Mn^ anei mâo lu mnuih [uôn sang kreh bi m^n, dhar kreh djuê ana mơ\ng aê aduôn pô đưm ti Lăn Dap Kngư lu] ram lu hlăm du\m thu\n giăm anei, kyua hmai mơ\ng klei hd^p mda duh mkra mnia mblei ênuk ara\ anei. {ia\dah ti Plei Leng, sa\ Tơtung, kdriêk Kbang, ]ar Gialai brua\ anei hlăk đ^ nao hlăm êlan jăk siam h^n: Klei duh mkra mnia mblei, mkra mjing lu mta mnơ\ng dhơ\ng pioh kơ brua\ ]h^ mnia, ăt mjing leh mơh knơ\ng kơ brua\ mnuih [uôn sang lo\ kru\ w^t knhuah gru dhar kreh djuê ana pô. Du\m knhuah gru mâo lo\ kru\ w^t lo\ mjing leh klei mơak m`ai, klei mđ^ ai kơ mnuih [uôn sang mâo klei g^r ktir h^n hlăm klei duah [ơ\ng, ma\ brua\ knua\ mâo klei tu\ dưn h^n. Anei ăt jing sa hdră ma\ brua\ mâo klei tu\ dưn hlăm klei ru\ mdơ\ng kr^ng [uôn sang mrâo ti Lăn Dap Kngư.
Hnê] hlăm mmông dôk mang, hruê anei, phung amai adei hlăm êpul tông ]ing Plei Leng dôk hriăm ti gu\ krum sang roong, ênhiang mni kơ “Awa Hô” pioh tông hla\m knăm hua\ êsei mrâo ana\p anei. Amai Đinh Thị Khop, khua êpul, brei thâo, mơ\ng đưm leh [uôn Leng mâo êpul tông ]ing mniê, [ia\dah kyua tuôm ho\ng ênuk blah ngă, roh gah, klei hd^p mda dleh dlan, mơ\ng năn êpul tông ]ing mniê dơ\ng lui wơr. Giăm anei, kleihd^p mda mnuih [uôn sang lo\ dơ\ng đ^ kyar, phung thâo tông ]har lo\ dơ\ng duh m^n bi jak hdơ\ng găp kru\ êpul tông ]ing mniê. Êbeh 60 ]ô amai adei mniê ]o\ng nao bi hriăm mjua\t tông ]ing ]har. Amai Đinh Thị Khop la]:
“Êpul tông ]ing mniê hmei, mka\ ho\ng êpul êkei snăn ăt pliê mơh. {ia\dah phung mniê hriăm tông ]ing ]har tuôm ho\ng lu klei dleh dlan. Kyuadah phung mniê lo\ duh brua\ pưk sang, anak aneh. Leh w^t mơ\ng brua\ hmei êmăn leh, [ia\dah leh lo\ mâo hriăm mjua\t tông ]ing ]har snăn hmei [uh mơak m`ai lehana\n mâo klei mđ^ ai. Hmei ]ia\ng lo\ bi hriăm kơ êpul phung hđeh, ]ia\ng kơ mgi dih thâo kơ knhuah gru djuê ana pô, thâo săng kơ ]ing ]har lehana\n kriê pioh kơ gưl êdei”.
Êdei kơ 3 thu\n, êpul raih mưng leh thâo tông hlăm 10 mta klei tông ]ing djuê ana pô, ho\ng 30 ]ô amai adei kreh tông, 30 ]ô mnuih mkăn kdo\ suang. Dưi gao klei bhiăn đưm mơ\ng mnuih Banar, êpul tông ]ing Plei Leng ara\ anei mâo đru mguôp hla\m du\m knăm hua\ êsei mrâo, Knăm ngă yang kđăl mbah hjiê, Knăm lui msat, Knăm tlo\ kbao… Êngao ana\n, êpul tông ]ing mniê Plei Leng lo\ hiu mdah tông hlăm du\m knăm mse\ si Festival ]ing ]harr ho\ng ta] êngao ti Gialai hlăk thu\n 2009, hlăk ênuk mphu\n ru\ mkra [uôn dhar kreh djuê ana Việt Nam ti Hà Nội hlăk thu\n 2010, Knăm mphu\n ba yua knưng bi hdơr kơ Awa Hô ho\ng Lăn Dap Kngư thu\n 2012…Aduôn Nguyễn Thị Thanh Hương, khua êpul brua\ mniê sa\ Tơtung, kdriêk Kbang, brei thâo:
“Phung mniê Plei Leng jih ai tiê kriê pioh knhuah gru dhar kreh [uôn sang pô. Êpul tông ]ing mniê Plei Leng, sa mlan hriăm mơ\ng 2 – 3 hruê, [ia\dah grăp blư\ mâo du\m knăm mơak, snăn di`u lo\ dơ\ng hriăm hruê mlam mtam”.
Êngao kơ mmông hriăm tông ]ing, amâo mâo brua\ hma pưk, snăn phung amai adei plei Leng lo\ dơ\ng bi kđhiăk đê] giêng pơ\k m`am, ]ia\ng kơ gru grua, abăn mnal djuê ana pô amâo mâo lu] ram ôh. Kreh kru` dôk đê] m`am kpin kơ ung pioh [ar hlăm du\m knăm yuôm bhăn hlăm [uôn, amai Đinh Thị Dom, ti plei Leng la]:
“Phung mniê Banhar bi thâo hla\m brua\ giêng m`am, mse\ si m`am abăn msăm, m`am ao, m`am m’iêng, m`am kpin. Mniê êra êlâo kơ dôk ung brei thâo ngă he\ brua\ anei, tơdah amâo mâo thâo ôh, mgi dih ya do\ ung yua. Ara\ anei ]hum ]u\t ao h’ô ]h^ leh lu hlăm sang mnia, hlăm brô 70, 80 êbâo prăk, amâodah 100 êbâo prăk mâo leh sa hlâo ]hum ao, [ia\dah brua\ pơ\k m`am jing knhuah gru aê aduôm djuê ana pô mơ\ng đưm amâo mâo dưi lui ôh. Kha\dah tuôm ho\ng klei dleh dlan tu\ mơh, lu] lu hruê mmông tu\ mơh dôk m`am, [ia\dah ăt g^r ]ia\ng kriê pioh knhuah gru dhar kreh djuê ana pô”.
Phung mniê Plei Leng amâo mâo djo\ kno\ng thâo g^r hlăm brua\ hriăm tông ]ing, hlăm brua\ pơ\k m`am, [ia\dah di`u lo\ mjua\t bi hriăm phung anak aneh di`u. Di`u mao mtô leh kơ 40 ]ô amuôn adei thâo raih tông du\m ênhiang ]ing djuê ana pô. Bi brua\ pơ\k m`am mse\ mơh klei mtô bi hriăm kơ phung hđeh mâo mko\ mjing nanao hlăm grăp hruê hla\m grăp go\ sang. Du\m brua\ anei hơăi mang anei mơ\ng phung mniê Plei Leng đru mguôp leh hlăm klei kriê pioh knhuah gru dhar kreh djuê ana Banhar, lo\ mjut mjing lu kơ klei hd^p mda ai tiê mnuih [uôn sang ti anei.
Y-Khem mblang, răk dlăng.
Viết bình luận