VOV4.M’Nông :Cà phê lah du tơm công nghiệp jong năm, an geh sa rlău 40 uănh t^ng ntil, ntu\k tăm mât chăm n’hanh nău u\ch mât do\ng. yor kơt nê| gay đăp mpăn an nău [ư njêng tăch rgâl ns^t geh wa\ng sa âk ngăn ngăn ri nău sơch ntil tâm ban kơt kỹ thuật yơng ntil tâm di geh tât nău săk jêng jo\ năm đo\ng. Tiến sỹ Phạm Việt Hà, Viện Khoa học Kỹ thuật Nông lâm nghiệp Tây Nguyên an g^t:

            “Lah he geh găr ntil ue\h ri mbra ntơm trong tâm nău geh mir tơm hao jêng ue\h, săk geh âk n’hanh geh nău dơi cho\l đah ăp ntil nău bu tuh klach rvê tâm 20-30 năm jong rêh bah tơm cà phê. Đah găr cà phê ri he ân do\ng ăp găr cà phê ta ăp ntu\k [ư njêng yơng ntil geh nsing nơm. Dăn njrăng lah he mô dơi do\ng ăp găr cà phê tâm mir he nơm, yor he g^t lah tơm cà phê geh mha êng lăp mbach kao tâm chong cheng, tơm me ue\h jêng, an găr têh yơn păng mô di tâm rêng kơt tơm me jêng rnôk he rvăt găr he ân rvăt găr ntil ta ăp ntu\k [ư njêng yơng ntil si tuch tăm”.

            A[aơ geh 2 ntil cà phê chè n’hanh ntil cà phê vối. Aơ lah 2 ntil ns^t tay ăp nău rêng kơt mha êng săk geh tâm ban kơt ue\h jêng êng êng đo\ng. Yor kơt nê| trong [ư n’hanh kỹ thuật yơng ntil đah t^ng ntil ndơ bah 2 ntil dja geh ăp ntu\k êng êng đo\ng. Đah găr ntil cà phê vối, kônh wa ân rvăt găr ntil TRS1 le\ dơi Bộ Nông nghiệp n’hanh Phát triển Nông thôn manh kơp dơn gay ma ndjôt tăm. Aơ lah găr ntil so\k bah tơm me ue\h jêng, dơi klêh n’hanh [ư yơng ntil t^ng di rnoh jêng săk jêng ue\h. Ta Dak Lak, găr ntil TRS1 mbra dơi rvăt ta Viện Khoa học Kỹ thuật Nông lâm nghiệp Tây Nguyên, mbrô 53, trong Nguyễn Lương Bằng, nkual [on têh Buôn Ma Thuột. Tiến sỹ Phạm Việt Hà an g^t:

            “Rnôk he rvăt găr ntil ri mbra dơi Viện mbơh nti rêng [ư găr ntil n’hanh mpôl hên mbơh njrăng đă kônh wa ân [ư di rêng le\ dơi mbơh njrăng đă [ư. Du nău njrăng tay đo\ng rnôk he gieo găr ntil, n’hanh ăp tơm luh hon neng bah kơi way jêt lơn jêng he mô dơi so\k ăp tơm dja lăp tăm tâm du\ng.”

            Mpeh rnoh têh n’hanh ndơ tâl tâm du\ng, kônh wa ân do\ng du\ng geh rnoh têh du\t n’hâm đê| 13x23cm gay tơm cà phê hao jêng ue\h du\t n’hâm đê| lah 6 khay tâm du\ng. Ndơ tâl tâm trôm du\ng, rlău ma ăp ndơ đă tâl kơt neh jêng ue\h bah lơ, ăch su\r ndrôk rmu\ ôm, phân vi sinh mô lah phân lân ri kônh wa ân tâm pot tay 10% u\nh buh lâk kranh mô lah nsok đung mbra kơl tơm hao jêng ue\h lơn, lơn lah kônh wa ân njrăng so\k neh rmu\ ôm bah lơ ntu\k mô geh tăm cà phê n’hanh ra ue\h neh lor rnôk tâl tâm du\ng, yor aơ mbra lah tơm tu ndru\ng chuh sa âk tâm rnôk a[aơ. Tiến sỹ Phạm Việt Hà an g^t tay:

            “Yor a[aơ tơm ndơ buh tuh tâm neh du\t âk, lơn lah rnoh âk tăp ndru\ng tâm neh, lah he so\k neh mô kloh ue\h lăp tăm mbra khuch tât nău hao jêng bah tơm kon ma he geh tâl tăp ndru\ng tâm mir tăm mhe n’hanh nău nê mbra khuch du\t âk tât nău hao jêng bah mir tơm jêh aơ tay. Đah neh so\k tâl du\ng, he ân so\k ta neh kloh, ăp neh ma ntơm nơh mô ho\ tă tăm cà phê lah du\t kloh, rnôk ndjôt ns^t he ân nkh^t lơh kloh tơm bu tuh tâm neh. Trong [ư du\t dơh lah kônh wa mbra ih neh, he so\k du lha baih nilon ntưp bah lơ n’hanh kơt nê| păng kru\l duh nar mbra [ư hu\ch du\t âk tơm bu tuh n’hanh tăp ndru\ng tâm neh”.

            Tâm mir ươm dơi nku\m n’hâm n’hanh way to\ mbro jêng ăp ntil mbr^ng sêt du\t dơh ntưp rêng an tơm cà phê kon, lơn lah bu tuh ôm ko reh jêng kônh wa ân t^ng way groi nđôi mbro. Rnôk saơ bu tuh kônh wa mbra do\ng dak si validasil puh đah rnoh 0,5% gay nkh^t le\ mbr^ng sêt, rlău ma nê, a[aơ nkô| nău tăp ndru\ng deh rơ\ ngăch tâm du\ng lah du\t klach rvê, kônh wa mbra do\ng chế phẩm sinh học Tricodecma gay to\ an du\ng cà phê kon gay ma bah ir tăp ndru\ng n’hanh mbr^ng sêt lơh ntưp rêng./.

                                                                                    Răk rblang:Điểu Thân