VOV4.Êđê - Leh giăm 6 thu\n ma\ brua\, tui si hdră ala ]ar k`ăm ru\ mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo, [o# ala\ kr^ng [uôn sang mrâo ti sa\ Hoà Xuân, [uôn pro\ng {uôn Ama Thuôt, ]ar Daklak mâo leh lu klei bi mlih. Truh kơ ara\ anei, sa\ mâo bi leh ênu\m 19 ênoh ]ua\n, lehana\n hlăk ktưn tu\ drông klei tu\ yap jing sa\ kr^ng [uôn sang mrâo.

Jing sa\ bi hmô mâo [uôn pro\ng {uôn Ama Thuột, ]ar Daklak ruah ]ia\ng bi leh du\m hdra\ k`a\m hdra\ brua\ mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo hla\m thu\n anei, sa\ Hoà Xuân bi mkla\: brua\ mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo brei mphu\n mơ\ng gra\p ]ô mnuih, gra\p go\ sang hla\m du\m alu\, [uôn. Kyua ana\n, brua\ knu\k kna alu\ wa\l po\k hluê nga\ brua\ g^t gai leh jih êpul êya, êpul brua\ hgu\m kngan hluê nga\. Hdra\ brua\ mtru\t mjhar, hâo hưn mtô mblang mâo po\k nga\ truh kơ gra\p alu\, [uôn leh ana\n mnuih [uôn sang ho\ng lu hdra\ mdê mdê. Mơ\ng ana\n, hdra\ brua\ hgu\m kngan mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo dưi mđ^ lar hla\p dja\p anôk, mtru\t mđ^ ai mnuih [uôn sang nao đru mguôp ai tiê. Đa đa, ho\ng du\m hnơ\ng ]ua\n dleh mse\ si hnơ\ng ]ua\n kơ êlan klông êrô êbat kr^ng [uôn sang, mnuih [uôn sang a\t thâo sa\ng leh ana\n s^t êm^t bi hgu\m hluê nga\ ho\ng brua\ knu\k kna alu\ wa\l, đru mguôp hruê ai ma\ brua\, ba myơr la\n leh ana\n pra\k ka\k ]ia\ng nga\ mkra êlan klông. Hoàng Biên Thuỳ, Khua Êpul khan hđa\p ti sa\ Hoà Xuân brei thâo:“ Po\k nga\ hdra\ k`a\m ala ]ar kơ brua\ mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo sna\n Êpul hgu\m phung khan hđa\p hmei đru mguôp leh ho\ng alu\ wa\l, mtru\t mnuih hgu\m hla\m Êpul ba myơr la\n, hruê ai ma\ brua\, pra\k ka\k, wa\t du\m hdra\ brua\ ppro\ng mse\ si mnư\ mnang, [a\ng jang sang ]ia\ng po\k du\m ktuê êlan hla\m thôn, [uôn hla\m kluôm sa\ ]ia\ng bi leh hnơ\ng ]ua\n kơ êlan klông êrô êbat kr^ng [uôn sang”.

Êngao hnơ\ng ]ua\n kơ êlan klông êrô êbat, hnơ\ng ]ua\n kơ du\m anôk brua\ dhar kreh, brua\ kđi ]ar leh ana\n Sang mnia kr^ng [uôn sang jing du\m hnơ\ng ]ua\n mâo sa\ Hoà Xuân brei nga\ bi leh ]ia\ng dưi dja\p hnơ\ng ]ua\n mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo hla\m thu\n anei. Ho\ng hnơ\ng ]ua\n sang mnia kr^ng [uôn sang, hla\m wưng êgao, sa\ mkra mđ^ leh du\m anôk ka\p mnia mblei, klia bi msiam. Bi mkla\ hdra\ k`a\m “Sang mnia brei jing anôk rông mnuih mnia mblei”, sa\ ba yua leh jih klei dưi, ai mâo, mtru\t mjhar du\m phung nga\ brua\ mnia mblei đru mguôp pra\k ka\k ]ia\ng ru\ mkra bi leh Sang mnia, ho\ng ênoh bi liê m^n t^ng êbeh 900 êkla\k pra\k. Kha\ jing sa\ kr^ng [uôn sang, sang mnia điêt kno\ng ]h^ hla\m ưm aguah, [ia\dah ho\ng klei hâo hưn mtô mblang mơ\ng brua\ knu\k kna alu\ wa\l, thâo kla\ kơ hdra\ êlan mtru\n hla\m brua\ mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo, lu go\ sang nga\ brua\ duh mkra mnia mblei hơ\k m’ak đru mguôp ru\ mkra Sang mnia. Amai Nguyễn Thị Diễm Thùy, sa ]ô nga\ brua\ c\h^ mnia ti Sang mnia sa\ Hoà Xuân brei thâo:“Sang mnia pô sna\n bi mnia mblei ka\n yuôm lei mơh, kyua kno\ng ]h^ hla\m aguah ưm đui] amâo dưi ]h^ jih sa hruê mse\ ho\ng sang mnia mka\n ôh, kyua ana\n klei đru mguôp mơ\ng hmei a\t ka\n lu lei, tơ mâo gưl dlông đru brei sna\n hmei hơ\k m’ak êdi mơh”.

Klei na\ng [uh ti sa\ Hoà Xuân leh gia\m 6 thu\n hluê nga\ hdra\ brua\ mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo, jing [o# mta [uôn sang mâo leh lu klei bi mlih, boh nik êdi jing du\m anôk brua\ nah gu\ mse\ si: Sang hra\, Sang êa drao, brua\ pui kmla\, êa yua hla\m klei hd^p mda aguah tlam gơ\ ênu\m leh s’a^, mjing klei ga\l mđ^ kyar brua\ duh mkra yang [uôn leh ana\n đru kơ klei hd^p mda mơ\ng mnuih [uôn sang. Mb^t ho\ng ana\n, klei thâo sa\ng mơ\ng mnuih [uôn sang a\t bi mlih mơh, bi mkla\ brua\ klam mơ\ng pô hla\m hdra\ brua\ mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo, mơ\ng ana\n s^t êm^t bi hgu\m ho\ng alu\ wa\l hluê nga\ du\m hnơ\ng ]ua\n hong klei ptal, ]o\ng pô leh ana\n mâo klei đua klam. Mse\ si go\ sàn Hoàng Văn Khải, ti alu\ 1, sa\ Hoà Xuân, kha\ mâo kno\ng êbeh 6000 m2 la\n pla mjing, [ia\ a\t ]o\ng ba myơr la\n mâo 98 gơ\ng tiêu, mâo ênoh êbeh 80 êkla\k pra\k ]ia\ng po\k phai êlan. Khải brei thâo, thâo sa\ng kla\ nik kơ klei tu\ dưn mơ\ng hdra\ brua\ anei ba w^t ana\n go\ sang `u a\t đru mguôp sa kdrê] [ia\, ]ia\ng bi leh ktuê êlan mlir alu\, đru kơ mnuih [uôn sang ga\n êrô, mdia\ng mnơ\ng dhơ\ng ga\l êlưih h^n. “  Kr^ng [uôn sang mrâo sna\n pô phu\n tal êlâo jing mnuih [uôn sang leh ana\n mnuih [uôn sang dưi tu\ [ơ\ng. Kha\ sna\n hla\m klei thâo sa\ng mrâo anei a\t hma\i truh kơ gra\p ]ô mnuih mơh, am âo djo\ gra\p ]ô jing mse\ s’a^ ôh. {ia\dah ao lar bra pral, klei tu\ kơ hdra\ mđ^ kyar brua\ duh mkra kr^ng [uôn sang jing kla\ nik êdi”.

Kơ du\m klei thâo hla\m brua\ mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo Nguỹên Đức Thuận, Khua knơ\ng brua\ sang c\ư\ êa sa\ Hoà Xuân bi kah lac\ snei:

- Akâo kơ ih brei thâo! Hlăm wưng anei sa\ Hoàn Xuân dưi bi leh jih jang ênoh ]ua\n mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo. Akâo kơ ih hlak mblang kơ jih brua\ ngă leh du\m ênoh ]ua\n ana\n wưng êgao?

. Nguyễn Đức Thuận: Thu\n 2016, mâo klei mđing mơ\ng brua\ Đảng [uôn pro\ng, Hội đồng nhân dân, Knơ\ng brua\ sang ]ư\ êa [uôn pro\ng ruah leh sa\ Hoà Xuân jing anôk ngă klei bi hmô ]ia\ng bi lar brua\ bi leh jih 19 ênoh ]ua\n mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo. Ho\ng 4 ênoh ]ua\n adôk: Mâo êlan klông, anôk brua\ dhar kreh, sang mnia kr^ng [uôn sang, lehana\n jih jang brua\ kđi ]ar yang [uôn kjăp ktang. Knơ\ng brua\ sang ]ư\ êa bi mguôp ho\ng jih brua\ kđi ]ar mơ\ng sa\ hlo\ng kơ thôn [uôn, hluê ngă jih djăp hdră mtru\n, mko\ mjing hdră ]ua\l mka\, jao brua\ kla\ mnga] kơ du\m dhar brua\ êpul êya, kơ grăp ]ô knua\ druh klam kơ 4 ênoh ]ua\n anei. Hmei ktưn truh kơ ara\ anei mâo bi leh jih jang brua\.

Tal êlâo, kơ êlan klông, jih jang djăp êlan mâo mkra lehana\n bi leh, ba yua djo\ hdră k]ah. Hlăm wưng kơ ana\p, jih jang djăp êlan ăt mâo bi leh hlăm hra\ mơar, kno\ng dôk guôn asa\p mtru\n kơ klei ngă brua\ mkra he\ 12km adôk ]ia\ng dưi bi leh truh 70%. Ênoh ]ua\n tal 2, jing kơ anôk brua\ dhar kreh snăn rơ\ng kơ kluôm sa\ mâo sang dhar kreh pioh yua hlăm djăp mta brua\ hla\m sa\. 8 boh thôn [uôn mâo 8 boh sang dhar kreh [uôn mơh. {uôn pro\ng ăt mâo hdră êlan lo\ đru prăk pioh sang tlô hlăm 8 boh sang dhar kreh [uôn. Lehana\n mâo anôk mjua\t ktang asei mlei bi klin ti anôk phu\n. Ênoh ]ua\n tal 3, jing sang mnia kr^ng [uôn sang, Hoà Xuân jing sa\ kr^ng [uôn sang, mâo sang mnia điêt, kno\ng ]h^ mnia ma\ aguah ưm. {ia\dah ăt jing anôk năng mđing, lehana\n yua ai dưi mơ\ng pô mơh jing phu\n, mtru\t mjhar mnuih [uôn sang, phung ]h^ mnia hliê bi mkrum mguôp. Hra\ mơar ara\ anei dơ\n bi leh, kno\ng dôk guôn brua\ bi kla\ hlăm klei răng mgang pui arôk jing hlăm knhal jih thu\n srăng dơ\ng ma\ brua\. Kơ ênoh ]ua\n brua\ kđi ]ar ăt hơ^t leh, kơ ênoh ]ua\n jih jang phung knua\ druh, mâo klei kia\ kriê kjăp mơ\ng brua\ Đảng, êpul êya truh kơ knơ\ng brua\ sang ]ư\ êa. Jih jang mnuih mâo leh djăp klei găl nao hriăm mjua\t.

- Snăn dlăng kluôm sa\ mâo bi leh djăp ênoh ]ua\n djo\ ho\ng mta k`ăm. Ih lông yăl dliê lăng klei ngă djăp ênoh ]ua\n ana\n ti alu\ wa\l?

. Nguyễn Đức Thuận: }ia\ng ktưn dưi bi leh 19 ênoh ]ua\n, snăn hmei nao tui hriăm du\m sa\ leh djăp ênoh ]ua\n kr^ng [uôn sang mrâo, boh nik hlăm [uôn pro\ng {uôn Ama Thuôt. Lehana\n ma\ klei hriăm, mguôp ho\ng klei gưl dlông g^t gai, lehana\n klei phung knua\ druh, wa\t mnuih [uôn sang hlăm sa\ mâo hriăm êmuh leh. Klei hriăm hmei [uh tal êlâo ana\n jing klei bi hgu\m mguôp, klei bi sa ai, lehana\n thâo săng hdră êlan mơ\ng Đảng, lehana\n Knu\k kna êjai hlăm brua\ ru\ mkra jing [uôn sang mrâo. Tal dua, jing mâo klei m^n mbrua\, mâo klei hriăm êmuh, klei hur har, jia ai tiê, g^r kt^r mơ\ng mnuih dja\ ako\: Đảng g^t gai, brua\ sang ]ư\ êa kia\ kriê, lehana\n djăp dhar brua\ mặt trận, du\m êpul êya mkăn bi krăp ma\ brua\ hrăm mb^t bi leh jih jang brua\. Hlăm ana\n, mnuih [uôn sang yơh jing knơ\ng. Ho\ng ênoh mnuih [uôn sang hd^p raih rưng snăn brua\ bi mkrum mguôp prăk kăk mkra êlan klông bo\ ho\ng klei suăi, [ia\dah mâo klei mnuih [uôn sang sa ai snăn brua\ anei ăt mâo ngă ho\ng klei jăk mơh.

- Tui si ih [uh, brua\ mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo ]ng tal êlâo si klei tu\ dưn mâo leh kơ klei hd^p mnuih [uôn sang, lehana\n klei đ^ kyar hlăm alu\ wa\l?

. Nguyễn Đức Thuận: Hla\m wưng tal êlâo anei brua\ leh dưi ngă jing pro\ng h^n, ana\n jing klei mnuih [uôn sang, phung knua\ druh, lehana\n phung đảng viên mâo klei thâo săng êdah leh kla\ mnga]. Brua\ ru\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo pô knơ\ng ăt jing mnuih [uôn sang, mơ\ng brua\ mđ^ klei hd^p mda mnuih [uôn sang, hlăm ana\n wa\t klei hd^p ai tiê, snăn mnuih [uôn sang mâo mtam ai tiê duh m^n, srăng ngă ho\ng jih ai tiê tơdah leh thâo săng. Kr^ng [uôn sang mrâo mông anei amâo mâo djo\ kno\ng jing anôk brua\ sang ]ư\ êa, amâo mâo djo\ kno\ng jing êlan klông, amâo mâo djo\ jing sang pro\ng dlông tal ôh, [ia\dah kr^ng [uôn sang mrâo mâo klei đ^ kyar kluôm dhuôm, mơ\ng brua\ nah gu\, truh mđ^ kyar klei hd^p mda mnơ\ng dhơ\ng lehana\n ai tiê, snăn mnuih [uôn sang bo\ ho\ng klei mơak m`ai. Kâo [uh klei dưi mâo jing drei mđ^ klei thâo săng, mđ^ hnơ\ng tu\ dưn klei hd^p mnuih [uôn sang, bi mlih [o# ala\ kr^ng [uôn sang jăk yâo h^n. brua\ jih jang mnuih [uôn sang mđ^ kyar klei hd^p dhar kreh, jih jang mnuih [uôn sang mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo ăt dôk hlăm hdră kluôm, lehana\n djo\ ho\ng hdră k]ah ]ua\n.

• La] jăk kơ ih lu!./.

                                                                       H’Nê] – Y Khem pô ]ih mkra.