VOV4.Êđê –A|t mse\ ho\ng mnuih djuê [ia\ mka\n ti kr^ng La\n dap kngư, mnuih Êđê ti Daklak mơ\ng đưm đa\ la\ êlâo adih yua leh kyâo mơ\ng ana kyâo hla\m dliê nga\ mkra lu mta mnơ\ng yua hla\m go\ sang mse\ si jhưng kpan, ê`an mdho#, kmeh sang,… Êlâo kơ nao koh druôm sa [e\ ana kyâo dliê, di`u kha\ng nga\ yang akâo kơ Yang dliê lehana\n phung yang kriê dla\ng mta ana ana\n. Anei jing sa klei bhia\n hla\m klei m^n, bi êdah klei mpu\ kơ ana kyâo dliê mơ\ng mnuih djuê ana Êđê.

Tui si klei bhiăn anak Êđê, êlâo kơ druôm sa [e\ ana kyâo pro\ng, pô mâo klei ]ia\ng druôm kyâo, amâodah pô dlăng kriê dliê kyâo kreh mko\ mjing klei nga\ yang, ]ia\ng akâo kơ yang adiê đru brei kơ brua\ druôm kyâo ana\n mâo klei êđăp ênang, dưi mâo kyâo siam pioh mkra mjing mnơ\ng yua hlăm sang. Hlăm klei nga\ yang, khua nga\ yang bi ala kơ pô ]ia\ng kơ kyâo ngă jih jang klei bhiăn nga\ yang kwưh akâo kơ yang dliê, yang ]ư\, yang êa akâo kơ puhng yang brei klei dưi druôm kyâo ana\n.

             Hlao mnơ\ng ngă yang hlăm klei ngă yang druôm kyâo

Ho\ng klei m^n ana\n, ]ia\ng lo\ kru\ w^t klei bhiăn anei mơ\ng anak Êđê, mrâo anei, knơ\ng brua\ dhar kreh – mjua\t asei mlei lehana\n hiu ]hưn ênguê ]ar Daklak iêu leh khua nga\ yang, lehana\n phung thâo kơ brua\ anei, nga\ yang êlâo kơ druôm ana kyâo pro\ng djiê ti ana\p wa\l sang mtao Bảo Đại [uôn pro\ng {uôn Ama Thuôt. Khua nga\ yang Aê Lê, mơ\ng [uôn Dha\ Êbo\ng, sa\ }ư\ Bur, [uôn pro\ng {uôn Ama Thuôt, ]ar Daklak brei thâo, ho\ng anak Êđê, anei jing brua\ nga\ bi êdah klei thâo mpu\ kơ djăp mta kyâo mtâo, kyuadah grăp phu\n kyâo mâo yang adiê kia\ kriê sơăi, snăn mâo klei dưi brei mơ\ng yang adiê kơh dưi druôm kyâo, lehana\n mâo klei tu\ dưn sui.

“Klei nga\ yang anei mâo mko\ mjing kyua kyâo jing sa [e\ ana kyâo pro\ng, mâo mơ\ng đưm đa\ leh, mgi dih ara\ng srăng yua kyâo anei pioh nga\ jhưn kpan ê`an mdho#, snăn bi ]uh u\n kwưh akâo, ]ia\ng kơ kyâo amâo mâo muôr k[oh bi rai, mâo klei kjăp nanao, ana kyâo leh druôm êbuh ho\ng klei jăk, amâo mâo ktư\ jăm mnơ\ng mkăn. Ho\ng du\m ana kyâo pro\ng, amâo dưi duah pro\ng plia\ plia ôh, dua le\ kha\ dah jing kyâo mrâo dưn, ana kyâo điêt dưn tơdah mâo klei ]ia\ng yua pioh nga\ kmeh sang, snăn ăt nga yang akâo êlâo kơh dưi nao druôm snăn srăng mâo kmeh siam, kyâo kjăp”.

Mnơ\ng ngă yang dưm kbưi ho\ng phu\n kyâo hlăm brô 10 mét, pô iêu yang ngă yang ti ana\p hlao mnơ\ng

}ia\ng mâo nga\ sa klei nga\ yang, pô ]ia\ng kơ kyâo mprăp sa anôk nga\ yang ho\ng alê pioh mprăp mnơ\ng nga\ yang, ka\ sa boh ]eh kpiê, ]uh sa drei u\n knô, kpiê ]eh, ha\t êha\ng, êsei, braih, pui diăn… Ti djiêu mnơ\ng nga\ yang, ara\ng pla sa adhan ana tang, lehana\n yuôl kơ ana\n du\m boh kông, lehana\n sa klo\ hmlei bi knăl kơ klei myang anôk yang adiê dôk.

Leh anai ]ing kwang, khua nga\ yang dơ\ng k]ưm klei nga\ yang, iêu jih jang yang hriê dlăng kơ brua\ druôm kyâo anei, klei iêu yang mâo prue# snei:

“Ơ jih jang yang kia\ kriê hma pưk, yang giăm ho\ng [uôn sang, ana kyâo anei phu\n `u djiêu hnoh krông, ana `u ti tlung adih. Leh kơ anei druôm `u brei ba klei êđăp ênang kơ anak mnuih, amâo mâo klei djiê bru\, ênguôt hn^ng ôh. Snăn hruê anei pô ]ia\ng kơ kyâo nga yang anei ho\ng sa drei u\n akâo kơ jih jang yang hriê dlăng, lehana\n bi đru kơ pô kyâo p^t đih mâo klei jăk j^n, amâo mâo klei jhat, đru hlăm djăp mta klei jăk j^n. }ia\ng kơ mgi dih kyâo anei pioh nga\ jhưng kpan ê`an mdho#. Leh jing jhưng akâo kơ yang kyâo ăt đru kơ pô sang mâo klei êđăp ênang”.

                  Pô iêu yang iêu phung yang hriê hlăm knăm ngă yang

Leh klei ana\n, khua nga\ yang dar ju\m phu\n kyâo, tak êrah u\n, lehana\n sai ]hiên braih ho\ng klei kwưh akâo mâo klei êđăp ênang, kyâo êbuh djo\ ana\p ]ia\ng. lehana\n kwưh êjai bi buh kông kơ pô sang, akâo mâo djăp mta klei jăk j^n ho\ng pô sang.

Nao hla\m klei nga\ yang druôm kyâo pro\ng ti ana\p wa\l sang mtao Bảo Đại ti [uôn pro\ng {uôn Ama Thuôt, Y-Tha\i Êban [uh jing mơak. Kyua mơ\ng sui leh `u lo\ [uh klei nga\ yang mse\ djuê anei. Brua\ lo\ w^t nga\ klei nga\ yang mâo klei yuôm bhăn k`ăm kriê pioh lehana\n lo\ mtô bi hriăm kơ hđeh gưl mrâo:

“Du\m klei bhiăn anei mka\ ho\ng mphu\n dô snăn kăn mâo klei mdê rei, kyua ana\n hmei ara\ anei ]ia\ng lo\ [uh klei bhiăn nga\ yang mphun dô pioh kơ anak ]ô thâo, lehana\n hđeh gưl mrâo dja\ pioh knhuah bhiăn mơ\ng aê ama pô nga\ leh, mse\ ho\ng klei hmei nga\ anei, mâo mse\ snăn kơh klei nga\ yang mâo kriê pioh, lehana\n lo\ dja\ yua djo\ mse\ si hđăp”.

               Pô ngă yang dj^ng kpiê lehana\n sơrai ]hiên braih ju\m phu\n kyâo

Y-}en Niê, knua\ druh knơ\ng brua\ dhar kreh – Mjua\t asei mlei, lehana\n hiu ]hưn ênguê ]ar Daklak brei thâo, hlăm klei nga\ yang druôm kyâo, anak Êđê lo\ mâo klei bhiăn mdê mơh druôm kyâo krô lehana\n kyâo adôk mtah. Tui si klei m^n mnuih [uôn sang, ana kyâo pro\ng mâo he\ klei djiê krô jing srăng ba klei amâo mâo myun mdan, kyuana\n bi nga\ yang êlâo kơ druôm ]ia\ng đăm tưp lar kơ ana kyâo mkăn, k`ăm răng mgang dliê kmrơ\ng, ana kyâo mtâo mâo klei ]a\t đ^ jăk:

“Tui si klei bhiăn Anak êđê ho\ng du\m mta ana kyâo mâo klei bi knăl amâo mâo jăk, snăn srăng mâo klei nga yang mdê mơh ho\ng du\m ana kyâo mâo klei bi knăl jăk srăng ngă yang mdê mơh. Tôhmô, ho\ng ana kyâo leh djiê krô, snăn hdră nga\ yang `u mdê, kyuadah tui si klei m^n mnuih êđê kyâo djiê jing bi knăl kơ sa klei amâo mâo jăk, klei amâo mâo myun mdan, amâodah ho\ng du\m kyâo mâo leh pô kia\, kyua pô `u amâo mâo thâo răng kriê, amâo mâo kăm bia\t snăn srăng truh kơ klei bi knăl amâo mâo jăk. Kyua ana\n ara\ng nga\ yang kih suôt jih klei amâo mâo jăk, klei jhat, lehana\n druôm he\ phu\n kyâo ana\n đăm lo\ tưp lar kơ phu\n mkăn, lehana\n ]ang hmăng kơ pô sang, amâodah mnuih dlăng kriê kyâo ana\n mâo klei suaih pral, mâo klei myun mdan”.

Pô iêu yang ngă yang lehana\n bi buh kông kơ pô kriê dlăng dliê hmang hmưi mâo klei suaih pral lehana\n mbhă mbhai

Tui si klei bhiăn, hlăm hruê nga\ yang, jih jang mnuih hlăm [uôn amâo srăng nao hla\m dliê ôh. Pô sang pioh jih sa hruê mơak ho\ng kyâo, êlâo kơ druôm kyâo. Brua\ druôm kyâo srăng dưi nga\ leh klei nga yang sa hruê. Tơdah ai jông tal êlâo mâo ]oh ti ana kyâo, amâo mâo kdah kơ lăn ôh, ana\n jing yang adiê tu\ ư leh.

Klei nga\ yang druôm kyâo jing sa klei bhiăn jăk siam mơ\ng djuê ana Êđê, mâo kle ịmua\t bi hriăm kơ jih jang mnuih brei thâo răng kriê dliê kmrơ\ng. hd^p jăk ho\ng dliê lehana\n mâo klei m^n thâo răng mgang kyâo mtâo.

                         Y-khem pô ]ih hlo\ng răk