Bi Ka Bông (cau K’Ho Sre) ơm tàm thôn Phú Bình, xã Phú Hội, kơnhoàl Đức Trọng, càr Lâm Đồng geh 2 nă kòn. Bi rơngòt ngan là kòn he dê tơnơ̆ do huĭ dà đơs kòn cau, bi kơp kờñ 2 nă kòn git sền, git cih dà kòn cau K’Ho. Bi Ka Bông đơs: “Tŭ do mạng xã hội bơtàu tơnguh pràn ngan, bè hơ̆ den tàng dà kòn cau K’Ho he dê ờ gam geh uă cau iat tai.. Añ kơp kờñ 2 nă kòn añ dê pal gàr tơngu rơyas mò pàng he dê, git sền, git cih dà kòn cau he dê”.

Oh Lơ Mu Nay Sa, cau K’Ho cil, deh nam 2002 ơm tàm thôn Srê Đăng, xã N’Thôl Hạ, kơnhoàl Đức Trọng, càr Lâm Đòng tŭ do là cau bơsram dờng nam 3 Khoa bơto bơtê kâp 1, Hìu bơsram Đại họk Tây Nguyên pà git, tàm ƀòn oh dê tŭ do ờ gam ală broă lơh dròng cing, jañ mồng, đơs pơnđik tàm ală dơ̆ lơh chờ tai. Geh tŭ ală cau tàm hìu bơnhă kung tàm boh bơr mờ dà yoan. Phan soh bơh yau kòn cau he dê den ờ huan geh soh. Tŭ oh gam dềt den kung gam klo mò đơs tòng bơr, klo cau dròng cing, tŭ dờng, mò neh sang rài kung cèng jơh ală phan kuơ niam chài mờ ală rùp hin hơ̆ mìng gam tàm bồ tơngkah kah kơlôi oh dê. Oh Lơ Mu Nay Sa ai lơh pơlai soh ngan: “Oh kơp kờñ tàm ală dơ̆ lơh chờ den ală cau kra ƀòn, cau atbồ ƀòn, ală cau git bè bơhiàn bơh yau kòn cau he dê geh bơto wơl bol oh in nàng bol oh bơsram mờ sền gàr bơhiàn niam chài bơh yau kòn cau he dê. Kung bè tơnơ̆ do oh geh mblàng wơl rơnàng tơnơ̆ in tai nàng bơhiàn òn cau he dê ờ gơtùi roh huĭ”.

Nàng ngui niam bơta pràn tam klac dờng jơh gùt jơi bơtiàn, càr Lâm Đồng neh chồl pràn broă lơh mblàng yal bè bơta kuơ niam chài ală kòn cau, tơnguh bơta pơn iờ să bè ală bơta kuơ niam chài; pơn jờng đơs ală gùng đơs pơnđik, tamya kòn cau, đờng goòng kòn cau… Càr kung neh bơcri priă lơh wơl uă broă lơh yàng bơh yau bè lơh Pơthi bơh cau K’Ho dê tàm K’Long, kơnhoàl Đức Trọng, lơh yàng ñô wèr bơh cau K’Ho Sre dê tàm kơnhoàl Di Linh, lơh yàng ñô rơhe bơh cau K’Ho Sre tàm kơnhoàl Lâm Hà, ñô bau bơh cau K’Ho cil dê tàm xã Dà Chais, kơnhoàl Lạc Dương.

Oh Ka Tảo, cau K’Ho Sre deh nam 1998, tŭ do là cau bơsram dờng nam dut ndơl Khoa xét nghiệm, hìu bơsram Đại họk Tây Nguyên pà git: tàm ƀòn oh dê, thôn Kon Pàng, xã Tân Thanh, kơnhoàl Lâm Hà, càr Lâm Đồng, làng bol kung gam gàr bơta niam chài kòn cau dê. Cing mồng mờ ală broă lơh chờ bơh yau kòn cau he dê kung gam geh gàr mờ ngui niam, kơnờm bơh hơ̆ nàng oh neh git ală bơta kuơ niam chài bơh tŭ pa deh tơn. Oh Ka Tảo chờ hờp đơs: “Tàm ƀòn oh dê làng bol kung gam gàr broă dròng cing jañ mồng, đơs pơnđik, bơyai lơh ai ơruh pơnu tàm ƀòn in bơsram. Tàm ală dơ̆ lơh chờ bè ñô bau, gờm chờ kis jŏ… tàm do ală ơruh pơnu geh bơsram dròng cing, oh gŏ niam ngan mờ geh kuơ ngan tŭ geh sền gŏ bơta bè do tàm ƀòn oh dê”.

Oh Ka Tảo kơp kờñ niam chài kòn cau K’Ho he dê geh yal tàm ală yal tơnggit jơnau uă rlau tai nàng ală cau kơnòm să in git. Oh đơs: “Oh kờñ ală cau kơnòm să tŭ do git uă jơnau pơnđik cih wơl, tamya, ală broă lơh chờ bơh yau kòn cau he dê pờ tơlik uă rlau tai tàm rơdiô, tivi nàng geh uă cau git tus bè niam chài kòn cau he dê”.

Broă lơh prap gàr dà đơs, jơnau cih bơh ală jơi bơtiàn kòn cau dê kung geh ală kâp gơnoar atbồ tàm càr Lâm Đồng sền gròi. Ală tiah kung tơmut tàm broă bơto bơtê dà đơs, akhar cih bơh làng bol kòn cau ơm kis bơh jŏ ai kơnòm bơsram cau K’Ho đơs is, jơi bơtiàn kòn cau dùl êt nă cau đơs bal tàm ală tiah geh gal làng bol kòn cau ơm kis mờ bơto dà đơs, akhar cih bơh làng bol kòn cau dê tàm ală hìu bơsram kòn cau.

Tŭ do, gơtùi gŏ tàm ală ƀòn cau K’Ho đơs bal, ală ƀòn Tây Nguyên đơs is neh geh uă cau kơnòm să geh bồ tơngoh bơsram sră mơya kờñ sền gàr bơhiàn bơh yau kòn cau he dê. Bơta pal chờ hờp tàm ală cau kơnòm să do hơ̆ là git di ngan bè bơta kuơ niam chài. Nàng lòt bal mờ ală cau K’Ho đơs is, cau kòn cau tàm càr Lâm Đồng đơs bal, ală kâp, gah broă lơh geh gơnoar pal pờ ală ơdŭ bơto đơs pơnđik, dròng cing, jañ mồng, pờ ơdŭ bơto cih dà kòn cau ai ală oh tàm tiah geh gal làng bol kòn cau kung bè tàm ală hìu bơsram kòn cau in. Bơh hơ̆ pơgồp bơnah tàm broă sền gàr, prap gàr mờ ngui niam bơta kuơ niam chài bơh yau kòn cau dê.