Tơnơ̆ mờ tŭ tơrgùm bal, càr Gia Lai neh lơh geh bơta niam mờ broă Lơh chờ “Bơta niam brê bơnơm dờng – Dà lềng tơlir tơrgùm bal”. Bơh tàm ală pòt dềt tàm ƀòn, cing mồng lik tus jăt gah dà lềng dờng, tamya xoang pơgồp bal mờ võ ờs mờng; Poăc iar buh, piang ding tiah kơh bơnơm gŏ măt bal mờ ka ngừ dà lềng. Jơnau yal bơh càr Gia Lai tàm broă lơh do là càr rơ̆p tơrbŏ bal niam chài 2 tiah đah măt tơngai lik mờ đah măt tơngai mŭt, pơgồp bal bơta niam chài krơi is mờ bơtàu tơnguh lòt nhơl ù tiah niam, niam chài, rài lài do mờ dà lềng tơlir. Cau chài kơnòm să Rcom Bus, kis tàm sơnah ƀòn Pleiku pà git nùs nhơm chờ hờp tŭ dơ̆ sơnrờp lòt dròng cing mồng tềng gah dà lềng Qui Nhơn: “Añ gŏ lơh chờ geh uă bơta mờ niam bơnĕ ngan tŭ geh pơgồp bal lơh chờ tài bol añ bơh Gia Lai tiah kơh bơnơm, tàm do là Gia Lai tiah dà lềng pơgồp bal den añ gŏ jơnau dròng cing sơlơ niam bơnĕ mờ krơi is rơlao”.

Tềng đăp mờ bơta niam bơtàu tơnguh lòt nhơl rề ơnàng, ală mpồl lơh sa kă bro lòt nhơl tàm càr Gia Lai kung neh mhar tus bal. Mò Hoàng Thị Thu Sen, Kwang lam bồ Vietravel tàm Ƀình Định pà git, kông ty ờ mìng pờ tai cơl dŭ lơh broă tàm Pleiku, mờ gam lơh geh uă bơta phan lòt nhơl “guh bơnơm-mù dà lềng”. Jăt mò đơs, mìng tàm dùl gùng lòt, cau năc gơtùi gŏ trồ tiah ờ ndrờm kàl Đah măt tơngai lik – Đah măt tơngai mŭt bơnơm Trường Sơn dê, sền gŏ uă phan lời wơl niam chài, rài lài do Tây Nguyên, hơ̆ sồng ơm rơlô să tềng gah dà lềng jòng rơlao 130 kơi sồ hờ đah măt tơngai lik càr dê. “Tàm Đah măt tơngai mŭt càr Gia Lai bol añ gơtùi lơh mơ ală phan pa ai cau năc guh tus tàm do, đah dà lềng mờ brê bơnơm den bol añ rơ̆p lơh phan geh uă bè niam chài, rài lài do, lơh jăt nền nòn tàm gùng lòt nhơl do. Ală tiah tàm càr Gia Lai kung pal geh bơcri priă. Bơta tờm tiah lòt nhơl bè bơnơm Chư Đang Ya, gùng hơ̆ gơtùi lòt mờ rơndeh 45 jơnờng nggui mơya mìng lòt dùl gah, tờm chi jăt gah gùng pal geh lơh dờng, ai geh bơta niam nàng ală cau lơh broă lòt nhơl ai cau năc tus. Dơ̆ lòt sền do bol añ rơ̆p ai tàm broă lơh nền nòn rơlao phan niam chài rài lài do”.

Mờ mpồl lơh sa kă bro lòt nhơl, broă tơrgùm bal Gia Lai-Bình Định geh sền là bơta tờm nàng lơh geh tai bồ tơngoh bơtàu tơnguh. Ồng Nguyễn Tấn Thành, Củ tịc Mpồl Lòt nhơl Gia Lai (lài do) đơs, do ờ mìng là rơndăp tăp sèng wơl nhàr ù tiah, mờ bơta kwơ màng rơlao là pờ geh dơ̆ niam lơh gơs broă lơh jŏ jòng lòt nhơl pơgồp bal tiah, gơlòt bal, lơh geh jơh phan geh is. Bơta krơi is nhơm trồ tiah mờ kàl lơh sa đah dà lềng mờ brê bơnơm kung dong kờl drà kă bro lòt nhơl geh pờ sùm gùt nam. “Tài drà kă bro geh pờ ơnàng sùm pah nam. Tŭ gơs 1 càr den lòt nhơl ală nhai ờ uă bơh tiah lòt nhơl càr Bình Định lài do dê den là tiah geh uă cau lòt nhơl tàm càr Gia Lai lài do dê mờ sơlơ̆u wơl den tàng wă cau năc sùm gùt nam. Lòt 1 đah mơya geh 2 bơta niam, den tàng rơ̆p geh uă bơta lòt nhơl geh pờ, mờ phan lòt nhơl uă bơta rơlao, dong kờl cau năc khăt gơboh tàm broă rơwah”.

Kung bè mpồl lơh sa kă bro, làng bol kis tàm ală thôn, ƀòn càr Gia Lai, bơh broă lòt nhơl lơh sa suơn sre-mpồl bơtiàn ờ dờng pràn, kung geh ai jơnau kơ̆p kờñ tơrbŏ bal mờ dà lềng tơlir, ai phan krơi is bơh să tờm dê nàng drơng cau năc in. Lŏ H’ Uyên Niê tàm Ƀòn lòt nhơl mpồl bơtiàn Ia Mnông, sàh Ia Ly đơs là, di lah gơnoar atbồ ƀòn lơgar mùl màl lơh broă bal mờ làng bol, dong kờl làng bol lơh broă lòt nhơl ngai sơlơ jăk rơlao den ờ kal ke nàng ƀòn lơgar geh tìp mờ cau năc bơh ală lơgar tus. “Nàng lơh gơs niam rơlao, să tờm añ kung gam kơ̆p kờñ geh lòt bơsram nàng tŭ cau năc lòt nhơl lơgar bơdìh tus, làng bol ƀòn lơgar gơtùi klài ală bơta dà hùc di pal mờ cau lơgar bơdìh, tàm hơ̆ uă ngan là ală phan sa nàng di pal mờ cau năc lơgar Lo, cau năc bơh câu Âu tus”.

Jăt jơnau rơcang cih Jơnau yal Cíñ trị yal tàm Pơrjum dờng Đảng ƀộ càr tơngai lơh broă bơh nam 2025 tus 2030, Lòt nhơl rơ̆p là dùl tàm pram gah lơh sa tờm càr dê. Jơnau kờñ mùl màl là tus nam 2030 rơ̆p wă geh 18 tơlăk 500 rơbô nă cau năc tàm dùl nam, tàm hơ̆ rơlao 1 tơlăk nă cau năc tus bơh ală lơgar. Nàng lơh geh jơnau kờñ do, Gah Niam chài, Tàp pràn să jan mờ Lòt nhơl càr Gia Lai ai geh 4 gùng dà broă lơh  tờm. Mò Đỗ Thị Diệu Hạnh, Kwang lam bồ Sờh Niam chài, Tàp pràn să jan mờ Lòt nhơl càr Gia Lai pà git: “Tơrgùm tàm broă prăp gàr, ngui ală bơta kwơ niam chài, ù tiah niam rài lài do. Tơrgùm lơh jơnau yal măt kă bro bơh lòt nhơl dê, tơrgùm tơrbŏ bal Đah măt tơngai lik – Đah măt tơngai mŭt, bơtàu tơnguh lòt nhơl dà lềng, lòt nhơl mpồl bơtiàn, lòt nhơl lơh broă. Tơrgùm bơcri priă bơto cau lơh broă là lơh mhar ală rơndăp broă lơh tŭ do gam lơh jăt tàm càr nàng lơh bè lơi hòi jà cau năc lòt nhơl geh ai bơh tŭ do tus lồi tơngai lơh broă. Dŭt ndơl là ai geh cau lơh broă jăk nàng bơtàu tơnguh lòt nhơl, ai geh ală phan lòt nhơl krơi is tàm tơnơ̆ do”.

Gơtùi gŏ, mìng tàm tơngai ờ jŏ tơnơ̆ mờ tŭ tơrgùm bal, càr Gia Lai neh geh ală broă lơh pràn kơl dang: bơh broă bơyai lơh broă lơh niam chài, pơlam mpồl lơh sa kă bro lòt sền, làng bol lam lơh mờ rơhời tơnguh bơta pràn lơh tàm mpồl bơtiàn, tus mờ broă rơndăp ù tiah nàng lơh jŏ jòng mờ ai geh jơnau kờñ lơh jŏ tơngai. Lài mờ Pơrjum dờng Đảng ƀộ càr, càr Gia Lai neh rơcang lài ai broă lơh pa in, ai lòt nhơl gơs bơta pràn gơguh lơh sa, pơgồp bal tàm broă bơ̆t bơtàu càr gơs tiah tờm bơh gùt Tây Nguyên mờ tiah jăt gah dà lềng tàm gùl lơgar dê.