Go\ sang Ha Ki, mnuih djuê ana Kơho, ti [uôn Ta Lyu 2, sa\ Ka Đô, kdriêk Đơn Dương, ]ar Lâm Đồng bo\ ho\ng klei mơak kơ sa thu\n mrâo, [ri go\ sang `u mrâo leh tla jih knơ\ng prăk, lehana\n lo\ mâo mkuôm pioh êbeh mơh 80 êklăk prăk ]ia\ng lo\ dơ\ng duh bi liê, po\k mlar mđ^ kyar brua\ duh mkra găp djuê pô.

Ha Ki brei thâo, mâo he\ klei tu\ dưn anei, kyua go\ sang `u jho\ng lui he\ klei bhiăn duah [ơ\ng hđăp, nao hla\m hdră duah [ơ\ng mrâo, mâo leh brua\ sang ]ư\ êa mtru\t mjhar jih jang mnuih bi hrăm mb^t mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo. Mơ\ng klei mlih mnơ\ng pla, ba yua hdră mrâo mrang, 5 sao pla djăp mta djam mtam, ba w^t leh kơ di`u sa ênoh hơ^t. Kno\ng t^ng hlăm thu\n 2016, kah he\ jih kơ ênoh bi liê, snăn `u adôk prăk mnga êbeh 100 êklăk prăk. Ha Ki, yăl dliê:

“Êlâo dih ngă hma buh mdiê ktơr, snăn klei hd^p mda dôk nanao hlăm klei dleh dlan, ara\ anei, mâo knu\k kna mđing uê`, mnuih [uôn sang thâo ngă lagim, pla tro\ng msăm, pla amrê], pla êtak… snăn klei hd^p mda mnuih [uôn dơ\ng mâo klei bi mlih. Anak aneh nao sang hra\ mơar djo\ ho\ng hdră êlan mơ\ng knu\k kna. La] jăk kơ knu\k kna mâo duh bi liê, ru\ mdơ\ng sang hra\ mơar, mkra êlan klông, kr^ng [uôn sang mrâo. Anak ]ô, hriăm hra\ mơar knư\ hruê knư\ truh anih. La] jăk kơ knua\ druh, la] jăk kơ knu\k kna lu snăk”.

Tui si Ya Min, Khua chi bộ [uôn Ta Luy 1, sa\ Ka Đô, kdriêk Đơn Dương, leh brua\ hrăm mb^t bi mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo mâo mko\ mjing, klei mnuih [uôn sang thâo săng, lehana\n brua\ ngă dơ\ng mâo klei bi mlih kla\ mnga]. Êngao kơ brua\ duah [ơ\ng, jih ai tiê dưn yua klei kreh knhâo hla\m brua\ pla mjing, ]ia\ng tlaih mơ\ng klei dleh dlan, mđ^ mlih klei hd^p mda, msưh kdu\n djăp mta klei kthu\l mluk, klei amâo mao jăk hlăm yang [uôn, riêng gah mâo klei thâo bi khăp ]ia\ng, jih jang djuê ana mâo klei bi hgu\m mguôp.

Ăt tui si Ya Min mơ\ng klei hd^p mda mnuih [uôn sang hơ^t leh, lehana\n mâo klei mđ^ kyar, klei hluê nga\ du\m brua\ mơ\ng alu\ wa\l mtru\t mjhar mâo mko\ mjing jăk sơăi:

“Êlâo h^n, tui si hdră êlan mơ\ng Đảng ho\ng [uôn, mâo klei bi trông ho\ng phung knua\ druh [uôn, trông ]hai ho\ng mnuih [uôn sang, mnuih [uôn sang mâo klei bi tu\ ư s^t, lehana\n sa ai hrăm mb^t ho\ng phung knua\ druh [uôn ngă jăk djăp hdră êlan mơ\ng brua\ sang ]ư\ êa kơ klei mđ^ kyar brua\ duh [ơ\ng, mđ^ kyar klei hd^p mda, msưh kdu\n klei ư\ êpa [un [in. Êlâo dih, kluôm [uôn mâo êbeh 40 go\ êsei [un, truh kơ ara\ anei kno\ng adôk ma\ 8 go\ êsei, mnuih hlăm [uôn hrăm mb^t ho\ng phung knua\ druh [uôn sa ai tiê bi hgu\m mguôp mđ^ kyar klei hd^p mda”.

Ka Đô jing sa hlăm du\m sa\ bi hmô jăk hlăm ]ar Lâm Đồng, dưi djo\ ruah ngă anôk ba êlan êlâo hla\m hdră ala ]ar k`ăm mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo hla\m thu\n 2010. Kyuadah sa ai tiê, sa klei m^n kơ brua\ mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo, ho\ng klei g^r mơ\ng pô, truh jih thu\n 2014, Ka Đô dưi truh kơ anôk k]ah jing sa\ kr^ng [uôn sang mrâo. Truh kơ ara\ anei jih jang brua\ nah gu\ hlăm sa\ mâo ngă kjăp ênu\m, djăp leh kơ klei duh mkra ala [uôn hlăm alu\ wa\l.

Ara\ anei lu ênha\ lăn pla mjing mâo ba yua hdră mrâo mrang, ho\ng 85% ênha\ pla mjing ngă leh ho\ng sang ala\ k^ng, sang `ua\l, guôm ho\ng jal, lehana\n mâo kdrăp ]o\ng krih êa hjăn. Mđ^ leh ênoh mâo ba w^t kơ sa ha mơ\ng 150 êklăk truh 200 êklăk prăk/thu\n, mâo đa đa anôk duh mkra pla mjing mâo ba w^t truh 500 êklăk prăk/ha/thu\n. Kyuana\n, truh kơ ara\ anei, Ka Đô dưi mđ^ leh hnơ\ng hrui w^t kơ grăp ]ô mnuih truh 58 êklăk prăk/thu\n, lehana\n ênoh go\ êsei [un kno\ng adôk 1,33%.

Aduôn lê Thị Bích Thuỷ, K’ia\ng khua sa\ Ka Đô, kdriêk Đơn Dương la], ]ia\ng dưi mâo he\ klei tu\ dưn anei, jing sa klei g^r pro\ng mơ\ng jih đảng bộ, brua\ sang ]ư\ êa, lehana\n mnuih [uôn sang djăp djuê ana hlăm sa\, hlăm năn ma\ mnuih [uôn sang yơh jing phu\n, lehana\n dưi bi lar. Aduôn lê Thị Bích Thuỷ, la]:

“Phu\n tal êlâo hmei jưh kna kơ hdră mtru\n, lehana\n knang kơ klei dưi ]ia\ng ma\ brua\. }ia\ng si we\ ngă du\m hdră mtru\n mâo nga\ s^t êm^t, djo\ ho\ng klei hd^p mda mnuih [uôn sang. Mb^t ho\ng ana\n, hmei păn kjăp klei m^n, klei mnuih [uôn sang ]ang hmăng, lehana\n bi s^t klei ana\n. Kyuadah brua\ pô ngă mâo klei dưi he\ amâodah hơăi snăn ăt knang kơ mnuih [uôn sang sơăi, tơdah mnuih [uôn sang mâo klei knang s^t ho\ng hdră êlan mơ\ng Đảng, brua\ sang ]ư\ êa snăn jih jang brua\ srăng tu\ jing”.

Ho\ng klei tu\ dưn leh mâo, mb^t ho\ng klei mnuih [uôn sang sa ai hlăm brua\ mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo, đăo knang s^t klei hd^p mda mnuih [uôn sang djăp djuê ana Kơho ti anei, lehana\n jih jang mnuih [uôn sang hlăm kluôm sa\ Ka Đô mse\ mơh srăng lo\ dơ\ng mâo klei mlih mrâo pro\ng, đru mguôp hlăm brua\ mđ^ kyar klei hd^p mda ala [uôn ti Đơn Dương, kdriêk kr^ng [uôn sang mrâo tal êlâo ti Lăn Dap Kngư anei.

                                      Y’Khem pô c\ih hlo\ng ra\k.