Y-Đhin Niê- Nghệ ñân kơnòm să kờñ ngan yal khan
Thứ sáu, 11:13, 11/11/2022 Cau mblàng K’Hạnh/ H’ Zawut Byă VOV Tây Nguyên Cau mblàng K’Hạnh/ H’ Zawut Byă VOV Tây Nguyên
VOV4.K’Ho- Jơnau yal yau kòn cau Rơđê dê là phan bơna bơh rài lơh broă sa sre mìr lài do dê. Hơ̆ là ală jơnau yal yau jòng, geh akhar, geh gùng. Kòn cau Rơđê sơnđan jơnau yal yau là “klei khan”. Nghệ ñân dờng sơnam mờr gơlơh bè ờ geh tai, gam ết ngan ală cau kơnòm să kờñ mờ jơh nùs mờ ală jơnau đơs yal yau dê.

Làng bol mờ gơ̆p bơyô gam iăt Nghệ ñân Y-Đhin Niê yal khan bè Dam Yi. Bơh tàm tŭ dềt, bi Y-Đhin Niê neh geh iăt đơs yal yau, yal khan, ală jơnau đơs pơn đick, jơnau yal yau jat gùng đơs pơnđick dê. Bi pà gĭt, tŭ gam là kơnòm pa tàu, bơta chờ hờp dờng ngan rlau jơh bơh bi dê là geh nggui kềng bơnhă ồs iăt ală nghệ ñân đơs khan. Tŭ hơ̆, pah tŭ iăt ală nghệ ñân yal, bi mìng geh kŭp săp mờ măy cát-xét lơm rê nàng iăt wơl. Ờ gĭt bơh tŭ lơi, ală jơnau khan, gùng yal jơnau khan, kơmbuôt côc neh gơ mŭt tàm nùs nhơm bi dê. Gơwèt mờ bi, ală nghệ ñân gĭt khan là ală cau krơh niam nàng bi in bơsram đòm jat, là ală cau geh Yàng ai bơta chài đơs khan krơi is ngan.

Bi Y-Đhin Niê pà gĭt: Tŭ iăt ală nghệ ñân dờng sơnam yal den añ nggui iăt mờ lơh ngan nàng kah wơl tàm bồ tơngoh. Ală jơnau yal khan kah tàm nùs nhơm mờ mblàng yal wơl mờ bơr, lài do ờ geh sră cih lơi geh cih wơl ờ. Mờ dilah geh cih wơl tàm ală pang sră den kung ờ hoan geh cau lơi gơtùi kah mờ kah uă wơl ờ. Gơtùi đơs là bơta chài krơi is bơh tơl nă cau dê, kòn cau Rơdê đơs là bơh “Yàng ai”. Bơta chài is Yàng ai ai dùl nă cau lơi in hơ̆ là krơi is ngan nàng gơtùi kah tàm nùs nhơm uă jơnau yal yau jòng bè hơ̆.

Deh mờ dờng tàm ù tiah bơh Dam Săn dê là ƀòn Ea Sah, bơta kờñ gơboh mờ jơnau yal yau tàm nùs nhơm bi Y-Đhin Niê dê ngai sơlơ uă ngan. Tơnơ̆ tŭ crơng gơs hìu bơnhă is, bi kung gam jòi tìp ală nghệ ñân dờng sơnam nàng iăt jơnau yal ală jơnau yal yau mờ bi ờ hềt iăt, halà yal wơl nàng kah tàm nùs. Ală cau khin cha jak chài tàm jơnau yal yau, halà gùng đơs pơnđick khan dê niam ngan, ală akhar đơs pơnđick dê cèng bơta pơn yơu jrô ơnàng ngan neh gơ mŭt tàm poăc mhàm bi Y-Đhin Niê dê bơh tŭ gam dềt. Tus tŭ do, bi gơ lơh bè kah tàm nùs nhơm jơh lơm ală jơnau yal khan, bè: Dam săn, Dam Yi, Mdrŏng Dam…Bơdìh mờ hơ̆, bi gam kah uă jơnau đơs kưt bè rài kis, halà bơto tơngkah rơnàng oh kòn sau in, ală jơnau đơs Eirei bè ƀòn lơgar, bơta kờñ gơboh ùr klau dê. Nghệ ñân Y-Đhin Niê đơs, jơnau đơs nàng ràng tơlik bơh jơnau yal yau kòn cau Rơđê dê là bơta pơgồp bal niam ngan đah akhar mờ phan teh kòn cau dê.

Nghệ ñân Y-Đhin Niê, đơs: Phan teh kòn cau gơ jat bal tŭ yal khan là kơmbuôt côc. Dilah geh 2 nă cau den dùl nă cau uh kơmbuôt côc mờ dùl nă cau đơs khan. Dilah ờ geh den dùl nă cau đơs khan jài mờ uh kơmbuôt côc jài, hơ̆ là đơs khan, tus tŭ tam gơl jơnau yal ndai den geh uh kơmbuôt côc mờ yal khan tai. Ală cau nggui iăt ờ tam cah sơnam, geh ală cau geh kah is ală jơnau yal khan, bè añ gơtùi yal khan là iăt bơh ală cau nghệ ñân dờng nam yal khan, kơnòm dềt tŭ iăt den bĭc lơhă tài bơh gùng yal lơbơn niam, ai ală ơruh pơnu, cau dờng sơnam den gơ kờñ ngan, ơm mŏ iăt kơno ngan...

Mờ bơta chài geh is (kòn cau Rơđê sơnđan là “Yàng ai”) bè bơta chài kah jơnau yal yau mờ ală gùng đơs pơn đick, Y-Đhin Niê neh lơh geh ai să tờm he in bơta niam chài ờs mờng uă ngan. Hơ̆ là bơta kwơ màng bơh jơi bơtiàn kòn cau dê, den bi sùm kờñ ngan mblàng yal wơl ai rơnàng kơnòm să in, nàng prap gàr bơta niam bơnĕ is bơh jơnau yal yau kòn cau he dê. Bi Y-Đhin Niê đơs, să tờm bi gam kờñ bơsram uă rlau tai, mơya ală nghệ ñân dờng sơnam kung ờ gam kah uă tai.

Bi Y-Đhin Niê, đơs tai:Añ kơ̆p kờñ jơnau yal yau geh tơmŭt tàm broă lơh bơto bơtê tàm hìu bơsram ai oh kòn kòn sau in gĭt tus klei khan. Bơh hơ̆ pơn jờng oh kòn kòn cau bol he dê kờñ gơboh bơta niam chài krơi is bơh jơi bơtiàn he dê. Sùm prap gàr mờ lơh jat niam ală jơnau yal yau do nàng ờ gơbàn roh tĕ. Añ gŏ bulah kal ke ngan nàng lơh gơtùi bơta do. Mơya ờ di là ờ geh cau kờñ gơboh mờ bơta niam bơnĕ bơh klei khan dê ờ mờ kơ̆p kờñ geh bơsram nàng gĭt yal khan.

Uă nam do, nghệ ñân Y-Đhin Niê là dùl tàm ală cau ết ngan nghệ ñân kơnòm să geh tus bal uă broă lơh tìp mat lơh kuèng mờ ràng tơlik đơs pơnđick tam ya bơh yau tàm càr mờ bơdìh càr. Uă cau gĭt tus bi ờ mìng bơh săp yal khan niam, lơh gơ kờñ mờ gam là cau pơgồp bơnah tàm broă prap gàr bơta niam bơnĕ bơta niam chài jơi bơtiàn kòn cau he dê.

Cau mblàng K’Hạnh/ H’ Zawut Byă VOV Tây Nguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC