Tŭ klau pơnu ùr ơruh kòn cau Sơdàng dờng mờ kup bau, khi bal mờ gơp àñ ơnòng kơnòl gơ wèt mờ jơh bal 2 đah hìu bơnhă. Ùr bơklau pa bau gơtùi ơm mờ đah hìu klau halà đah hìu ùr, gơ wèt mờ bơta ring bal mờ sùm ơm đah hìu bơnhă kal ke rlau nàng tàm dong kờl. Wil tơl kơnòl bơta ki ngàm, kơnòl ròng siam jơh bal 2 đah, hơ̆ sồng khi lơh hìu is, sơn đờm rài kis krơi is. Tàm dơ̆ ñô bau, phan pà dềt rơhền mơya bềng lìu nùs nhơm niam, geh sền bè “phan tơndap bau” - ờ sền kơn jơ̆ bè phan bơna mờ là bơta bơrkuăt bal, ki ngàm mờ jơnau nting bơr gơboh gơbài ai ùr bơklau in. Ồng A Wat, mpồl cau dờng sơnam sàh Đăk Dục, càr Quảng Ngãi pà git: “Tàm gùng tam bau bơh cau Sơdàng bol hi dê ờ geh dan kơt bau, ờ sền kơn jơ̆ phan bơna. Lài mờ tŭ cau klau rê hờ hìu ùr, sùm cèng dùl nơm pềs, wơu, hòi là phan tơndap bau nàng pà pô me, pô bàp in, ai tơnggŏ nùs nhơm git ưn ngài mờ bơta jơh nùs. Ai kòn ban tŭ rê hìu bơklau kung cèng blah ồi, àu mpha halà ntròñ nàng pà pô me, pô bàp in. Ală phan pà do ờ di kờp khà priă mờ pơyua bơta ki ngàm, sền dờng màng dà kơl hề mờ bơta jơh nùs”.
Cau Sơdàng geh jơnau đơs “Dà toh mè lơngồt ndrờm bal jơh 2 đah”. Jơnau đơs do bềng lìu bơta kơlôi sơnơng jrô ơnàng bè bơta ring bal, nùs nhơm kah ưn ngài mờ nùs nhơm wil tơl kơnòl gơ wèt mờ jơh bal 2 đah hìu bơnhă. Oh kòn ờ mìng kah ưn ngài dà kơl hề deh dùh bơh dùl nă cau mè dê mờ gam kah ưn ngài dà kơl hề ròng siam, bơto bơtê bơh đah hìu klau, hìu ùr dê tai. Hơ̆ là broă nàng mpồl bơtiàn ai tơnggŏ bơta ring bal ùr klau, lơh gơlik bơta tàm bơrkuăt bal hìu bơnhă bơh git nđờ rài do. Bi A Hlam ơm tàm thôn Đăk Giấc, sàh Đăk Môn, càr Quảng Ngãi đơs: “Tơnơ̆ tŭ bau, ală kòn sùm rê ơm hìu klau pơgap bơh 2 tus 3 nam. Mò pàng sùm bơto tơngkah Dà toh mè lơngồt ndrờm bal jơh 2 đah – hơ̆ là tŭ neh rê dong kờl mè bèp đah bơklau, ală oh kung pal tàm pơdar rê hờ hìu pơ ùr dê nàng dong kờl, tam pà bal broă mờ gàr wil tơl kơnòl mờ jơh bal 2 đah hìu bơnhă”.
Tàm gùng tam bau bơh cau Sơdàng dê, ờ geh bơta rơ wah đah lơi dờng màng rlau. Dilah hìu klau bơyai lơh ñô bau lài den 2, 3 nhai tơnơ̆ hìu ùr rơp lơh wơl ñô bau. Hìu klau yờ sa mờ sur, iar, den hìu ùr kung lơh ndrờm bè hơ̆ sơl. Jơh ală ndrờm lơh jat bơta ring bal nàng 2 hìu bơnhă mờ jơh gùt ƀòn lơgar in sơlơ đềt mềr rlau.
Rài yau, dilah tàm ƀòn gơlik geh kòp suh, tơnhàu phan ờ geh, uă cau kòp jê den dơ̆ lap bau, ñô bau ndrờm geh lời ing jơh. Tài bơta gơboh gơbài is pal gơ rờm bal mờ bơta chờ hờp bal bơh ƀòn lơgar dê. Mò Y Niên ơm tàm ƀòn Ea Mao, sàh Tân Tiến, càr Dăk Lăk pà git: “Bơta is ồn tàm bơhiàn bơh yau cau Sơdàng dê hơ̆ là dilah nhai hơ̆ tàm ƀòn gơlik geh kòp suh, tơnhàu phan ờ geh halà jơnau moat jrùm bơh ală hìu bơnhă dê, bulah cau klau mờ cau ùr hơ̆ neh tàm kờñ mơya ờ hềt geh bơyai lơh lap bau, ñô bau. Tŭ ƀòn neh lòt gan ală jơnau moat jrùm, pràn kơldang să jan tơl nă cau neh niam, 2 đah hìu bơnhă hơ̆ sồng bal mờ gơp rơ wah cau geh bơngă pin dờn tàm ƀòn nàng lơh bơhiàn lap bau, ñô bau”.
Jat bơhiàn bơh yau, lài mờ dơ̆ ñô sa tam bau 2, 3 ngai, klau pơnu tàm ƀòn rơp tàm jà gơp lòt tàm brê nàng pik biap, pơ̆ ƀang, mù tàm dà dờng kup ka… pơgồp bal rơcang ai ngai chờ in. Tàm bàr pe ƀòn cau Sơdàng tŭ do dê, bơta niam hơ̆ kung gam geh gàr bè ờs. Bulah bè hơ̆, cau kơnòm să tŭ do sùm kờñ bơyai lơh pa rlau, lơh ñô sa tam bau tàm hìu is, ơpah mpồl trŭ gơm sa ñô bau halà gơ wèt mờ hìu bơnhă pas sơm den bơyai lơh ñô bau tàm hìu lơh phan ñô sa, jà mpồl nhơl gùng đơs crih.
Bulah broă bơyai lơh tam gơl, bơta ring bal mờ tàm bơrkuăt kung gam là bơnàng jă kơ̆ kơnhăp ai gơboh gơbài bơh hìu bơnhă mờ bơta tam klac bal ƀòn lơgar dê in. Ồng A Nuă – kra ƀòn ƀòn Ea Mao, sàh Tân Tiến, càr Dăk Lăk tơngkah: “Tàm gùng tam bau cau Sơdàng dê, cau klau, cau ùr tam bau ờ sền dờng màng dùl đah lơi. Ùr bơklau pa bau digơlan rê ơm mờ mè bèp đah bơklau lài halà mè bèp đah pơ ùr lài di sơl, sùm den tơl đah ơm bơh 2 tus 3 nam hơ̆ sồng rơp lik ơm is. Hơ̆ là bơhiàn bơh yau mò pàng lời wơl, añ dan tơngkah kòn sau tŭ do pal git nàng sền gàr, nàng nùs nhơm đềt mềr 2 đah mè bèp sùm geh gàr wil tơl”.
Gùng tam bau cau Sơdàng dê ƀuơn mơya cèng jơnau gơtha jrô ơnàng, ờ lơh nggồr nggàc mơya bềng lìu bơta niam chài kòn bơnus, ring bal mờ tam pà bal.
Viết bình luận