VOV4.Êđê - K`ăm đru mnuih [uôn sang mâo ênoh ba w^t h’^t mơ\ng brua\ lo\ hma pla mjing, hlăm wưng êgao, sa\ Hơ Moong, kdriêk Sa Thầy, ]ar Kontum jih jai tiê mtru\t mjhar mnuih [uôn sang bi mlih mnơ\ng pla djo\ guôp ho\ng hdră pla mjing djăp mta. Leh ngă brua\ anei, [uh dơ\ng mâo klei tu\ dưn jăk.

       Jing sa hlăm du\m mnuih ba ako\ kơ brua\ mđ^ kyar pla tiêu hlăm sa\ Hơ Moong, kdriêk Sa Thầy, ]ar Kontum, Nguyễn Công Thuỵ ti thôn Tân Sang, sa Hơ Moong brei thâo, lăn ala yan adiê ti kr^ng anei ]ia\ng mse\ ho\ng kr^ng pla tiêu mkăn ti lăn Dap Kngư. Kyuana\n, mlan 7/2015, go\ sang `u lông pla truh 1.700 phu\n tiêu plua\ mb^t ho\ng kphê. Leh sa thu\n dlăng kriê wiê ênăk, tiêu đ^ jing siam, hnơ\ng hd^p êbeh 99%. Mơ\ng klei tu\ dưn tal êlâo, go\ sang Thuỵ lo\ dơ\ng pla thiăm truh 1 êbâo phu\n hla\m yan hjan thu\n anei Thuỵ yăl dliê: “Kâo ]ia\ng mâo ba w^t boh tu\ dưn klei ma\ brua\ lu h^n, snăn kâo jho\ng ngă klei bi mlih anei. S^t yơh ênoh bi liê jing pro\ng mơ\ng 2 – 3 blư\ mka\ ho\ng kphê. {ia\dah leh mâo hrui pe\ tiêu ăt kdlưn h^n mơ\ng 4 – 5 blư\ mka ho\ng kphê, mơ\ng năn mơh kâo jho\ng bi liê”.

      Truh kơ ara\ anei, sa\ Hơ Moong, kdriêk Sa Thầy mâo pla leh truh 5 ha tiêu. Dlăng kluôm, jih jang war tiêu đ^ jing jăk sơăi. Anei yơh jing knơ\ng ]ia\ng kơ du\m go\ êsei mkăn jho\ng tui lo\ bi lar brua\ pô pla du\m mta ana tu\ jing. Êngao ana\n, sa\ Hơ Moong ăt pla ana boh kroh mâo ênoh, djo\ guôp ho\ng lăn ala kơ anei, mse\ si ana boh sầu riêng, boh [ơr. Ara\ anei mnuih [uôn bi pla boh hlăm war kphê ]ia\ng kơ ênưih dlăng kriê. Nguyễn Văn Hiếu, thôn Kơtu, sa\ Hơ Moong brei thâo:  “Klei pla tiêu, boh kroh sầu riêng, [ơr hlăm war kphê. Kla\ s^t mâo leh lu mnuih [uôn sang dơ\ng pla mjing djuê ana\n hlăm alu\ w\al, lehana\n ghan mnia dơ\ng hriê duah blei boh mnga, snăn kâo tui mơh pla mjing snăn, kyua djo\ guôp ho\ng lăn ala lehana\n yan adiê kơ anei, ba w^t klei tu\ dưn jăk”.

       Boh tu\ dưn mơ\ng du\m mta mnơ\ng pla mrâo, sa mâo ba yua leh ênoh prăk mơ\ng hdră brua\ 102 mơ\ng knu\k kna, lehana\n ai tiê mơ\ng mnuih [uôn sang, dơ\ng pla mjing truh 2.700 phu\n boh [ơr, lehana\n giăm 1 êbâo phu\n boh sầu riêng hlăm yan hjan thu\n anei. Nguyễn Văn Niệm, Khua sa\ Hơ Moong brei thâo:

 “Êlâo dih mnuih [uôn sang kno\ng pla ma\ kphê đui], jih jang hma mâo kno\ng pla hjan kphê, snăn amâo mâo hơ^t ôh hlăm brua\ knua\ pô. Sa\ lo\ mâo hdră êlan pla lu mta mnơ\ng hlăm sa ênha\ lăn. Mơ\ng ana\n, leh ksiêm dlăng klei găl guôp mơ\ng lăn ala, yan adiê mâo du\m mta ana mse\ si tiêu, boh [ơr, sầu riêng pla plua\ mb^t hlăm war kphê. Knơ\ng brua\ sang ]ư\ êa sa\ mguôp leh ho\ng gưl dlông, ho\ng adu\ brua\ lo\ hma, lehana\n akâo klei k]e\ mơ\ng knơ\ng brua\ sang ]ư\ êa kdriêk, ]ia\ng po\k hdră mjua\t bi hriăm, mlih hdră dlăng kriê wiê ênăk kơ ana boh sầu riêng, ana boh [ơr, tiêu, ]ia\ng kơ mnuih [uôn sang thâo ba yua, rơ\ng kơ mnơ\ng pô pla jăk jing”.

      Êngao kơ brua\ pla mjing kno\ng hjăn kphê, ana kđu], ana ksu, brua\ lo\ bi lar pla du\m mta ana tu\ dưn mse\ si tiêu, boh sầu riêng, boh [ơr hlăm sa\ Hơ Moong, kdriêk Sa Thầy srăng đru kơ mnuih [uôn sang lo\ mđ^ ênoh ba w^t mơ\ng sa ênha lăn, lehana\n bi mơh klei lu] liê tơdah ênoh ]h^ mnia amâo mâo hơ^t mse\ ho\ng wưng ara\ anei./.

                                             Y Khem pô ]ih hlo\ng ra\k.