VOV4.Êđê - Hluê nga\ hdră ala ]ar k`ăm ru\ mdơ\ng kr^ng [uôn sang mrâo, kdriêk Ia Grai, ]ar Gialai iêu mklin leh jih brua\ kđi ]ar hgu\m ngă, lehana\n dơ\ng ba w^t leh klei tu\ dưn jăk siam, klei hd^p mnơ\ng dhơ\ng lehana\n ai tiê mơ\ng mnuih [uôn sang mâo leh klei mđ^ mlih, [o# ala\ kr^ng [uôn sang mdê leh.

Truh kơ sa\ Ia Der, kdriêk Ia Grai, ênưih thâo [uh klei bi mlih kla\ mnga], ho\ng êlan klông mko\ [uôn kpa\ bi kblăk, đơ war kphê, war tiêu mtah mda… mb^t ho\ng du\m boh sang mrâo mdơ\ng kjăp siam.

Sa\ Ia Der, jing sa hlăm 3 alu\ wa\l mâo kdriêk Ia Grai ruah ngă jing anôk bi hmô hdră ala ]ar k`ăm ru\ mdơ\ng kr^ng [uôn sang mrâo. Truh ara\  anei, sa\ Ia Der mâo bi leh truh 17/19 ênoh ]ua\n brua\ ru\ mdơ\ng kr^ng [uôn sang mrâo, hlăm năn sa\ mđing kơ ênoh ]ua\n bi hro\ [un, mđ^ hnơ\ng hrui w^t kơ mnuih [uôn sang. Anei jing ênoh ]ua\n ]ia\ng mjing ai kdru\t pro\ng pioh ru\ mdơ\ng kr^ng [uôn sang mrâo hlăm sa\. Mb^t ho\ng klei knu\k kna duh bi liê kơ klei đru prăk, mjeh lehana\n mnơ\ng ma\ brua\ pioh phung ngă lo\ hma duh mkra, sa\ ăt mko\ mjing leh lu klei mtru\t mjhar bi mlih hdră m^n, hdră ma\ brua\, ]o\ng kpưn đ^ tlaih mơ\ng klei [un [in ho\ng klei kjăp. Hluê ana\n, mnuih [uôn sang hlăm alu\ wa\l sa\, hlăm năn mâo êbeh 85% jing mnuih djuê [ia\, dơ\ng thâo dưn yua leh klei ktang mơ\ng ana kphê, tiêu, ana kđu], lehana\n du\m ana boh kroh, lehana\n mđ^ mlih war pla mtu\k mtu\l, amâo mâo lui êruh lăn huông ôh…Mb^t ho\ng ana\n, djăp hdră bi hmô rông u\n, mđ^ lar êmô ho\ng klei tu\ dưn, kyuana\n hnơ\ng ênoh go\ êsei [un hlăm sa\ hro\ leh lu. Thu\n 2010, kluôm sa\ mâo 12% ênoh go\ êsei [un, truh thu\n 2015 hro\ adôk 6,62%, hnơ\ng hrui w^t kah knar mơ\ng grăp ]ô mnuih truh 22 êklăk prăk/]ô/thu\n.

Amai Ksor H’Lak ti Plei Breng 2, sa\ Ia Der, kdriêk Ia Grai brei thâo:

“Sang kâo duah [ơ\ng ho\ng brua\ pla ana kđu], kphê, boh sầu riêng, kâo dưi rông leh anak hriăm hra\ mơar, leh kơ năn mâo mkiêt mkriêm mdơ\ng leh sa boh sang kjăp hơ^t. Go\ sang kâo g^r hlăm klei duah [ơ\ng ]ia\ng kơ klei hd^p mda djăp ênu\m”.

Êjai klei hd^p mda mnuih [uôn sang dơ\ng đ^ kyar, brua\ iêu jak ai tiê mnuih [uôn sang mâo leh mơh sa\ Ia Der ngă. Hlăm klei mtru\t mjhar jih jang mnuih [uôn sang bi hgu\m mguôp ru\ mdơ\ng klei hd^p dhar kreh hlăm [uôn sang, sa\ mâo leh êbeh 1.200 go\ sang ngă hra\ mơar ]ia\ng ru\ mdơ\ng go\ sang dhar kreh, mnuih [uôn sang mơ\ng du\m boh [uôn mâo mkrum mguôp leh êbeh 600 êklăk prăk ]ia\ng hrăm mb^t ho\ng knu\k kna ru\ mdơ\ng mâo 13 boh sang dhar kreh [uôn, ênoh ]ua\n mkra êlan klông hlăm [uôn ăt mâo leh mnuih [uôn sang jih ai tiê sa ai. Kno\ng t^ng hlăm 6 mlan ako\ thu\n 2015, mnuih [uôn sang mâo mkrum mguôp leh 67 êklăk prăk, du\m êtuh hruê ai ma\ brua\, lehana\n myơr leh giăm 2.500 m2 lăn pioh mkra êlan, đơ brua\ ana\n pioh kơ klei hd^p mda mnuih [uôn sang yơh.

Ksor Huân – Khua brua\ mặt trận sa\ Ia Der, kdriêk Ia Grai brei thâo:

“Kơ brua\ mặt trận klam hlăm klei mtru\t mjhar jih jang mnuih sa ai tiê ru\ mdơ\ng kr^ng [uôn sang mrâo, mặt trận mđing leh kơ 6 klei mtru\t mjhar ana\n jing mđ^ kyar klei duh mkra, mtru\t mjhar mnuih [uôn sang bi mlih mnơ\ng pla mnơ\ng rông… mse\ si hlăm [uôn êlâo dih pla mtu\k mtu\l amâo mâo klei tu\ dưn ôh, ara\ anei djăp go\ sang leh mâo klei mđ^ ai mtru\t mjhar bi mlih hdră m^n, klei ma\ brua\ hlăm mnuih djuê [ia\, ]o\ng pô kpưn đ^ tlaih mơ\ng klei knap m`ai, mâo klei bi mlih mse\ si pla djam, pla kphê, pla tiêu, pla djăp mta ana mâo boh mnga h^n, mđ^ hnơ\ng hrui w^t kơ mnuih [uôn sang, lehana\n mđ^ hnơ\ng thâo săng kơ mnuih [uôn sang kơ hdră tui hriăm knhuah ma\ brua\ kreh knhâo”.

Tui si hdră truh jih thu\n 2015, sa\ Ia Der jing sa hlăm du\m sa\ bi hmô mâo truh leh kơ anôk k]ah mơ\ng Hdră k`ăm ru\ mdơ\ng kr^ng [uôn sang mrâo hlăm kdriêk Ia Grai, ]ar Gialai. }ia\ng ngă jăk klei anei, sa\ bi kla\ leh ho\ng jih ai tiê krơ\ng boh tu\ dưn leh mâo, lehana\n lo\ hyua\ ktang h^n brua\ mghaih msir djăp klei dleh dlan, klei awa\t, lehana\n [rư\ [rư\ bi mlih [o# ala\ kr^ng [uôn sang hlăm sa\ knư\ hruê knư\ bi leh ênu\m jih jang ênoh ]ua\n k]ah.

                                                                               Y-Khem pô ]ih mkra.