Tàm hìu tăc phan sa tàm gùl ƀòn Akŏ Dhông, do là dùl ƀòn lòt nhơl kấp càr dê tàm sơnah ƀòn Buôn Ma Thuột, bi Y Ñuel Niê ờ ru ngan mờ broă wă năc, tam pà tơl mpồl cau năc mŭt sào piang ờs mờng kòn cau Rơđê dê. Bi Y Ñuel pà git, làng bol tàm ƀòn tŭ do ờ gam lơh sa mìng lơh broă sa suơn sre tai. Lòt nhơl niam chài, trŭ sa gam rơhời gơs broă lơh broă sa pa. “Tŭ do bă ù ờ tơl nàng tam kơphe, sầu riêng tai, den tàng he tam gơl tàm broă lơh lòt nhơl. Tàm hơ̆ uă ngan là lòt nhơl mpồl bơtiàn tàm hơ̆ geh kơphe, phan sa geh tam ală bơta biăp, blơn bơtăng làng bol añ dê, tŭ do geh cồng nha uă ngan, lơh geh mpồl bơtiàn ƀòn lòt nhơl uă ngan”.

Bal mờ ƀòn Akŏ Dhông, tàm 5 nam do, càr Dăk Lăk lơh geh 10 ƀòn lòt nhơl mpồl bơtiàn, rơhờp ai bơta niam chài ală ƀòn gơs bơta pràn lơh sa. Ồng Y Wer Ktul, atbồ ƀòn Tuôr, do là dùl ƀòn lòt nhơl mpồl bơtiàn ndai tàm càr Dăk Lăk dê pà git, bơh 2, 3 hìu lơh broă lòt nhơl geh cồng nha, broă lơh pa gam geh lơh uă. Tơl bòr cing, săp đơs jơnau pơn đik, hìu hờ đang bal mờ croh dà bồ ƀòn, tŭ do ndrờm geh tàm bơta nàng lơh broă lòt nhơl. “Ngui bơta kwơ bơh croh dà Ea Tuôr, dà dờng Srepok mờ ală bơta niam chài krơi is nàng bơtàu tơnguh lòt nhơl mpồl bơtiàn, lòt nhơl niam rài kis. Ƀòn kung neh bơyai lơh ai uă ơruh pơnu lòt bơsram tàm ală ơdŭ geh pờ lơh lòt nhơl sơl, tŭ do mŭt tàm lơh broă mơ. Ƀòn neh rơcang lài tơl, rơ̆p lơh ngan mờ kung kơ̆p kờñ ală kấp gơnoar atbồ dong kờl tai nàng gơtùi lơh geh cồng nha”.

Bal mờ broă lòt nhơl, ală gah lơh sa tờm pơn jăt tai gơguh pràn. 8 nhai do, khà tăc phan mờ lơgar bơdìh càr Dăk Lăk dê kờp dŭ geh rơlao 2 tơmàn dolar Mỹ, geh 91% broă rơndăp lơh geh ai, gơguh 33,9% pơn drờm mờ tŭ do nam lài. Lơh sa mờ măi mok, do là lơh sa ờ hềt geh tŭ là bơta pràn càr dê kung neh geh khà gơguh 12,3%. Ală tiah lơh sa mờ măi mok tàm tiah đah măt tơngai mŭ càr, neh hòi jà tai 7 rơbô nă cau lơh broă. Tàm tơngai pa, càr Dăk Lăk pơn jăt tai rề ơnàng gơnoar tàm mpồl geh kwơ phan geh lơh bơh broă lơh sa suơn sre dà lơgar dê, tàm hơ̆ uă ngan là gơwèt mờ phan tam jŏ tơngai mờ tờm chi sa plai. Ndrờm bal mờ hơ̆, broă tam gơl lơh sa neh gơs loh làng, bơh “mìng lơh sa suơn sre bè ờs” tus broă “lơh sa suơn sre – lơh sa măi mok – broă lơh drơng ala” tàm pơrlŭ bal. Lơh pràn tàm tàm bồ tơngoh kơlôi sơnơng càr dê là rề ơnàng tiah bơtàu tơnguh hờ đah măt tơngai lik.

Tiah lơh sa Nam Phú Yên, mờ bă ù ơnàng rơlao 20 rơbô lồ, ai anih ơhò ơm dà jrô Bãi Gốc, do là anih ơhò ơm gam gơs mpồng kwơ màng nàng càr Dăk Lăk bal mờ gùt Tây Nguyên tơrbŏ bal mờ tiah lơh sa jăt gah dà lềng dê. Tàm do, uă rơndăp broă lơh dờng gam geh lơh: anih ơhò ơm Bãi Gốc mờ Tiah lơh lòs mờ priă bơcri 120 rơbô tơmàn đong bơh Tập đoàn Hoà Phát dê; bal mờ uă rơndăp broă lơh năng lượng, jồr jờu, nhơm jờu gơs dà, lơh sa mờ măi mok pa mờ logistics. Ồng Huỳnh Lữ Tân, Kwang lam bồ Mpồl atbồ Tiah lơh sa Phú Yên pà git: “Tiah lơh sa Nam Phú Yên rơ̆p là tiah tờm pràn nàng hòi jà ală rơndăp broă lơh dờng tàm lơh sa mờ ală rơndăp broă lơh mờ tam pà tàm tiah do bal mờ ală rơndăp broă lơh tờm, hơ̆ là rơndăp broă lơh lòs bơh tập đoàn Hoà Phát dê rơ̆p lơh gơs tàm lồi nam 2028 tus. Mờ kwơ màng rơndăp broă lơh phan bơna tiah lơh sa mờ măi mok pa kung rơ̆p là dùl tàm ală rơndăp broă lơh kwơ màng nàng hòi jà ală rơndăp broă lơh dơ̆ bàr tàm gah lơh sa mờ măi mok pa. Tŭ do Mpồl atbồ kung gam jòi nàng hòi jà bơcri priă tàm gah năng lượng bè hìu măi Jồr jồu, tiah tờm lơh nhơm jờu gơs dà mờ ală rơndăp broă lơh năng lượng lơh geh wơl”.

Jăt Jơnau yal cíñ trị yal tàm Pơrjum dờng, tơngai lơh broă bơh nam 2025 tus 2030, càr Dăk lăk ai jơnau kờñ gơguh lơh sa GRDP rơlao 10,5% tàm 1 nam, priă geh tơl nă cau tàm nam 2030 uă rơlao 2 dơ̆ pơn drờm mờ tŭ do, khà gơs tiah drà uă rơlao 45%. Tàm hơ̆, lòt nhơl geh ai là gah lơh sa tờm; lơh sa mờ măi mok, lơh sa suơn sre geh bơta niam uă là bàr bơta tờm; gùng lòt mờ logistics là broă lơh pràn bè phan bơna. Ồng Tạ Anih Tuấn, Củ tịc Anih duh broă Làng bol càr Dăk Lăk pà git: “He jà ală cau pơlam broă pơnrơ ngan bơh dunia lơh broă rơndăp ù tiah pa càr Dăk Lăk in, bơh tŭ hơ̆ nàng hòi jà geh ală cau bơcri priă jŏ jòng tàm càr Dăk Lăk, geh bal gah lơh sa mờ măi mok, lòt nhơl broă lơh drơng ala mờ lơh sa suơn sre geh bơta niam uă. Tàm hơ̆, ală broă lơh pràn bè gùng lòt là broă lơh ngan pal lơh gơs gùng rơndeh lòt mhar đah măt tơngai lik đah măt tơngai mut. Bơdìh hơ̆ tai, geh ờ uă rơndăp broă lơh dờng he kung pal lơh ngan ai lơh tàm tơngai tus. Uă tiah lòt nhơl broă lơh drơng ala mờ broă lơh dờng kung geh hòi jà”.

Bơh ală ƀòn gam tam gơl pah ngai, tus mờ ală broă lơh tờm tơrbŏ bal pờ geh dùl bơta pràn bơtàu tơnguh pa, càr Dăk Lăk gam brồ să mờ ală broă lơh mùl màl. Dùl tơngai bơtàu tơnguh pa gam pờ geh mờ broă lơh kơl jăp bơh tàm dơlam is, broă tam klăc bal bơh mpồl bơtiàn dê bal mờ bồ tơngoh kơlôi sơnơng mờ lơh ngan cíñ trị.