VOV4.K’ho - Tềng đăp mờ bơta kal ke bơh kòp Kovid-19, uă cau geh tơngŏ bơh kòp sốt xuất huyết (SXH) mơya ờ khin tus hờ hìu sơnơm nàng kham mờ sơm kòp ha là mìng tus kham rơwah kòp kovid-19. Do là dùl tàm ală bơta tìs mờng tìp ngan bơh làng bol dê tŭ do tềng đăp mờ bơta kòp SXH gam tơngŏ gơguh.

Jăt PGS.TS Đỗ Duy Cường, Kwang atbồ Anih kòp nhiệt đới, hìu sơnơm Bạch Mai yal: Bơh bồ nam tus tŭ do, mìng is Anih kòp nhiệt đới neh dờp mờ sơm kòp git nđờ rơhiang nă cau gơtìp kòp SXH Dengue pal mŭt piam kòp tàm hìu sơnơm, tàm hơ̆ uă ngan geh cau gơtìp jroă tàm ală bơta, tàm hơ̆ uă ngan là cau ùr geh bun, cau kòp geh kòp lài bè ờ pràn leh, kòp klờm, klờm soh jŏ tơngai... Khà cau mŭt piam kòp tàm hìu sơnơm geh rah rài bơh bồ kàl duh, mơya gơguh uă ngan tàm ală tiah mờ ală bơta tơngŏ krơi is là duh să uă ni sơna, jê reh jê ram tàm să, gơlik toh, gơmù tiểu kầu,...

Bơta krơi is bơh kòp SXH nam do là geh uă cau kòp gơtìp jroă, gơlik dà tàm ndul, tiểu kầu gơmù bal mờ gơlik mhàm den tàng pal mŭt piam kòp tàm hìu sơnơm mờ cit tơmŭt mpồl tiểu kầu. Kòp SXH gơtìp tŭ kòp kovid gam gơtìp, làng bol kung gam ngòt tàm broă tus hờ hìu sơnơm den tàng ƀuơn gơtìp kòp jroă hơ̆ sồng tus, lơh kal ke tàm broă sơm kòp.

Geh ờ uă bơta tơngŏ bơh kòp sốt xuất huyết ƀuơn ngan gơtìp ndrờm bal mờ kòp Kovid-19:

Jăt PGS.TS Đỗ Duy Cường yal: Kòp SXH mờ kòp Kovid-19 ndrờm là ală kòp gơtờp ngòt rơngơ̆t, lơh gơtờp tài bơh virus mờ ală bơta tơngŏ lài ngan ndrờm bal, di gơlan gơtìp ờ git đal bè: bơta tơngŏ bơh duh să, jê bồ, jê reh jê ram tàm să. Mơya, do là bàr bơta kòp geh tơngŏ zịc tễ mờ gùng gơtờp kung bè bơta kòp krơi is. Kòp Kovid-19 gơtờp bơh gùng tă nhơm tài tìp rềp mờ ntờc dà, gam kòp SXH den gơtờp bơh gùng mhàm tài sơmăc kăp. Bơdìh hơ̆ tai, kòp SXH geh tơngŏ uă ngan tềng să gơlik toh mhàm, muh măt mờ tàm klồng măt pơhê, jroă rơlao geh gơlik mhàm ha là lơh gơtìp ờ sô tài mhàm gơtìp kơ̆t. gơwèt mờ cau kòp gơtìp kòp Kovid-19 den bơdìh mờ bơta zịc tễ geh tìp mờ cau gơtìp kòp Kovid-19 den gam geh tơngŏ as sồt tàm gùng tă nhơm bè bơsiă, glar tă nhơm, bơtăng bơr... jroă geh tơngŏ as klờm soh mờ ờ pràn tă nhơm.

Geh uă cau kòp SXH mờng geh bời is tàm 7 ngai, mơya tàm pơgăp 5% khà cau kòp geh tơngŏ jroă bè gơlik mhàm ha là gơlik huyết tương lơh gơtìp ờ sô tài gơmù mhàm, di lah ờ gŏ gờñ mờ sơm kòp di tŭ di gơlan lơh gơtìp chơ̆t.

Tàm hơ̆ uă ngan tàm bơta kòp Kovid-19 lơh gơtìp ờ uă bơta tơngŏ tơnơ̆ mờ kòp kovid mờ uă bơta tơngŏ krơi is, den làng bol pal kah tus mờ ală bơta tơngŏ bơh kòp SXH lài ngan, tài geh ờ uă bơta tơngŏ ƀuơn ngan gơtìp ờ git đal mờ kòp Kovid-19 bè: duh să, jê reh jê ram tàm kồ jơng kồ tê. He pal kah tus mờ ală bơta tơngŏ bơh kòp dê, den tàng pal rơlĕ mờ nền nòn, mờ pal lơh xét nghiệm nàng git, pleh mờ broă gơlời ha là ờ git đal, lơh gơtìp ală bơta hoàc huơr ngan. Geh uă cau tài ngòt gơtờp bơh kòp Kovid, den tàng mìng tus xét nghiệm kòp Kovid mờ ờ xét nghiệm kòp SXH lah ờ, den tàng lơh gơtìp tus mờ nùs nhơm ờ sền gròi tàm broă rơcang sơndră mờ kòp gơtờp.

Ală cau jăk chài bơto sồr: Bơta tơngŏ bơh kòp SXH là duh să uă sùm, jŏ bơh 5 tus 7 ngai, geh bal jê bồ, jê tàm să, di gơlan gơlik toh, tàm să gơlik toh pơrhê, măt pơrhê tài gơlik mhàm, ală bơta jroă geh tơngŏ bơh ngai dơ̆ 4, dơ̆ 5 bè jê ndul, gơdan hă, ờ hoan đồm, jơng tê mrềt, di gơlan gơlik mhàm tềng să, gơlik mhàm muh, gơlik mhàm sề. Tàm cau ùr geh tơngŏ gơlơh să, jroă rơlao geh tơngŏ gơlik mhàm tàm gùng tơrdih phan sa, gơlik mhàm tơngoh, sồt klờm, ờ niam lơh kơ̆t mhàm... Tŭ geh dùl tàm ală bơta do, he pal tus mơ tàm ală hìu sơnơm nàng geh xét nghiệm mờ sơm kòp, bañ sền gròi is mờ cit srồm tàm hìu.

Geh ờ uă broă rơcang sơndră mờ kòp SXH, he kung pal kah là bĭc dang kơmùng, gơsơ̆t kih dà, gơsơ̆t sơmăc, sền gàr kloh niam mờ pal kah tơnguh bơta pràn kơl dang să jan in.

Cau mblàng Ndong Brawl