16 nam do, ồng Trịnh Tấn Vinh, ơm tàm sàh Bảo Thuận, càr Lâm Đồng kơ̆ nùs tam kơphê jat broă lơh hữu kơ. Tàm bă ù ơnàng 1 lồ kơphê bơh hìu bơnhă dê, ồng Vinh lời ñhơ̆t, lơh ù điơm gơs mờ broă lơh tơlir mờ ñhơ̆t hòn lềng mờ đơs ờ mờ ală bơta dà sơnơm khih aniai. Cồng nha pà gŏ khà tơnhào suơn kơphê dê kờp bal pah nam lơh geh 3 tấn kơphê sàng goh. Nàng lơh geh uă ngan bơta kwơ, ồng Trịnh Tấn Vinh tơnggơs mpồl lơh sa kă bro, lơh gơlik kơphê tàm suơn gơs gơs kơphê chàng măi kwơ ngan niam bơkah uă, lơh geh bơta kờñ gơwèt mờ năc dờng màng. Ồng Trịnh Tấn Vinh, pà gĭt: “Añ kờñ lơh gơ rề uă broă lơh tam kơphê hữu kơ mờ dùl suơn brê bè tŭ do nàng làng bol in gŏ geh bơta kwơ. Ngan là tài bơh bơta hơ̆ mờ añ tus bal uă ngan mờ mpồl lơh broă ờ mìng tàm lơgar lơm mờ bal mờ tàm lơgar ndai nàng gĭt geh là dùl nă cau lơh broă sa, dùl nă cau lơh sa kă bro bè añ sùm sùm tŭ lơi kung kờñ lùp bơsram, kung kờñ iăt kơno mờ tam pà bal ală bơta niam bơnĕ tus mờ ală làng bol cau lơh broă sa dê”.

Tơnơ̆ tơmŭt bal mờ Dăk Nông, càr Lâm Đồng tŭ do geh bă ù tam kơphê dờng ngan rlau jơh gùt lơgar, mờ rlau 327 rơbô lồ. Bă ù dờng ngan do neh geh tiah kơldìng bơta bơkah niam là ală anih lơh bal lơh sa, bơtàu tơnguh phan bơna mờ 29 rơbô 400 hìu bơnhă cau lơh broă sa tus bal. Jat ồng Trần Mai Bình, Kwang lam bồ Mpồl lơh broă bal Hoa Linh Coffee, jơh bal mờ cau lơh broă sa mờ lơh broă bal ndrờm sền broă bơcri priă lơh jrô, tơnguh uă bơta niam bơkah là bơnàng jă bơh lơh sa kă bro kơphê dê: “Lơh broă bal bơcri priă blơi măi mok, ngui măi mok cau lơh broă tàm mpồl ai phan bơna mut tàm bơta lơh gơlik. Tŭ do Mpồl lơh broă bal añ dê geh kờp jơh là geh 8 nă cau ngan ngồn mờ 23 nă cau lơh bal, bă ù ơnàng là 80 lồ mờ tàm hơ̆ geh 12 lồ là kơphê hữu kơ. Bè jŏ jòng gŏ kơphê hữu kơ lơh sa kơl jap rlau mờ lơh geh priă jền niam rlau mờ niam ai pràn kơl dang să jan bơh cau sơng ka sền gàr suơn kơphê in rlau tai”.

Nàng đơs nền rlau tai bơta kwơ, bơta niam bơkah, mat kă bro kơphê càr Lâm Đồng neh lơh geh 6 tiah tam kơphê ngui broă lơh sa suơn sre măi mok pa mờ bă ù ơnàng 2 rơbô 300 lồ. Ală măi mok tuh dà tềm mềr, phơng sih ngăc ngar bơh tàm ală ding tuh dà, atbồ bơta tu kòp lơh aniai tơrgùm bal, gam pơgồp bơnah lơh ngan ngồn broă ngui phan kwơ, tơrmù priă tă lơh bơh sơn rờp mờ tơnguh uă bơta niam bơkah phan bơna dê.

Kung bal mờ hơ̆ mờr 119 rơbô lồ kơphê neh geh pà sră dờp lơh sa kơnhăp jŏ, bè (Viet GAP, 4C, UTZ…). Broă lơh jat ală jơnau sồr do là bơta tờm dong phan bơna kơphê Lâm Đồng dê lơh geh jơnau sồr bơh ală drà kă bro kal ke, yờ tơnguh uă bơta kwơ mờ gàr niam bơta pràn jòi gĭt tiah tờm lơh gơlik. Ồng Trần Nhật Quang, Kwang lam bồ Kông ty Kơnòl nă să is kơphê Là Việt đơs là, tŭ geh bơyai lơh niam, tiah kơphê 327 rơbô lồ bơh càr Lâm Đồng dê rơ̆p lơh geh bơta kờñ tàm drà kă bro kal ke bè Nhờk, Đức, Mỹ: “Bol añ gŏ là kơphê Lâm Đồng gơtùi lơm ơm ndrờm bal mờ ală tiah tam kơphê tiơng pơn rơ tàm dunia. Kơphê Lâm Đồng añ kơlôi là ờ duh pal tăc ờ tài bơh ngan ngồn là tơl nă cau rơ̆p tus blơi. Jơnau yal do kung neh geh bơyai lơh ndrờm bè bol he neh geh biăp mờ bơkào pơgăp 20 nam lài rao. Tơl nă cau rơ̆p tus jòi mờ blơi gơ”.

Mờ bơta niam bơkah, bơngă pin dờn, bơhiàn niam chài krơi is, pa do Kụk ngui phan bơh bồ tơngoh jak lơh geh - Ƀộ Jak chài mờ Măi mok neh pà Sơñio ù tiah “Lâm Đồng” ai jơh bal kơphê Robusta mờ Arabica mờ phan bơna kơphê gar, kơphê gar chàng, kơphê ƀòk bơh càr Lâm Đồng dê. Ồng Lê Huy Anh, Phó Lam bồ Kụk ngui phan bơh bồ tơngoh jak lơh geh, Ƀộ Jak chài mờ Măi mok, đơs là, do pơn jat tai là tŭ tơngai niam nàng càr Lâm Đồng in bơtàu tơnguh mat kă bro, tơnguh uă bơta kwơ gơguh tai, sơlơ tơnguh tai lơh bal lơh sa - lơh gơlik phan - tăc bro kơphê kơñhăp jŏ mờ nàng kơphê Lâm Đồng in geh tus tàm drà kă bro dunia pal geh bơta kơ̆p kờñ kung bè lơh jat niam ngan broă tam kơphê:“Broă bơyai lơh jat là lơh niam ngan, nền nòn, di pal ngan nàng ờ gŏ di lời gơlik geh bơta ờ tơl atbồ. Bol he pal kơlôi tus jơnau tus bal tàm dunia, tàm lơgar bè lơi, lơh bè lơi nàng phan bơna bol he dê geh yờ tơnguh tai ală broă lơh kwơ màng tàm drà kă bro ală lơgar dê. Bol he pal geh bơta kơ̆p kờñ, pal pơnđơl pràn lơh ngan là uă ngan. Ală cau tờm pal lơh pa să tờm he dê nàng pơn jat tai tam pà bơta kwơ màng tàm gah tam kơphê nàng lơh bè lơi mờ bàr pe jơ̆t nam tai tŭ đơs tus kơphê Lâm Đồng den bol he rơ̆p gŏ hơ̆ là dùl kơphê ờs mờng, dờng màng uă ngan”.

Tơnơ̆ tơmmŭt bal 3 càr, Lâm Đồng neh lam bồ jơh gùt lơgar bè bă ù, phan bơna lơh geh, kơphê. Mờ ală broă rơndăp lơh rề ơnàng ală anih lơh bal lơh sa kơnhăp jŏ, tơnguh uă bơta niam bơkah mờ li la uă phan bơna, kơphê Lâm Đồng gam sền gĭt bơngă pin dờn bơh he dê tàm sră wăc sềr rùp kơphê tàm dunia.