VOV4.M’nông: Năm 2016, du năm kơp dơn âk ngăn nau nsôih bah âk mpưm [on an n’hanh ntu\k kan tuch tăm Dak Lak tâm nau kan rklaih nau jêr bah nau tuch tăm. Yơn bol ma moh nau nsôih ri ko\ mô dơi rdâng nau tât mô ueh, ndal bah mih nar [ư nau khuch ân [on lan. Knu\ng tâm ê tât du năm, nau kan tuch tăm ta Dak Lak roh rlau 3000 rmen yor mih dak lip. Wa Huỳnh Quốc Thích, Groi Giám đốc N’gâng kan tuch tăm n’hanh hun hao [on lan n’gor Dak Lak, nơi:

 ‘Ti\ng nau kơp bah ntu\k kan tuch tăm tâm 5 năm plơ\ ma aơ, rnoh neh geh prăng bri nar lơn hao âk. Năm 2011 knu\ng nklăp  rlau 10 ha tâm nê ngăn lah tơm cà phê, yơn tât rnôk năm 2016 aơ ri gay dơi lah rlet yan sial puh mhe nơh, đah nau khuch âk ngăn 170.000 ha, tâm nê êng tơm cà phê rlau 70 ha”.

Nê lah ăp mrô geh nau khuch yor păng bri, mih dak lip, ê kơp ôh tât nau khuch jo\ jong êng. Knu\ng kơp tâm yan vai năm aơ, 40% tâm rnoh rlau 200.000 ha cà phê ta Dak Lak geh nau khuch yor prăng bri, yan mih lôch ơm [ư tơm cà phê luh kao ơm, tât rnôk mâp mih la, tơm luh kao khuch ngăn tât nau geh ngăn. Jêh ăp năm mô geh âk, yan aơ, cà phê Dak Lak lo\ mbơh lah mra n’huch rnoh geh ntơm 20%, nkô| nau ngăn geh kơp uănh lah yor nau khuch bah bri mih nar. Wa Phạm Quang Mười, Kruanh jrâu kan tuch tăm, nkuăl Cư Mgar, ngoai tâm ăp nkuăl geh âk neh tăm cà phê ngăn tâm n’gor ngơi:

 ‘Nchrăp nau geh n’huch nklăp 30%. Yor aơ lah năm tal 3 mro nkuăl Cư Mgar mô geh âk. Năm 2013-2014 geh khuch yor prăng bri lah 6.600 ha, n’huch nau geh ntơm 2 tấn 8 tạ, jur hôm 2 tấn 4 tạ/ha, năm 2014-2015 geh khuch 10.000 ha, n’huch nau geh ntơm 2,4 tấn jur hôm 2,1 tấn/ha, năm 2015-2016 lo\ jur n’huch kơt aơ ri rnoh geh nklăp 2 tấn plơ\ si\t ri mô dơi geh rlau ôh, lah nsum lam nkuăl nklăp 60.000 tấn, ntơm nơh lah 84.000 tấn”.

Ti\ng nau uănh nchră khoa học ri nau rgâl me trôk nar mô êng [ư rgâl nau geh jêng nau tât bah mih nar ma khuch ngăn tât nau geh jêng tuch tăm n’hanh săk geh bah tơm tăm, nau rgâl mhe trôk nar hôm lah nkô| nau [ư ji ngot, srê nuh ntoh luh. Yor ri, gay n’huch ngăn nau khuch yor rgâl trôk nar đah nau kan tuch tăm, wa Bùi Văn Xứng, Groi Giám đốc ntu\k kan chroh lor mih nar Dak Lak, ngơi:

 ‘Gay rêh nsum đah nau rgâl mhe trôk nar aơ, ê lor ntu\k kan  chroh lor mih nar gay geh nau nchrăp, nkah ơm ăp nau tât yor mih nar tât ndal gay ma nchrăp rdâng lor, jo\ jong. Tal bar đo\ng phung he mra dơi rgâl mpeh yan tuch tăm, rnoh neh tăm tăm, ntil tưm tăm gay tâm di đah nau jêr mpeh dak to\ n’hanh ngoai tâm ăp nau kan ngăn gay kơt ti\ng ndăn lah gay [u ueh nau kan khoa học tâm nau kan tuch tăm mhâm [ư der nau kan tuch tăm nsing ngăn âk tâm nau tât bah mih nar”.

Bah năp nau khuch bah rgala mhe trôk nar, nu\ih tăm cà phê ta Dak Lak lah êng n’hanh tâm nkuăl Tây Nguên lah nsum dôl u\ch geh ntuh kơl âk lơn ân nau pah kan, phân poh, nau kan…mơ geh rnoh,  rnoh nâp bah cà phê. Mpeh jo\ jong, du nau ntul rlong tay đo\ng dôl ndơ\ luh ân ntu\k kan tăm cà phê tâm nkaưl nê lah gay ndâk dơi nau kan tăm, ê nkra mhe tâm di đah nau rgâl mhe trôk nar ri mư hun hao geh ntu\k kan cà phê ân nâl kơt nkô| nau ndơ\ luh./.

                                    Nu\ih rblang: H’Thi