VOV4.M’nông: Nau ntrŭnh mpeh bôk nau ntuh kơl Bôk nau kan neh dak n’huch ach o nâp nâl lvang năm 2021-2025 hŏ geh nchră luh bah rơh rƀŭn bôk năp Quốc hội gưl 15 mhe rlau. Nchră tât bôk nau kan aơ ta rơh rƀŭn, âk ngăn nau ân lah, Chính phủ ân geh ndâk nau kan êng, ngăn lah ân nkuăl jut ach o.

            Râng nau nchrăp kan, nau mêt uănh Bôk nau kan ndrel Bộ Lao động, thương binh ndrel Xã hội năm kan gưl 14, wa Bùi Sỹ Lợi, Groi Kruanh Uỷ ban ăp nau kan rêh jêng bah Quốc hội mbơh: nŭih geh kơl an bah Bôk nau kan lah rnăk ach o, rnăk êp ach o, rnăk mhe rklaih ach o tâm lam dak, nŭih rêh tâm ăp nkuăl ach o, xã ach o ngăn ngên tâm nkuăl rđŭng, mper dak lêng ndrel gôl dak. Nau ma wa Bùi Sỹ Lợi rvê ngăn lah ăp nau kan geh Bôk nau kan bah Quốc hội geh tâm ndrih ƀư tât mô tŏng tơm prăk pah kan:

            ‘Jut n’huch ach o ndrel n’huch ach o nâp nâl rnôk aơ lah nau kan rgum geh nau tơm, ma tơm ngăn ndrel hăn tĭng nau kan klôn ƀư, mô geh ƀư dah ma nklăp ndrel mô geh tâm rgum tâm nau kơl an bah nkuăl ach o bah neh dak gay ƀư ri mhâm dơi geh n’huch nau tâm ƀah ach o sâm geh đah ăp nkuăl, ăp rnoi. Nau aơ geh nau khlay ngăn tâm bôk nau kan n’huch ach o bah neh dak rnôk aơ”.

            Tĭng nau bah ăp ntoh măt, tay ƀư ân dơi nau n’huch ach o nâp nâl, nơm ân geh pă ăp rnăk ach o, nŭih ach o, gay tă bah nê geh nau kan ân tâm di. Wa Nguyễn Đắc Vinh, n’gor Hà Tĩnh mĭn lah:

            ‘Nau uănh năl lah ntă dê nŭih ach o mô geh nau dơi pah kan ngăn ngên, mô dơi geh nau rklaih o ri ân geh dăp êng. Ntă dê nŭih geh dơi pah kan ri moh nau geh kơl an, geh nŭih ri kơl an kan pah, geh nŭih ŭch kơl an prăk, geh nŭih kơl mpeh neh ntu ri ân geh tâm pă ân tâm di. Tâm nau pă dơi ăp rnăk ach o ndrel gĭt kloh moh săk ăp nŭih tâm năm dôl dơi pah kan ri nau kơl an nti kan pah mpeh nau ntop pă mbơh nau kan, kơl an hăn kan dak ba dih lah ăp nŭih lăp tâm rnoh moh săk ach o lah ăp nŭih aơ”.

            Tâm ban nau mĭn aơ, wa Mai Thị Thuý, rmôt kan bah n’gor Tuyên Quang ntop tay nkô̆ nau mpeh nau nsôih geh 30% rnoh nkuăl ach o, 30% rnoh xã jêr jŏt ach o nkuăl êp dak lêng ndrel gôl dak lih bah nau kan jêr jŏt ngăn ngên ân geh kơp uănh tay:

            ‘Aơ lah phung hên saơ kônh wa rnoi mpôl đê̆ ri vay lah rđŭng ngăn ah nkuăl ach o tâm lam dak. Lah nơm mbơh nkô̆ nau geh âk kơt nê ri ngăn lah ăp năm geh ndŏ luh lah geh dơi rklaih ach o ngăn đŏng lah mô, der nau kan ma knŭng jao nau kan tât tâm dâng ri mhâm nơm mô ƀư ndŏ nau kan ân tâm di, ngăn lah đah ăp nkuăl rnoi mpôl đê̆ mhâm ƀư ân rklaih ach o nâp nâl”.

            Gay dơi ƀư nau kan n’huch ach o nâp nâl, wa Đỗ Mạnh Hiến, rmôt kan bah Hải Phòng đă ân geh ndâk du nau kan ueh mô lah nau kan êng ân ăp nkuăl jut ach o:

            ‘ Đah ăp rmôt kan, nkuăl kơt ăp đồng chí lah ri nơm ân geh nsôih ân ueh lơn kơt nê đŏng ri ngăn lah rnôk aơ bôk nau kan ndâk njêng du trong tâm ban yơn kŏ geh rmôt kan bu mra kơp uănh tâm rnoh prêh lơn ri nơm ân geh ăp nau kan mhe mô lah geh nau dơi kơt rnôk aơ ri nơm ân geh kơp ân tât lôch ngăn ăp nau bonh đă gay ma njêng tâm nau kan n’huch ach o kŏ kơt lah bôk nau kan ndâk njêng ƀon lan mhe ri nơm mra bonh đă ăp rmôt kan ân bu ndâk dơi ăp nau kan êng yơn geh rnôk nơm ân tâm ban nsum ntă dê nkuuăl ri kŏ ân geh tâm kơt da dê, rhuăt lah nơm ân geh tâm têk ăp nhoat jêh nê nsum ndrel ri nơm mô kâp geh nkuăl bu hôm nkoch lah ôh”.

            Bôk nau kan bah neh dak n’huch ach o lvang năm 2021-2025 ndŏ geh nkô̆ nau n’huch ach o tâm lam dak geh ntơm 1-1,5%/năm. Kơl an rnăk ach o mpeh dak si, ntĭm nti, dak dŏng, răk kloh ndrel mbơh nau. N’hao nau nâp bah nau rêh, kơl an ăp nkuăl ach o rklaih luh bah nau jêr jŏt ngăn. Wa Trương Thị Ngọc Ánh, rmôt kan bah Cần Thơ, ân lah:

            ‘Quốc hội rgop nau tâm bôk nau kan bah neh dak n’huch ach o nâp nâl lvang năm 2021-2026. Tă bah nê ndrel đah nkô̆ nau bah neh dak mpeh nau hun hao văng sa rêh jêng nkuăl rnoi mpôl đê̆ ndrel gôl yôk rgum, rgop ăp bôk nau kan mpeh nkô̆ nau ƀư ăp nau kan hun hao văng sa, rêh jêng bah neh dak”.

            Tĭng nau năl bah ăp ntoh măt, ƀư Bôk nau kan neh dak n’huch ach o nâp nâl lvang năm 2016-2020 hŏ dơi geh ăp nau dơi ntoh ngăn, rgop nau ƀư jêh ăp nkô̆ nau, nau kan bah Đảng, Quốc hội, Chính phủ nchrăp. Tâm nê, rnoh rnăk ach o hŏ n’huch ntơm 9,88% năm 2015 jur hôm 2,75% năm 2020, rnoh rnăk ach o rnoi mpôl đê̆ n’huch 4%/năm, geh rlau 8 rkeh nŭih ach o, êp ach o. Ngăn lah, rơh bôk năp Việt Nam lah ngoai tâm 30 dak kơt tĭng nau kan ach o âk ding, đăp mpăn rnoh rêh geh nsum đah nkô̆ nau nâp nâl. Việt Nam kŏ ƀư jêh ăp nkô̆ nau rach năm bah Liên hợp quốc mpeh jut ach o, n’huch ach o, geh nsum mpôl lam ntur neh lah nau ang ngăn mpeh nau n’huch ach o lam ntur neh.

            Gay n’huch ach o âk ding ngăn lah nâp ri ân geh n’huch lơi rnoh plŏ ach o, rnoh rnăk ach o ntoh luh, êng nau n’huch ach o mpeh nau geh ri ân rgum rklaih ăp nau kan mô tŏng bah nau kan kơl an tâm nau rêh. Ri ma, bôk nau kan ndŏ luh ăp nkô̆, ăp nau kan, ntrong kan rklaih ach o ân nâp, tŏng n’hâm rdâng, rlet ăp nau ntul rlong bah mih nar, srê ji kơt lah srê Covid-19…nchrăp lah mât dơi nau kan aơ, knŭng nkô̆ nau Bôk nau kan lôch mơ dơi nkoch tât nau nâp nâl./.

            Nŭih rblang: H’Thi