Kon Tum: “Mniê mtao Sâm hrue#” Lăn Dap kngư - Kna\m 6, hruê 9/1/2016
Thứ bảy, 00:00, 09/01/2016

    VOV4.Êđê - Ho\ng lu mnuih Sedang ti kdriêk Tu Mrong ]ar Kon Tum, mơ\ng đưm êlâo mâo he\ êsei hua\ djam [ơ\ng jing tu\ dưn leh, [ia\dah ho\ng aduôn Y Băp ti sa\ Tê Săng, hlăk đ^ mdro\ng mơ\ng brua\ pla boh kroh hlăm lăn [uôn sang pô. kdrê] “Kr^ng [uôn sang mrâo hruê kăm anei la] kơ klei anei: 

    Mâo ho\ng anei du\m thu\n, leh kdriêk Tu Mrong pla mjing ana sâm hrue# hlăm lu sa\ snăn aduôn Y Băp tui hriăm pla mơh, lehana\n mâo ba w^t du\m pluh êklăk prăk hlăm grăp thu\n mơ\ng ana sâm anei. ~u yăl dliê, mâo he\ klei m^n ]ia\ng pla ana sâm anei leh nao ]an prăk lehana\n mâo mkuôm [ia\ prăk mơ\ng klei ]h^ boh mnga mnơ\ng pla mjing. 

     Hlăk ana\n, ]h^ mnia, ngă hma pưk bo\ ho\ng klei suăi êmăn, [ia\dah kno\ng djăp ma\ hua\ [ơ\ng, amâo lo\ mâo ôh prăk mkuôm pioh. Êjai ana\n bi nao hlăm dliê tui duah ana sâm hrue# du\m mâo hlo\ng ba ]h^ jih kơ mnuih hlăm kr^ng mnai, bi dliê kmrơ\ng knư\ hruê knư\ dơ\ng jih ana sâm anei, du\m gưl hiu hlăm dliê, Y Băp [uh ana sâm jing mnơ\ng ênưih ]a\t jing, kno\ng dôk hlăm lăn h’ăp msah hlo\ng pluh đ^ yơh. Truh yăn luh hla, leh kơ năn ]a\t knăt mda. Nanao mse\ djuê ana\n, boh hbei sâm ăt đ^ pro\ng hlăm grăp gưl hul lehana\n lo\ pluh hla, Y Băp dja\ pioh boh hbei đ’điêt, ruah đơ lăn ênah mrâo jik kuai lehana\n lông pla mtam plua\ mb^t ho\ng mnơ\ng mkăn, kyua “Lui sui agha sâm dliu dleh dưi lo\ pla”. 

     Leh sa wưng lông pla, lehana\n ma\ klei hriăm [rư\ [rư\, snăn [uh ana sâm pô pla leh đ^ jing jăk, Y Băp pla mơ\ng 1 – 2 sao plua\ ho\ng ana bo bo, ktơr, hbei [lang, mdiê hma hang… lehana\n lo\ pla lu h^n hla\m gu\ êyui ana kphê, ana kđu]. Y Băp yăl dliê, ara\ anei lo\ thâo rei du\m leh ênha\ mâo pla ana sâm hrue#, [ia\dah hlăm 50 ha ana pla sui thu\n, snăn ho\ng ana sâm anei dưi pla plua\ leh sơăi. 

     Êjai mu\t hlăm dliê tui duah sâm ]ia\ng ba ]h^, mnuih [uôn sang hlăm alu\ wa\l anei bi duah [uh ma\ boh hbei sâm pro\ng mđơr ho\ng kđiêng ana đu], knư\ hruê knư\ dơ\ng ram rue#, ka yo\ng hmao pro\ng hlo\ng bi kuai leh. Y Băp pla ana sâm, lui sui mâo dua tlâo thu\n kơh kuai ma\ snăn boh hbei pro\ng êbeh kơ dua blư\, tlâo blư\. Tui si Y Băp, sâm hrue# ktang lui sui thu\n boh hbei ktang pro\ng, ]h^ mâo ênoh h^n mơh, mta boh bei pro\ng [hu krô mâo ênoh mơ\ng 500 êbâo truh 600 êbâo prăk/kg, jing 7 – 10kg boh hbei mtah kơh mâo 1kg boh hbei krô, phung ghan mnia nao blei truh kơ sang. “Tơdah ]h^ jih hbei sâm hrue# mâo ara\ anei, s^t nik mâo prăk êklai mơh” Y Băp t^ng. 

    Ti kdriêk Tu Mrong, mâo 2 ]ô mniê pla ana sâm hrue# hing ang, [ia\dah ăt Y Băp mơh jing kdlưn h^n, kyuana\n ara\ng la] kơ `u jing Mniê mtao ana sâm hrue#. Êngao kơ mâo ba w^t prăk kăk mơ\ng brua\ ]h^ hbei sâm, Y Băp ara\ anei lo\ mâo 15ha ana kđu]. Năng mđing jing, go\ sang `u lo\ dơ\ng pla du\m ha ana sâm Ngọc Linh, truh leh mơh wưng hrui êmiêt. Êngao kơ kphê Y Băp mâo mboh leh thu\n tal dua. ~u lo\ rông u\n, rrông êmô kbao, lehana\n mâo ba w^t mơ\ng brua\ rông mnơ\ng ăt du\m êtuh êklăk prăk mơh hlăm sa thu\n. 

    “Ho\ng phung mniê ti anei, hlei pô ]ia\ng pla mjing ana sâm, Y Ba\p hlo\ng đru jih mơ\ng hdră pla hlo\ng truh kơ klei dlăng kriê wiê ênăk, ]ia\ng mgi dih mâo ba w^t mnga lu”. Y Ba\p la] snăn. Tui si Êpul hgu\m phung ngă lo\ hma ]ar Kon Tum la] Y Băp jing mnuih bo\ ho\ng klei khăp, thâo đru jih jang mnuih riêng gah kơ mjeh mnơ\ng pla, mjeh mnơ\ng rông. Mrâo anei `u mâo leh ]ar tio\ nao hlăm klei bi k[^n mnuih tu\ kdlưn hlăm klei duh [ơ\ng gưl dlông ti Hà Nội./. 

                                                  Y Khem pô ]ih mkra hlo\ng ra\k.

 

Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC