ƀuôn Kniêt, ƀuôn hgŭm Ea Ktur, čar Dak Lak, gŏ sang amai H’Lối Êban mkŏ mjing knăm đĭ dôk sang mrâo hlăm ai êwa hơuh mđao, mbĭt hŏng lu mnuih ƀuôn sang nao bi hgŭm. Sang mrâo kdrưh kơăm, hŏng ênoh prăk 400 êklăk prăk, dưi mdơ̆ng ti krah đang kphê dôk ktrŏ boh, dlăng kơ kdrăn lŏ trăp prŏng ƀuh sa klei êđăp ênang, yâo mơak.

Amai H’Lối brei thâo: êlâo dih gŏ sang ƀun ƀin, mâo knŭk kna đru brei êmô mjeh, mđai mâo 2 drei êđai, gŏ sang čhĭ êmô êđai leh anăn rông ŭn ana, mrâo čhĭ mâo 50 êklăk prăk. Ară anei hnư hrui wĭt phŭn mơ̆ng gŏ sang mâo 6 sào kphê, pla pluă mbĭt hŏng tiu leh anăn durian. Anak êkei ñu mrâo wĭt kahan, anak mniê dôk hriăm gưl 3, Amâo klei hdĭp êđăp ênang, yâo mơak msĕ hruê anei, H’Lối Êban brei thâo:

“Lač jăk kơ kahan ksiêm kriê dlăng leh anăn răng mgang mnuih ƀuôn sang, răng mgang klei êđăp ênang ƀuôn sang. Kahan ksiêm ăt mtô kơ mnuih ƀuôn sang ngă djŏ hdră êlan mơ̆ng knŭk kna, mă bruă knuă mđĭ kyar. Msĕ hŏng gŏ sang kâo, mơ̆ng gŏ sang ƀun găn klei dleh dlan. Kphê, tiu mâo ênoh leh anăn gŏ sang mâo wăt durian, rông wăt êmô, rông ŭn mkiêt mkriêm, kyuanăn gŏ sang dưi mdơ̆ng sang anei”.

Amai H’Nhân Niê, ti ƀuôn Kram, ƀuôn hgŭm Ea Ktur brei thâo, grăp thŭn kahan ksiêm mkŏ mjing hdră mtrŭt mjhar jih jang mnuih ƀuôn sang răng mgang klei êđăp ênang lăn čar. Hluê anăn đru kơ mnuih ƀuôn sang thâo kơ hdră mnêč, hdră ngă bruă mơ̆ng phung bi kdơ̆ng, kčŭt mčhur, bi rai klei bi mguôp djuê ana. Kahan ksiêm ăt mtô brei thâo kral phung duah mplư hlăm internet, klei phung hđeh ngă soh hŏng hdră bhiăn hlăm êlan klông…Amai H’Nhân Niê mñă klă, phung mniê ti ƀuôn hgŭm Ea Ktur hrăm mbĭt nanao hŏng hdră Jih jang mnuih ƀuôn sang răng mgang klei êđăp ênang lăn čar.

“Phung mniê drei ƀơ sang srăng mtô kơ anak čô hlăm internet amâo mâo duah like, duah mđung, ngă klei arăng kčŭt mčhur bi kdơ̆ng hŏng knŭk kna, hŏng ƀuôn sang. Drei mtă kơ anak čô, hlăm klei đĭ êdeh êdâo, djăp thŭn kơ dưi mgăt êdeh. Hlăm êpul bruă phung mniê ăt mtă mtăn kơ anak čô, amai adei sag riêng gah amâo âo hmư̆ klei phung mơ̆ng ala tač êngao”.

Jing khua pô mtô kiă Sang Aê Adiê Ea Ktur, Y-Djan Êban, ti ƀuôn Kniêt, ƀuôn hgŭm Ea Ktur – pô bi ala Êpul gơ̆ng bruă ƀuôn sang čar Dak Lak brei thâo: klei hdĭp mnuih ƀuôn sang ară anei trei mđao, yâo mơak, klei đăo êngiê, klei bi kƀĭn ăt mâo klei răng mgang mơ̆ng phung kahan ksiêm dŭm gưl.

“Kâo ƀuh kahan ksiêm mơ̆ng ƀuôn hgŭm truh kơ čar nao hgŭm răng mgang lăn čar leh anăn đru kơ mnuih ƀuôn sang mâo klei êđăp ênang. Tơdah amâo mâo kahan ksiêm mnuih ƀuôn sang đĭ êdeh êdâo amâo mâo hdră bhiăn kyua ka mâo klei thâo, mâo lu klei bi drăm, neh msao leh anăn lu klei mkăn. Kahan ksiêm bruă tal êlâo jing răng mgang Lăn čar, tal 2 jing răng mgang ƀuôn sang. Klei anăn yơh jing yuôm bhăn sơnăk”.

 Hŏng 23 thŭn ngă kahan ksiêm, Trung tá Y Sila Êban, Khua êpul răng mgang klei êđăp ênang – kahan ksiêm ƀuôn hgŭm Ea Ktur ktưn hưn kyua đru mguôp hlăm bruă răng mgang klei êđăp ênang lăn čar, klei êđăp ênang hlăm ƀuôn sang.

“Ară anei kâo ăt mâo sa čô anak êkei ăt hriăm bruă kahan ksiêm, ăt hluê ama ñu mơh. Kâo hmăng hmưi mnuih ƀuôn sang amâo mâo duah hmư̆ klei arăng kčŭt mčhur, ƀiădah mă bruă knuă, pla kphê, tiu čiăng mđĭ kyar klei hdĭp mda gŏ sang”.

Akŏ thŭn anei, ti ƀuôn hgŭm Ea Ktur, êpul bruă êdam êra kahan ksiêm yang ƀuôn – Phŭn bruă kahan ksiêm bi mguôp hŏng dŭm anôk bruă ti Dak Lak mkŏ mjing hdră wĭt hŏng ƀuôn sang. Mbĭt hŏng bruă bi hdơr, nao čuă, mđup brei mnơ̆ng dŭm gŏ sang lĭng kahan djiê êngiă, hdră lŏ mkra mđĭ 3 boh sang dhar kreh, đru rŭ mdơ̆ng 1 boh sang 19/8, 1 boh sang klei khăp, ba jao hdră adŭ măi tĭnh kơ adei leh anăn mđup brei 100 hnư đru hriăm klei Angle, 20 obh êdeh wai jơ̆ng kơ hđeh sang hră. Trung tá Du Lê  - Khua kahan ksiêm ƀuôn hgŭm Ea Ktur brei thâo, ngă klei trŭn kơ bruă mkhư̆ phung ngă soh, răng mgang klei êđăp ênang wưng bi hdơr 80 thŭn hruê krŭ kdơ̆ng mlan 8, Hruê mkŏ mjing lăn čar 2/9 leh anăn klei kƀĭn kluôm bruă Đảng dŭm gưl, dŭm êpul mđĭ hĭn klei hiu găk răng boh mnga, răng mgang boh tŭ dưn klei mă bruă knư kơ mnuih ƀuôn sang.

“Gưl anei kahan ksiêm mđĭ hĭn bruă bi kdơ̆ng hŏng phung ngă soh hlăm gưl trŭn kơ bruă, răng mgang boh durian, yan boh mnang. Ayŏng adei gak răng thâo klă boh sĭt hlăm alŭ wăl, bi tuôm hŏng phung djă bruă, phung mâo kơhưm krĭng mnuih djuê ƀiă, mtă kơ mnuih ƀuôn sang răng mgang ngăn drăp, boh mnga. Êngao kơnăn lŏ bi mguôp hŏng kahan ksiêm, tơdah ƀuh klei đing srăng hmao hưn mtam hŏng kahan ksiêm ƀuôn hgŭm”.

Wĭt ti êa ktur, čar Dak Lak hlăm dŭm hruê mlan 8 hƀuê ênuk, sa ea mtah mơ̆ng đang kphê, tiu, durian dôk bi mboh…bi êdah kơ klei hdĭp trei mđao. Čiăng kơ ƀuôn sang Ea Ktur đĭ kyar, phung kahan ksiêm hrăm mbĭt hŏng mnuih ƀuôn sang hlăm grăp knhuah mĭn, hdră bruă, răng mgang klei êđăp ênang, mkhư̆ klei mĭn bi rai klei bi mguôp djuê ana, răng mgang klei êđăp ênang kơ mnuih ƀuôn sang.