Pa do, Mpồl cau lơh sa suơn sre càr Dăk Lăk neh bơyai lơh dơ̆ cribơyai ring bal jơnau sồr rơndap broă lơh “Lơh tơrlòng lài tam tờm sầu riêng ngui kông nghệ ngac ngar mờ pơgồp bal mờ broă lơh suơn tam sầu riêng tơr lòng lài pơgồp bal mờ lòt nhơl sền gĭt gah lơh sa suơn sre”. Rơndap broă lơh geh Mpồl cau lơh broă sa càr Dăk Lăk pơgồp bal mờ mpồl lơh broă dong kờl lam lơh tàm Hợp ták xã sầu riêng Thông Phong, xã Krông Nô, kơnhoàl Lăk, càr Dăk Lăk. Do là Hợp ták xã sơn rờp geh tơlik mat tàm ù tiah do dê bơh nam 2022 mờ 10 hìu bơnhă tus bal, uă ngan là làng bol kòn cau dùl ết nă cau, bă ù tam sầu riêng là 15 lồ, sầu riêng bơh 1 tus 8 sơnam.

Tàm dơ̆ cribơyai, ală cau ala mat neh cribơyai jrô ơnàng làm uă bè ală tơngume tờm bơh rơndap broă lơh dê, bơta niam, bơta pràn pơgồp bal, lơh bal ală tơngume, broă lơh bơh rơndap broă lơh dê mờ ală broă lơh, rơndap broă lơh bal mờ ală tiah. Ồng Chu Văn Thông, Kwang atbồ Hợp ták xã sầu riêng Thông Phong, đơs: “Dilah mờ rơndap broă lơh do geh cồng nha den Hợp ták xã mờ jơh bal cau tàm mpồl Hợp ták xã rơ̆p geh priă jền uă rlau. Kơnờm kấp hơđang, Ủy ƀan Ñân zân, Mpồl cau lơh broă sa kung bè ală kấp, ngàñ bơh càr dê dong kờl jòi gĭt tiah tờm lơh gơlik, mã tiah nàng ai cau lơh broă sa in iang nùs, lơh geh cơng tàng phan bơna bơh he dê sàng goh”.

Ală cau ala mat kung tus bal tă pơgồp jơnau đơs bè bơta kờñ pal geh nàng bơt bơtàu mờ bơtàu tơnguh Hợp ták xã bè ngui kông nghệ ngăc ngar, pơgồp bal lơh sa suơn sre mờ lơh sa kă bro drơng broă năc lòt nhơl in; bơta tus bal bơh ală hìu bơnhă lơh sa là làng bol kòn cau dùl ết nă cau; broă tam gơl broă lơh sa bơh cau lơh broă sa dê đơs bal mờ làng bol kòn cau dùl ết nă cau tàm tiah do dê đơs is. Mò Lại Thị Loan, Củ tịc Mpồl cau lơh broă sa suơn sre càr Dăk Lăk pà gĭt, dơ̆ cribơyai là broă lơh dŭt ndơl nàng ring bal jơnau đơs, lơh sir rơndap broă lơh lài mờ tŭ ngan ngồn lam lơh tàm tơngai tus. Mò Lại Thị Loan, đơs: “Jơh ală jơnau đơs tă pơgồp bal tàm dơ̆ cribơyai rơ̆p kwơ màng ngan nàng bơh jơnau tă pơgồp hơ̆ bol añ sền sơ wì mờ iăt, kơno nàng rơndap broă lơh geh lam lơh di pal mờ bơta geh ngan rlau jơh. Kung bè bơh ală cơng tàng ngan ngồn, ală adat boh lam nàng bol añ in lơh sir, ring bal nàng tơnơ̆ do cồng nha rơ̆p lơh geh jơnau kờñ mờ broă jàu neh geh ai tơlik”.

Tàm 2 nam, rơndap broă lơh rơ̆p lam lơh ală broă lơh pơlam tàp, bơto pơlam jrô ơnàng làm uă, dong kờl mờ bơsram bơh bơta geh ngan nàng lơh bal cau lơh broă sa tam tờm sầu riêng, ngui kông nghệ ngăc ngar tàm broă lơh sa, bơt bơtàu suơn lơh tơrlòng lài mờ broă lơh suơn lơh tơrlòng lài sầu riêng pơgồp bal mờ lòt nhơl sền gĭt gah lơh sa suơn sre. Jơnau kờñ bơh rơndap broă lơh dê là tơnguh uă bơta gĭt wă bơh cau lơh broă sa là làng bol kòn cau dùl ết nă cau mờ lơh bal bơtàu tơnguh lơh sa mpồl bal ngui tam gơl sồ; lơh tơrlòng lài ngui kông nghệ ngăc ngar (app Nextfarm) nàng jat sền broă lơh sơng ka sền gàr sầu riêng mờ tus bal tàm drà kă bro điện tử tàm càr Dăk Lăk dê. Lơh tơrlòng lài broă lơh suơn sầu riêng pơgồp bal mờ lòt nhơl sền gĭt gah lơh sa suơn sre tàm xã Kông Nô, kơnhoàl Lăk, bơh hơ̆ rề ơnàng tus ală tiah ndai tàm càr.

Tàm Tây Nguyên, càr Lâm Đồng là càr sơn rờp gùt lơgar dê lam lơh lơh tơrlòng lài broă lơh lòt nhơl gah lơh sa suơn sre, pơgồp bal mờ lòt nhơl mờ lơh sa suơn sre. Tus tơngai tŭ do, kờp jơh priă bơcri ai ală broă lơh lòt nhơl gah lơh sa suơn sre bơh càr Lâm Đồng dê geh pơgap 377 tơmàn đong, tàm bă ù ơnàng rlau 300 lồ. Tàm hơ̆, geh 212 lồ ù lơh sa suơn sre, 9 lồ ù bơt bơtàu, gam wơl là bă ù ndai. Jat mò Đoàn Ngọc Bích, Kwang atbồ đơng pơlam Kông ty tăc mờ blơi phan bơh lơgar ndai Tám Trình, tàm kơnhoàl Lâm Hà, càr Lâm Đồng, đơs: “Tiah lòt nhơl bơh mpồl lơh broă dê geh gơrềng tus kơphê. Jơnau kờñ là nàng năc lòt nhơl in tus sền bè broă lơh tam kơphê, lơh gơlik kơphê, càng măi kơphê gơ bè lơi. Mơya kung gam gơ kòl bàr pe broă sră nggal bè adat boh lam. Mờ lòt nhơl gah lơh sa suơn sre den ờ geh bal tiah ơm kis ing, năc lòt nhơl bơh lơgar tus lơgar Việt Nam den kờñ ơm wơl tàm tiah ƀòn lơgar do nàng bol khi in kờñ jòi gĭt. Hơ̆ kung là dùl tàm ală jơnau lùp dờng bơh tiah lòt nhơl gah lơh sa suơn sre do dê”.

Ồng Phạm S, Phó Củ tịc Ủy ƀan Ñân zân càr Lâm Đồng đơs nền, tŭ do bơta lòt nhơl do neh lơh geh bơta ƀuơn, bơta pràn mờ bơta kwơ, ngui geh cồng nha ală bơta bơta kwơ tàm ù tiah, lơh gơlik geh ală phan bơna lơh sa suơn sre drơng broă năc lòt nhơl in, bơsong broă lơh, tơnguh priă lơh geh mờ yal tơngĭt phan bơna lơh geh bơh lơh sa suơn sre bơh càr dê. Den tàng, bal mờ mhar ngan jòi gĭt ală broă lơh nàng tă bơsong bơta kal ke, kòl yan, càr Lâm Đồng kung pal lơh tus bơt bơtàu ală kơrnoat boh lam geh ngan, loh làng nàng sơlơ tơnguh lòt nhơl gah lơh sa suơn sre sơlơ bơtàu tơnguh. Ồng Phạm S, đơs: “Tàm tơngai pa do, càr geh 33 tiah lòt nhơl gah lơh sa suơn sre mơya khà bơcri priă, broă lơh gam dềt mờ phan bơna gam ndrờm bal đah ală broă lơh dê. Tàm tơngai tus, càr geh gùng dà pơlam lơh lài, pơn jờng ală broă lơh geh bă ù ơnàng dờng rlau tai, gàr geh bă ù bơcri priă lơh ală broă lơh bơt bơtàu, phan bơna ờ ndrờm bal, cèng bơta bơceh lơh, di pal mờ gùng dà bơh drà kă bro, tam gơl trồ tiah. Ală tiah ndai ờ geh tơl ală bơta nàng lơh, càr Lâm Đồng geh bơta ƀuơn, bơta pràn den rơ̆p pơn jờng lơh jat geh cồng nha nàng lơh gơlik geh ală bơta phan bơna lòt nhơl krơi is mờ bơtàu tơnguh kơ̆ kơljap tàm rài tơnơ̆ do”.