VOV4.K’ho- Nàng lơh geh bơta dong kờl sền gàr kơnòm dềt tềng đăp kòp dờng Kovid-19, tàm nhai 04 mờ nhai 05 nam 2022, Anih tờm Gròi sền kòp tê jê să càr Dăk Lăk neh lam lơh cĭt vaccine kòp Kovid-19 ai kơnòm dềt bơh 05 tus hơđơm 12 sơnam in tàm ù tiah càr dê. Do là broă lơh geh kwơ ngan, bulah bè hơ̆, kơnòm dềt tàm sơnam do ờ hềt dờng jơh bè să jan den tàng gah lơh sơnơm neh lam uă uă broă lơh nàng kờñ gàr niam ờdo ờdă ngan rlau jơh cĭt vaccine.

Vaccine kòp Kovid-19 geh ngui ai kơnòm dềt bơh 05 tus hơđơm 12 sơnam in là vaccine Pfizer/BioNTech mờ Moderna. Bơta yah đah 2 ding cĭt là 4 poh. Ƀộ Y tế sồr mìng cĭt 2 ding lơm gời dùl bơta vaccine bal, ờ gŏ di bơrlŭ mờ khăt dùl bơta vaccine mRNA lơi. Gơwèt mờ ding cĭt ai kơnòm dềt in tàm mpồl sơnam do, vaccine Pfizer geh khà 0,25mi li lĭt, cĭt tềng kơltau puăc; vaccine Moderna cĭt ndrờm mờ 1/2 ding tờm bơh cau dờng dê (ndrờm mờ 0,25 mi li lĭt), cĭt tềng kơltau puăc.

Ƀòn dờng Buôn Ma Thuột là tiah bơh sơnrờp lam cĭt vaccine kòp Kovid-19 ai kơnòm dềt bơh 05 tus hơđơm 12 sơnam in. Nàng broă lơh cĭt vaccine geh lơh niam ờdo ờdă, geh cồng nha, Hìu sơnơm ƀòn dờng Buôn Ma Thuột neh rơcăng lài nền nòn ngan bơh broă lơh sră cih mat kơnòm dềt tàm sơnam cĭt, mblàng yal tơnguh uă bơta gĭt wă mờ hòi jà mè bèp jun kòn lòt cĭt tus broă lơh gàr niam ờdo ờdă tàm ală anih cĭt vaccine. Ƀak sĩ Võ Minh Hùng, Kwang ătbồ Hìu sơnơm ƀòn dờng Buôn Ma Thuột, càr Dăk Lăk pà gĭt: Nàng gàr niam broă lơh cĭt vaccine ai kơnòm dềt in geh lơh niam ờdo ờdă, hìu sơnơm neh bơyai lơh bơto pơlam ai jơh ală kwang bàng lơh sơnơm bơh ală xã, sơnah ƀòn tus bal cĭt vaccine tàm dơ̆ do in bè bơta chài cĭt vaccine ai kơnòm dềt bơh 06 tus hơđơm 12 sơnam, broă lơh sền gàr kơnòm dềt, jàu ală mpồl dong kờl mhar làm bă tiah in drơng gàr tàm ală anih cĭt nàng rơcăng dong kờl ai kơnòm dềt in dilah geh jơnau kơnòm dềt tìp bơta gơ aniai ndai tơnơ̆ dơ̆ cĭt.

Tàm dơ̆ cĭt vaccine kòp Kovid-19 dơ̆ do, Hìu bơsram kâp dùl, kâp bàr mờ kâp pe Victory geh pơgăp 1 rbô 500 nă kơnòm bơsram tàm sơnam tơl bơta cĭt. Nàng gàr niam ờdo ờdă ai dơ̆ cĭt do in, hìu bơsram neh rơcăng lài kờp sền tơl jơnau yal tơngĭt bơh kơnòm bơsram dê, ai jơnau đơs bơh ală mè bèp dê bơh uă nhai lài. Bal mờ hơ̆, hìu bơsram gam lơh pràn broă lơh mblàng yal ai mè bèp kơnòm bơsram in gĭt bè bơta kwơ bơh broă ai kòn dềt in cĭt vaccine bal mờ bơta kơ̆p kờñ jơh 100% mè bèp kơnòm bơsram hơ ai kơnòm dềt in cĭt vaccine. Klau pơgru Mai Đường Thế Huy, Phó Kwang ătbồ Hìu bơsram Kâp dùl, kâp bàr, kâp pe Victory, pà gĭt: Dơ̆ cĭt vaccine do den hìu bơsram neh rơcăng lài kờp sền tơl jơnau yal tơngĭt bơh kơnòm bơsram dê, ai jơnau đơs bơh ală mè bèp kơnòm bơsram dê bơh 9 nhai lài. Bal mờ hơ̆, hìu bơsram gam lơh pràn broă lơh mblàng yal ai ală mè bèp kơnòm bơsram in gĭt bè bơta kwơ bơh broă ai kơnòm dềt in cĭt vaccine bal mờ bơta kơ̆p kờñ jơh 100% mè bèp ai kòn dềt in cĭt vaccine. Bal mờ hơ̆ broă pơgồp bal mờ kwang bàng lơh sơnơm sơnah ƀòn, hìu bơsram gam rơcăng wil tơl phan bơna, phan ngui măy mok, lơh ală cơldŭ cĭt krơi is, ală ơdŭ lơh jăt broă lơh cĭt rơhời, yah ngài tŭ jiơ ngan ngồn nàng gàr niam ờdo ờdă ai ală oh in.

Bulah kơlôi rơcăng ngan tŭ jun kòn lòt cĭt mơya gĭt wă loh bơta gơrềng bơh kòp bơtờp dê, mơkung rơcăng lài nùs nhơm ai rài kis bè ờs pa in, uă mè bèp kơnòm bơsram neh rơcăng lài sền jơnau yal tơngĭt bè vaccine kung bè broă sền gàr pràn kơldang să jan nền nòn ai kơnòm dềt in nàng gàr niam broă lơh cĭt vaccine geh lơh niam ờdo ờdă. Bi Bùi Đình Nguyên ơm tàm xã Hoà Thắng, ƀòn dờng Buôn Ma Thuột, yal: Is să tờm añ den añ ai ngan mờ iang nùs ngan mờ bơta sền gròi bơh hìu bơsram dê bè broă cĭt vaccine ai oh dềt in. Bè broă cĭt vaccine, geh bơnah kơlôi rơcăng mơya tŭ do tàm dunia neh kơlôi sơnơng mờ lơh jăt uă ngan rao den tàng kung iang nùs sơl ờ gŏ geh bơta lơi pal kơlôi sơnơng. Tàm ală càr kung cĭt uă den tàng iang nùs ngan.

Jăt khà kờp bơh Anih tờm Gròi sền kòp tê jê să càr Dăk Lăk dê, khà bơtờp kòp Kovid-19 tàm kơnòm dềt hơđơm 12 sơnam tàm ù tiah càr dê geh tus pơgăp 20% tàm kờp jơh khà cau bơtờp kòp. Tài bơh kơnòm dềt hơđơm 12 sơnam ờ hềt geh cĭt vaccne den tàng do geh gơ gơs là mpồl cau lơh bơtờp kòp uă ngan. Den tàng bè hơ̆, nàng sền gàr kơnòm dềt mờ tơrmù bơta lơh bơtờp bơh kòp bơtờp dê, broă cĭt vaccine ai kơnòm dềt bơh 05 tus hơđơm 12 sơnam in là bơta kờñ ngan rlau jơh. Tŭ cĭt vaccine kòp Kovid-19, să jan kơnòm dềt dê geh lơh gơlik phan sơndră nàng sơndră wơl bơta mŭt aniai bơh virus dê, bơh hơ̆ lơh gơmù jơnau pơhìn bơtờp kòp, mơkung dong tơn rŭc lơyah tơngai bơtờp kòp, tơrmù bơta pơhìn bơtờp kòp kơn jơ̆, ală bơta gơ aniai mờ tơrmù bơta pơhìn chơ̆t să ai kòn dềt in.

Mùl màl, broă cit sơnơm vaccine rơcang sơndră mờ kòp Kovid-19 ai kơnòm dềt bơh 5 tus hờ đơm 12 sơnam in geh kwơ màng ngan, lơh gơmù bơta di gơlan gơtìp kòp jroă, gơmù bơta di gơlan gơtờp ai ală cau tàm hìu nhă, tàm hơ̆ uă ngan là cau di gơlan gơtờp kòp uă, ală cau geh ờ ai cit sơnơm mờ ờ hềt tus sơnam nàng cit in, mờ pơgồp bal tàm broă lơh gơguh broă neh geh cit sơnơm vaccine tàm mpồl bơtiàn, pơgồp bal tàm broă gơdờp niam ờ do ờ dă, sền gròi geh cồng nha kòp Kovid-19. Ƀák sĩ Trịnh Quang Trí, Kwang atbồ Anih tờm gròi sền kòp tê jê să càr Dăk Lăk đơs loh rơlao tai bơh jơnau lùp tơnơ̆ do.

Ơ ƀák sĩ, sơnơm vaccine rơcang sơndră mờ kòp Kovid-19 geh gơrềng bè lơi tàm broă sền gàr kơnòm dềt tềng đăp mờ kòp gơtờp?

Ƀák sĩ Trịnh Quang Trí: “Tŭ cit sơnơm vaccine rơcang sơndră mờ kòp Kovid-19, geh ală bơta kwơ bè: Lài ngan, lơh gơmù khà cau gơtờp kòp, dơ̆ bàr lơh gơmù broă di gơlan gơtờp kòp jroă, dơ̆ 3 lơh gơmù broă gơtờp kòp tàm mpồl bơtiàn, dơ̆ poan lơh gơmù tơngai gơtờp kòp, di lah he ờ cit sơnơm den tơngai gơtìp kòp geh tơnjŏ, tŭ cit sơnơm, geh bơta pràn sơndră, tơngai gơtờp kòp geh ờ jŏ rơlao, pơgồp bal tàm broă sền gàr mờ drơng gàr bơta pràn kơl dang să jan kơnòm dềt in”.

Bơta sơnơm vaccine geh ai cit kơnòm dềt bơh 5 tus hờ đơm 12 sơnam là sơnơm vaccine lơi ơ ƀák sĩ? Bơta niam ờ do ờ dă bè lơi?

Ƀák sĩ Trịnh Quang Trí: “Tàm dơ̆ do, sơnơm vaccine cit ai kơnòm dềt bơh 5 tus hờ đơm 12 sơnam in geh Ƀộ Y tế ai ală càr 1 tàm 2 bơta sơnơm vaccine. Bơta lài ngan là sơnơm vaccine Pfizer bơh lơgar Mỹ lơh gơs. Sơnơm vaccine do geh ngui nàng cit ai kơnòm dềt bơh 5 tus hờ đơm 12 sơnam in mờ khà 0,2ml bơta pràn kháng nguyên 10mcg ai dùl dơ̆ cit in. Bơto sồr ală kơnòm dềt bơh 5 tus hờ đơm 12 sơnam geh cit dùl bơta sơnơm vaccine do tàm tơngai 2 ding, ngài bal 4 poh. Bơta sơnơm vaccine dơ̆ bàr là sơnơm vaccine Moderna, sơnơm vaccine do geh ai cit tàm kơnòm dềt bơh 6 tus hờ đơm 12 sơnam in. Bè hơ̆, gơwèt mờ kơnòm dềt bơh 5 tus 6 sơnam mìng geh cit sơnơm vaccine Pfizer. Gơwèt mờ sơnơm vaccine Moderna, he ngui geh sơnơm vaccine do neh geh Anih lơh broă atbồ phan lơh sơnơm mờ phan sa lơgar Mỹ, Anih lơh broă Atbồ sơnơm câu Âu kung bè Ƀộ Y tế neh kĭ ai nàng ngui. Bơh broă sền khà ai tơngŏ bơh ală lơgar neh ngui sơnơm vaccine do pà gŏ, sơnơm vaccine do niam ờ do ờ dă, geh ờ uă ngan gơtìp sơndră gơwèt mờ ală kơnòm dềt tŭ geh cit”.

Ơ ƀák sĩ, tơnơ̆ mờ tŭ cit kơnòm dềt mờng gơtìp ală bơta sơndră bè lơi mờ gơtìp ngòt rơngơ̆t lah ờ?

Ƀák sĩ Trịnh Quang Trí: “Gơwèt mờ 2 bơta sơnơm vaccine Pfizer mờ sơnơm vaccine Moderna, ală bơta sơndră geh ală mpồl lơh broă kơlôi sơnơng, ngui yal bơr ndrờm là ală bơta sơndră bè ờs bè as, jê tềng tiah cit, di gơlan gơtìp duh să di mơ, ală bơta tơngŏ do geh jơh tơnơ̆ mờ 2, 3 ngai cit. Tŭ do geh ờ uă kơnòm dềt neh geh tŭ gơtìp kòp Kovid-19, gơwèt mờ ală kơnòm dềt neh geh tŭ gơtìp kòp Kovid-19 den ơm ing tơngai cit tơnơ̆ mờ tŭ gơtìp kòp tàm 3 nhai hơ̆ sồng geh cit sơnơm vaccine sơndră mờ kòp Kovid-19 ai kơnòm dềt in”.

Ơi, dan ưn ngài ƀák sĩ!

Cau mblàng Lơ Mu K’Yến mờ Ndong Brawl