
Gialai ara\ anei hlăk ba ako\ alu\ wa\l lăn dap kngư hlăm brua\ hluê ngă hdră brua\ ala ]ar k`ăm kơ klei ru\ mdơ\ng kr^ng [uôn sang mrâo, ho\ng 5 sa\ djăp leh 19 ênoh ]ua\n, hlăm na\n mâo đa đa sa\ ti kr^ng dleh dlan. Du\m klei bi mlih mơ\ng tur hđăp mâo đru leh du\m sa\ anei mâo du\m knhuang đ^ kyar jăk hlăm lu mta brua\. Sa\ kr^ng 2 Dak Hlơ, kdriêk Kbang jing sa klei bi hmô:
Yăn hjan anei, tlung Dak Hlơ, kdriêk Kbang, ]ar Gialai, lia\ lia êa mtah mda đang kbâo. Tống Văn Giang, ti thôn 4, sa\ Dak Hlơ brei thâo, kr^ng anei lu jing lăn ]uah êga, guôp ho\ng brua\ pla kbâo. Tlâo thu\n hluê ngă hdră ala ]ar k`ăm ru\ mdơ\ng kr^ng [uôn sang mrâo leh êgao ăt jing 3 thu\n, `u lehana\n mnuih [uôn sang hla\m sa\ mđ^ thâo ba yua klei kreh knhâo, ba yua êdeh êdâo hlăm klei ma\ brua\ knua\, ba mjeh mrâo hlăm pla mjing. Klei tu\ dưn [uh êdah kla\, kbâo mâo ba w^t lu h^n mơ\ng 60 tôn/ha đ^ truh 100 tôn/ha, tăp năng mâo anôk mâo truh 130 tôn/ha. Ara\ anei Giang mb^t ho\ng 15 go\ êsei mkăn hlăm sa\ Dak Hlơ hlăk lông ngă klei bi hmô đang kbâo pro\ng hlăm ênha truh 13 ha, ]ia\ng lo\ dơ\ng mđ^ h^n klei găl ba yua klei kreh knhâo, hlăm brua\ dlăng kriê wiê ênăk. Tống Văn Giang la]:“Leh sang măi mkra mjing mâo hdră mko\ mjing đang kbâo pro\ng, mơ\ng năn kâo mtru\t mjhar mnuih [uôn sang bi sa ai ma\ brua\. {uh jing tu\ dưn h^n, hlăm klei ngă đang kbâo pro\ng mnuih pla mjing mâo lu klei găl, prăk duh bi liê mâo sang măi mkra mjing kbâo brei ]an amâo mâo t^ng mnga ôh. Tal dua le\, hbâo pruê, lăn bru\ ]ia\ng bi êbhu] lăn mâo sang măi brei mang. Kai ]aih mâo sang măi đru kai êlam, ]aih [h^ h^n”.
Ho\ng klei găl yăn adiê, lăn ala djo\ guôp ho\ng ana kbâo, klei sa ai hrăm mb^t ma\ brua\ mơ\ng sang măi mkra mjing kbâo [ê` hra An Khê, lehana\n klei g^r mơ\ng mnuih [uôn sang alu\ wa\l, hdră bi hmô ngă đang kbâo pro\ng hlăm wưng kơ ana\p srăng dưi lo\ po\k mlar, k`ăm ba w^t klei tu\ dưn pro\ng kơ sa\ Dak Hlơ, kdriêk Kbang.
Mb^t ho\ng klei mlih mrâo klei m^n hlăm hdră ma\ brua\. Ho\ng ai tiê ]o\ng ]ia\ng, mnuih [uôn sang hlăm sa\ jih ai tiê bi đru mguôp ai tiê, ngăn do\ ]ia\ng mkra êlan hlăm [uôn hlăm hma. Truh kơ ara\ anei êbeh 90%, êlam klông hlăm sa\ Dak Hlơ, ho\ng 8km mâo tuh leh gu dro\ng, jăk găl kơ klei êrô êbat, du\ mdiăng mnơ\ng dhơ\ng. Nguyễn Thanh Phượng, ti thôn 3, sa\ Dak Hlơ brei thâo:“Mnuih [uôn sang hlăm thôn jih ai tiê, kyuadah êlan anei đưm adih bo\ ho\ng klei jhat rai, kdlu\t kdlăt, mnuih [uôn sang găn êrô bo\ ho\ng klei dleh dlan. Leh mâo hdră ru\ mdơ\ng kr^ng [uôn sang mrâo, snăn knu\k kna đru, mnuih [uôn sang ma\ brua\ mb^t, mnuih [uôn sang bo\ ho\ng klei mơak. Dơ\ng mơ\ng leh mâo êlan mse\ si ara\ anei, [uh [uôn sang doh siam h^n, jih jang mơak sơăi”.
Brua\ nah gu\ mâo klei mđ^ kyar, klei hd^p mda mâo klei bi mlih, mjing leh boh kdru\t kơ lu go\ êsei ti Dak Hlơ duh kơ brua\ mdơ\ng pưk sang. Nguyễn Văn Thắng, ti thôn 2, sa\ Dak Hlơ brei thâo, dơ\ng mơ\ng du\m klei mkiêt mkriêm lu thu\n êgao, go\ sang hlăk bi liê hlăm brô 1 êklai prăk ]ia\ng mdơ\ng sang mrâo:“Ho\ng go\ sang pô, snăn klei mdơ\ng sang bi mdơ\ng he\ ho\ng klei kjăp, ]ia\ng kơ guôp ho\ng lăn ala wa\l sang, leh ana\n alu\ wa\l hlăk hlăm klei ru\ mdơ\ng kr^ng [uôn sang mrâo”.
3 thu\n êgao,hlăm sa\ Dak Hlơ mâo giăm 100 boh sang mâo mdơ\ng ho\ng ênoh ênoh êtuh êklăk prăk kơ dlông, tăp năng êklai prăk mâo mdơ\ng sang. Du\m boh sang pro\ng siam krah đang kbâo lia\ lia mtah mda, ktang h^n lo\ bi kla\ klei đ^ kyar hlăm kr^ng anei.
Dlăng w^t hlăm 3 thu\n hluê ngă hdră brua\ ru\ mdơ\ng kr^ng [uôn sang mrâo, Trần Hữu Phước, khua knơ\ng brua\ sang ]ư\ êa sa\ Dak Hlơ, kdriêk Kbang ho\ng klei mơak brei thâo, klei yuôm bhăn h^n, lehana\n ăt jing klei tu\ dưn h^n, ana\n jing klei bi mlih hlăm klei m^n, hdră mơ\ng mnuih [uôn sang ma\ brua\. Klei mlih mrâo mâo ba w^t leh klei tu\ dưn kla\ mnga]. Boh nik, ho\ng ênha\ pla mjing hlăm brô 1.700ha, lehana\n mnơ\ng pla phu\n jing kbâo, [ia\dah hnơ\ng hrui w^t kah knar grăp ]ô mnuih hlăm sa\ ara\ anei mâo leh 27,6 êkla\k prăk/]ô mnuih, đ^ giăm dua blư\ mka\ ho\ng thu\n 2011. Kluôm sa\ mâo 800 go\ êsei, [ia\dah ara\ anei kno\ng adôk hlăm brô 50 go\ êsei [un. Trần Hữu Phước la]: “Klei thâo săng jing klei hmei mđing h^n êdi. Êjai phu\n hluê ngă, wa\t hlăm phung knua\ druh ăt adôk ka thâo săng mơh, ka la] ôh mnuih [uôn sang. Leh mâo hdră êlan mse\ snăn, hmei mtru\n truh kơ phung knua\ druh, lehana\n truh kơ mnuih [uôn sang. Truh ti mmông hmei hâo hưn kơ mnuih [uôn sang thâo săng, snăn mnuih [uôn sang yơh jing pô ngă brua\, knu\k kna kno\ng đru, mjing klei găl, mâo hdră êlan, đru mnuih [uôn sang ma\ brua\. Lehana\n di`u [uh leh kla\, lehana\n ngă di`u srăng mâo klei tu\ dưn”.
Dak Hlơ, sa boh sa\ adôk dleh dlan hlăm kdriêk [un Kbang, ]ar Gialai mâo leh du\m klei bi mlih kla\ mnga] hluê ngă hdră ala ]ar k`ăm ru\ mdơ\ng kr^ng [uôn sang mrâo.
Viết bình luận