VOV4.M’nông: Wa A Giói (rnoi Rơ măm) tâm xã Mô Rai, nkuăl Sa Thầy, n’gor Kon Tum lah tahen ơm bah Sư đoàn 320, Quân đòan 3, hŏ nsôih ngăn nau bonh đă rnoi Rơ măn ntơm bah mpeh ba lơ, jur mpeh ba dâng gay ma ndâk ƀon, ndâk nau rêh hơm răm. Ƀon Le bah wa bonh đă geh ndâk, rnôk aơ hŏ geh kơp dơn lah ƀon văn hoá gưl n’gor, ndrel ngăn ngên jêng ntŭk ang mpeh nau hun hao văng sa, văn hoá, rêh jêng ndrel neh dak, rnă njrăng tâm nkuăl mpeh ba lơ Tây Nguyên.

Bah năp năm 1975, rnoi Rơ măm knŭng geh 159 nŭih, đah 26 rnăk, rêh ntrơn ăp nkuăl neh njok trong n’har bri. Rnôk aơ, rnoi Rơ măm hŏ hao tât 400 nŭih đah bơi tât 100 rnăk rêh tâm ƀon Le, xã Mô Rai, nkuăl Sa Thầy, n’gor Kon Tum, hŏ geh rgâl âk ngăn.

Gay geh ăp nau dơi kơt bôk năp, nê, nô A Giói hŏ mĭn âk ngăn, ngăn lah ntơm rnôk păng luh tahen, sĭt đah ƀon lan. Saơ geh ngih vâl hôm ntă ja, ăp nthưp tâm mir rnôk ê tât yan ba hŏ lơi dơm…âk măng A Giói mĭn ma mô hăk bĭch yor yŭ kônh wa nơm. Nô mĭn, nơm lah tahen Wa Hồ, lah cán bộ, đảng viên tahen hăn sĭt, ma ân kônh wa ji ngot ach o, ji kuet mro lah mô tâm di, gay ân geh nau kan gay ma kơl an kônh wa rnoi Rơ măm nơm rklaih ach o.

Dăch dŭt, nô A Giói nsôih bonh đă kônh wa hăn jur mpeh ba dâng gay ma ndâk ƀon. Gĭt aơ lah du nau kan jêr, yor lah tă bah kăl e rnoi Rơ Măm mơng rêh dah ma tuch tăm, dah ma sa êng tâm njok jâng yôk, nô A Giói nsôih bonh đă, nkre leo rnăk nơm ndrel rnăk bah 3 nŭih đảng viên tâm rnoi Rơ măm juh bah jâng yôk Yang Sít hăn ndâk ƀon ta ƀon Le, xã Mô Rai, nkuăl Sa Thầy, n’gor Kon Tum aƀaơ hin.

A Giói nkah nau wa Hồ ntĭnh: Đảng viên ân geh hăn leo lor, ƀư lor ăp nau kan ueh…Nau kan bôk năp ma nô ƀư jêh rnôk jur yôk lah nkra ngih, joi neh gay ma tăm ba dak, tăm tơm bum blang gay ma joi ndơ sa. Rnăk nơm hơm, geh ndơ sa, ndơ têm, oh kon geh hăn nti, ji kuet geh nai dak si…ri ngăn lah ăp nŭih mra tĭng nơm hăn sĭt ƀon mhe,

Ngơi kơt nê, yơn kan jêr ngăn. Rơh bôk năp “rmôt leo lor’ bah nô tăm nơi tât 3 sào ba dak ma săk mô âk. Rngot ndrel kŏ rvê đŏng mpeh nau kan bah nơm mô lăng tam. A Giói joi tât tahen Biên phòng n’gor Kon Tum, jêh aơ geh tay cán bộ, công nhân bah rmôt kan văng sa, neh dak 78 (Binh đoàn 15) kơl an. Dăch dŭt, ri ăp lŏ tăm ba bah nô jêng n’ir ueh ngăn, yor lah ba geh âk play, mir bum blang, mir mbo jêng ueh, geh âk.

Kơt lah du nau leo lor, nô A Giói ndrel 3 đảng viên bah chi bộ ƀon lŏ  hăn rlet trong bri, trong dak tât ƀon lan mpeh ba dâng gay ma joi rvăt djăr, sur, ndrôk sĭt rong. Neh âk, lŏ jêng, sur, djăr geh ngăch têh. Nau kan “ƀon mhe” bah nô A Giói bôk năp geh nau dơi ngăn ma mô geh nau tât ôh. A Hlới, nŭih tă mô ŭch ngăn nau ntrơn tât ƀon mhe bah nô A Giới, hŏ ndơn nau tih bah nơm, jêh ri ngơi: Wa Hồ, Đảng, Ngih dak yŭ rnoi Rơ măm nơm, ri nơm ân jur yôk hăn tĭng A Giói dơm”. Ndri lah, lĕ rnoi Rơ măm ndrel tâm têk hăn jur ƀon Le gay ndâk ngih, joi neh tăm bum, mbo, tăm ba lŏ…

Nuih n’hâm A Giói blau gơm rhơn. Păng gơih ntĭm nti kônh wa nau kan tăm jik pih, poh phân, srih tăm, nkre pơk ngăn jay ba, mbo tă geh bah âk yan gay ma pă ân ƀon lan ƀư ntil tăm…tât rnôk aơ, nŭih ƀon Le kŏ blau tăm ba, mbo, văng sa jăp, âk rnăk sâm geh, geh ndơ sa ndơ têm. Âk rvăn tŏ kônh wa hăn tâm trong n’har bri bah n’gor Kon tum, Gia Lai kŏ kơt tĭng, ndâk ƀon, ndâk nau rêh mhe tâm êp ƀon Le ndrel njok trong Quốc lộ 14 C.

Tât rnôk aơ, ƀon Le hŏ geh chi bộ đah 10 đảng viên. Rnoi Rơ măm hŏ geh neh ndrel ma tăm geh 90 ha bum blang, 80 ha ba dak, 70 ha tơm cao su tiểu điền ndrel ma rhiăng mlâm ndrôk, sur, be ăp ntil. Kon se tât năm geh hăn nti. Mom  A Hương hŏ lăp nti đại học, 20 druh ndăm hŏ ŭch hăn pah kan công nhân tâm Rmôt kan văng sa, neh dak 78, rlau 97% rnoh rnăk geh ndeh hon đa, 100% rnoh rnăk geh tivi. Ăp rnăk vâl bah rnoi Rơ măm kŏ geh yông rup Wa Hồ đah nuih n’hâm ntô̆ rhơn, gay ma nkah nau ueh bah Wa Hồ hŏ leo tât ân nau rêh hơm răm, đăp mpăn.

Ƀon Le geh kơp dơn lah ƀon văn hoá gưl n’gor ndrel ngăn ngên jêng nau ntoh ang ngăn mpeh nau hun hao văng sa, văn hoá, rêh jêng ndrel neh dak, rnă njrăng tâm nkuăl n’har bri mpeh ba lơ Tây Nguyên.

Uănh ăp blah bằng khen bah Uỷ ban Trung ương MTTQ Việt Nam ndrel UBND n’gor pă ân nơm, wa A Giói ngăn ngên geh nau rhơn. Wa nkah nơm ân geh ƀư âk nau kan lơn tay ân kônh wa ƀon lan. Ƀon le bah rnoi Rơ măm hŏ geh ndâk tă bah âk nau nkoch ueh geh nchih tă bah du hê tahen ơm geh blau leo trong lor./.

Nŭih rblang: H’Thi