Bơh àng drim gờñ, ală hìu ƀềp bơh làng bol tàm ƀòn dê neh sing ồs, nhŭ par bơrlŭ bal mờ bơta ƀô bơkah bơh ală phan sa ờs mờng mờ phan pơ dơng lơh yàng, bè: piang prùh tàm ding đơr, tơrnờm, poac sur, iar, đe, biap blơn bơ tang mờ biap pài.. Bi H’Vêu, dùl tàm ală cau trŭ gơm phan sa drơng dơ̆ lơh yàng in pà git: “Ngai 1 là ngai lơh yàng ñô lir bông, jơh ală cau tàm mpồl añ dê bal mờ gơp lơh bal ndo. Do là piang prùh tàm ding đơr, do là ƀang sràt wơr mờ poac sur, gam nđờ nơm tờm ju neh tah jơh, bơr còt hơ̆ sồng bơrlŭ mờ poac đe, mơl tàm ding đơr nàng prùh. Lơh gơs den he cèng tus hìu rông nàng tơrgum bal mờ gơp ñô sa”.
Dùl phan sa ờ gơtùi ờ geh mờ kung là dùl tàm ală phan pơ dơng lơh yàng tàm Ngai lơh yàng ñô lir bông là poac đe. Jat jơnau kơlôi sơnơng bơh cau Sơdàng dê, de là jơi phan sa aniai phan tam den tàng gơtìp kup nàng pơ dơng yàng in, nàng nam tơnơ̆ ờ gam đe khin sa aniai phan tam tai. Bi A Quân, cau lòt sơn dă đe nàng lơh poac đe pà git, nàng gơtùi geh đe kloh niam, làng bol pal mut tàm brê ngài: “Bơh ndo lòt tus tiah he kup đe ngài pơgap 75 halà 76 kơi sồ, pah dơ̆ lòt kup den sơn đờm lòt bơh 12 jơ ngai, tus àng drim ngai tơnơ̆, pơgap 7, 8 jơ drim den hơ̆ sồng tus tàm hìu. Pa do lòt kup den añ cèng 50 nơm dă đe”.
Jat ồng Vi Von, atbồ ƀòn Kon H’ring đơs, lài do, cau Sơdàng tàm Kon Hring ơm kis tàm kơnhoàl Đăk Tô, càr Kon Tum. Tài tam lơh gơ prah gơ pring, nam 1972 ntrờn mut tàm kis tus xã Ea Yiêng, kơnhoàl Krông Păk, càr Dăk Lăk; tus nam 1988, lòt jòi tus ù tiah mƀùr Kon Hring nàng lơh ƀòn pa, bơt bơtàu mờ bơtàu tơnguh rài kis pa. Lài do, lơh yàng ñô lir bông bơh cau Sơdàng dê mìng lơh tàm tơl hìu bơnhă dê, ală hìu bơnhă tàm jà gơp, bơh hìu do tus hìu ndai, bơyai lơh jŏ jòng bơh nhai 10 tus nhai 12. Bơh nam 1994 tus tŭ do, lơh yàng ñô lir bôn neh gơ gơs ngai chờ dờng, lơh bal tàm jơh gùt ƀòn lơgar mờ mìng lơh tàm 1 ngai; hìu lơi kung ndrờm rơcang ală phan sa, cèng tus hìu chài rơgơi ƀòn nàng bal mờ gơp sàu sa: “Rơwah ngai 01 nhai 01 nam pa geh gơtha hòi là neh tơwès kòi, pik kơphe jơh dùl nam. Nam pa, he tàm tìp gơp dùl dơ̆ nàng chờ hờp bal lơh yàng nàng cribơyai bè broă lơh sa, bơsram ală mờng chài niam, bơh hơ̆ sơlơ tơnguh bơta tam klac bal bơh ƀòn lơgar dê”.
Tŭ sap cing mồng mpong ntas jơnau wă nac, cau lơi kung rê bơ tòm tàm ƀlàng hìu chài rơgơi ƀòn nàng tus bal dơ̆ lơh yàng; cau kra ƀòn pơ dơng phan lơh yàng, đơs jơnau rac yàng, ưn ngài trồ tiah, jà ală brah yàng, mò pàng rê tus bal dơ̆ lơh yàng mờ hòi dan kàl lơh sa nam tơnơ̆ geh gơs tơlir, tơnhàu geh uă: “Bol kòn hòi dan nam tơnơ̆ ai kòi lòt sih, gar sơntìl lik bơdìh kung hòn, kòi tàm dơlam kung hòn, hàng niam bè nhơt ja tàm brê, tơlir bè tàu tàm suơn, cau lơi lòt gan kung kờñ dan nàng lơh sơntìl, hòi dan lồi nam mìu niam càl niam, tơl nă cau pràn kơldang, hìu lơi kung ring lơngai, chờ hờp, kòn sau bơsram gơs cau jak chài..”
Tơnơ̆ jơnau rac yàng, tơrnờm geh pờ, sap ntas cing mồng chờ hờp chờ hờn, dar tam ya xoang geh tàm pơn jat mờ jơnau đơs sơrbŏ bơr kờñ gơboh ùr klau, nhơl ală jơnau nhơl ñŏ bơh yau. Jơh gùt làng bol tàm ƀòn mờ nac lòt nhơl ndrờm gơ gơs rềp mềr tàm ngai lơh yàng bồ nam, nting bơr gơp dùl nam pa geh uă bơtuah bơtuài, chờ hờp: “Añ sơnđan là Nguyễn Văn Dương tus bơh Hà Nội, añ gŏ làng bol kòn cau geh bơta niam chài krơi is ngan mờ kuơmàng là añ kờñ ngan. Añ kờñ ngan ală bơta niam chài krơi is làng bol kòn cau Sơdàng ràm ƀòn Kon Hring, càr Dăk Lăk dê. Khi sơrmah sơrmài, kờñ nac, làng bol jà ñô tơrnờm rềp mềr bè cau tờm hìu bơnhă”.
“Añ sơn đan là Lê Thị Thanh Thủy ơm tàm ƀòn Dóc, xã Ea Hđing, do là dơ̆ 5 añ tus bal dơ̆ lơh ñàng ñô lir bông bơh ƀòn kòn cau Sơdàng dê. Nam do añ gŏ làng bol chờ hờp ngan, ală broă bơyai lơh li la, niam ngan, làng bol rơcang lài nền nòn ngan. Ai bè phan sa den kung geh uă bơta phan sa krơi is bơh làng bol kòn cau tàm tiah do dê”.
Tàm kañ tơrnờm, tàm dar tamya xoang ală cau ùr ơruh klau pơnu dê, cau lơi kung ñŏ chờ hờp lơm. Ù tiah, trồ tiah tàm bơrlŭ bal, nùs nhơm kòn bơnus dê gơ rờm bal mờ bal mờ gơp tam pà, ndrờm bal, dùl nùs bal mờ ƀòn Kon Hring.
Viết bình luận