Đăk Hà, n’gor Kontum rdâk njêng” Du xã du ndơ ntoh lư”

 

           VOV4.Mnông: {ăng gle lah d until ndơ tuch tăm ơm geh tâm nău rêh bâh [on lan rnoi đê| ta xã nkual njônh Đăk Pxi, nkuăl Đăk Hà, n’gor Kontum. Gay ma ndơ\ ndơ aơ jêng drăp ndơ geh rnoh tăch khlăy, n’hao nău geh an [on lan, ta ntu\k aơ le\ ndrel đah [on lank an lo\ mir [ư t^ng ntrong kan rdâk njêng ndơ do\ng ntoh lư [ăng gle.

            Lôch rnôk rnâng kan n’gor Đăk Hà mbơh nău ntru\nh rdâk njêng du xã du ndơ ntoh lư, n’gâng kan n’hanh nu^h [on lan ta xã Đăk Pxi le\ âk tơ\ tâm nchră, nglâ| du\t hăn tât dơn ngoăy rgum rdâk njêng [ăng gle lah ndơ ntoh lư ta xã. Bâh geh ua\nh năl di ntu\k di ndơ, tâm rnôk mbơh [ư jur tât 9 thôn [on, n’gâng kan ta ntu\k dơn geh nău kơl an têh âk bâh nu^h [on lan yor đah 700 rnăk [on lan tâm xã, [ăng gle bâh jo\ le\ lah ndơ sad u\t bên đah nu^h Sêđăng, nô A Nhoi, ta [on Đăk Kne an g^t:

“Đah rnăk vâl gâp le\ krêp dêh đah ndơ [ăng gle bâh jo\ hôm. Bâh ntơm hôm nha jê| gâp le\ saơ rnăk vâl gâp hăn pâk [ăng. Lôch ne\ gâp nơm hăn pâk [ăng đo\ng s^t gâm sa ta rnăk vâl ăp nar. Đah ta ntu\k, tât khay but [ăng le\ rngôch [on lan hăn pâk [ăng gay ma [ư ndơ sa ăp nar kơl an nău rêh jêng ta rnăk vâl”.

 Nău gâm sa [ăng gle tâm rnăk vâl bâh nu^h [on lan ta xã Đăk Pxi du\t dơh. Ne\ lah lôch so\k băng bâh ta bri s^t [on lan mbra gâm s^n, lôch ne\ plah xào, gâm biăp mô lah l^p đah mboh mbrăch sa đah piăng. Gay ma [ăng gle jêng ndơ tăch rgâl, n’hao nău khlăy tăch, n’gâng kan xã Đăk Pxi nt^m đă [on lan bâh ntơm nău săch pâk [ăng gle bâh bri, tât nău gâm [ăng t^ng bar trong, ih kro ta trôk duh n’hanh pâr kro ma u\nh rnga. Bâh ne\ ndơ [ăng gle kro bâh xã Đăk Pxi geh mau êr ueh êng geh, sa r[ă n’hanh [ô kah. Lah kơt ntơm nơh [ăng gle kanu\ng lah ndơ sag eh nu^h [on lan do\ng âk tâm rnăk vâl, r^ a[aơ le\ jêng drăp ndơ tăch rgâl kơl an nu^h [on lan n’hao nău geh. Yuh Y Vân, [on Linh La an g^t:

“{on lan ta aơ lah ta khay pâk [ăng mô dơn lah oh yuh bu ur, nđâp le\ rnăk vâl, ăp nu^h le\ g^t mât rong săk nơm lôch ne\ hăn joi [ăng gay ma tăch an bu rvăt gay ma joi prăk do\ng ăp nar. T^ng nău geh lah ma tâm rnăk vâl geh rnôk bar hê ur sai hăn joi du nar rlău bar,pe rhiăng rbăn prăk geh đo\ng. t^ng nkual nơm gu\ lah nar ne\ bu mô ho\ hăn âk r^ mbra lah ăp rnăk hăn joi du rnăk geh tât prăm rhiăng prăk đo\ng. nău ngăn lah kơt ne\”.

Bâh geh rdâk njêng ndơ geh tăch way ơm, tât a[aơ âk nu^h le\ g^t n’hanh joi tât xã Đăk Pxi, nkuăl Đăk Hà gay ma rvăt [ăng gle. Rnoh khlăy tăch ăp kg ndơ [ăng ih kro ta xã le\ hao bâh rlău 100 rbăn prăk tât klâp ma 200 rbăn prăk/kg. a[aơ geh klâp ma 20 nu^h tăch rvăt le\ tât râng tăch rvăt ndơ aơ. Ăp rnăk [ư [ăng gle ih kro ta xã Đăk Pxi dôl rgâl êng n’hanh u\ch geh nău rgâl ta nău nkret [ư. Aơ lah du nău mpơl rhơn ueh tad u xã du\t ach o jêr jo\t kơt ta Đăk Pxi. Wa Lương Công Sơn, du rnăk [on lan [ư [ăng kro an g^t:

“Tâm bôk năp kanu\ng lah ntu\k ih pâr bôk năp [ư ta nkual neh ne\ dơm. Uh tâm r’I ka  nkre lah ih tâm bao dơm. Lôch ne\ mbrơi mbrơi ba kơi ne\ nơh tâl ta thùng têh gay ma bun dăp ueh geh âk lơn. Xã geh [ư nău kan kơt ne\, gâp u\ch lah mhâm [ư an geh ăp n’gâng kan kơl an gay ma [ư geh ueh mhe lơn gay ma ndơ aơ geh tăch âk n’hanh lư âk ntu\k đê| lơn”.

Nău n’gâng kan xã Đăk Pxi, nkuăl Đăk Hà rdâk njêng ndơ geh [ư bâh ntil bri g^t bên [ăng gle dôl kơl an nu^h [on lan ta ntu\k n’hao nău geh n’hanh n’hao nău dơi ơm geh bâh 22 rbăn ha neh tăm bri đah rnoh [ăng gle klâp ma 1 rbăn tấn ăp năm.

           Ơi kônh wa n’hanh băl mpôl, Bôk nău kan lam dak “Ăp xã [ư geh du ntil ndơ nt^t êng” tă bah Bộ Nông nghiệp n’hanh phat striển nông thôn rgo\ jă lah trong rgum khlay tâm rdâk njêng [on lan mhe, nkre đah dăp rgum tay nău kan tuch tăm, hun hao w\ang sa nkual [on lan. Nthoi tay bah kơi, jă kônh wa n’hanh băl mpôl ndrel tâm ôp bah phóng viên nkô| way nkoch đah wa Nguyễn Phúc Đoan, Kruanh UBND xã Đăk Pxi, nkuâl Đăk Hà, n’gor Kon Tum gay wât tay mpeh rnôk rdâk njêng du ntil ndơ nt^t êng {a\ng gle ta ntu\k.

            Ơi wa, nău rdâk njêng [ư geh du ntil ndơ nt^t êng bah xã Đăk Pxi dơi n’gâng kan ta ntu\k an [ư mhâm mêh?

            Wa Nguyễn Phúc Đoan: Lôch geh trong nchrăp bah Ban thường vụ Huyện uỷ mpeh rdâk njêng ăp xã [ư geh du ntil ndơ nt^t êng, nsing ka lơ trong nchrăp bah nkuâl mpôl hên ho\ an [ư ta xã. Êng xã Đăk Pxi mpôl hên geh dơh ue\h mpeh neh ntu hvi rlău 26.000ha neh bri tâm nê geh rlău 22.000ha neh tăm si. Aơ lah nkual tăm si ta nâm n’hâm bri du\t âk ntil tâm nê mpôl hên sơch [ư geh du ntil ndơ nt^t êng bah xã mpôl hên nê lah {a\ng gle.

            ndơ lơh d^ng xã Đăk Pxi sơch {a\ng gle [ư geh du ntil ndơ nt^t êng mêh?

            Wa Nguyễn Phúc Đoan: Mpôl hên saơ lah bah meng ndơ geh [ư way ơm bah kônh wa ăp ntil ndơ geh nău nt^t mha êng du\t săk kah da dê yơn Ban thường vụ ho\ sơch [ư geh du ntil ndơ nt^t êng {a\ng gle kro ta ntu\k dja geh du\t âk. Đăk         Pxi mpôl hên geh rnoh {a\ng gle du\t âk nklăp 1000 tấn/năm. Tâm bah ri aơ kônh wa ta xã an lơh joi geh nklăp du n’gul dơm, nklăp 500 tấn. n’hanh tâl bar nu^h [on lan Đăk Pxi ho\ ơm g^t tâm nău do\ng [ư {a\ng gle ho\ ơm bah jo\ n’hanh [on lan ăp n’gor kiău ma, kơt Bình Định, Phú Yên, Quảng Ngãi âk năm aơ ho\ do\ng sa {a\ng gle tâm nê geh {a\ng gle bah xã Đăk Pxi mpôl hên.

            PTV: Nô nău [ư {a\ng gle a[aơ ta xã mhâm mêh, hơi wa?

            Wa Nguyễn Phúc Đoan: A[aơ ta xã Đăk Pxi mpôl hên geh nklăp 20 ntu\k [ư njêng {a\ng gle pă an ntu\k tăch rgâl, rnoh âk [a\ng rêh nklăp 400 tât 500 tấn. {a\ng kro tăch luh ăp năm kơt nê| nklăp 20 tấn [a\ng kro. Ns^t geh an [on lan Đăk Pxi nklăp 4 rmen prăk tâm khay pâk [a\ng.

            N’gâng kan Đăk Pxi mhâm [ư gay n’hao săk kah n’hanh rnoh khlay {a\ng gle mêh?

            Wa Nguyễn Phúc Đoan: Mpôl hên rgum nkret njêng {a\ng gle to\ng rêng lơn, geh nău dơi ue\h lơn, kah lơn gay mhâm [ư {a\ng gle ndơ\ tât nu^h do\ng sa du trong di rêng n’hanh săk kah ue\h. Mpôl hên rgum ndơ bôk năp lah mât uănh mpeh rnoh kah ue\h tơm luh tăch, săk kah ue\h tơm lăp ndơ nkret njêng. Ndơ geh [ư luh g^t ntu\k, nău lư mpeh ntu\k tơm nkret njêng kloh rvoah lơn lah mpôl hên ho\ geh trong nchrăp mât uănh tơm [a\ng rêh nkre đah mât njrăng bri ta ntu\k. nkre mât do\ng {a\ng gle mhâm [ư an đăp mpăn săk geh nkre đah mât njrăng tơm [a\ng n’hanh mât njrăng bri. Aơ lah tơm ndơ mpôl hên ntro\ng năl lah [ư ue\h, rdâk njêng dơi săk ntơ lư ri mbra lah tơm geh wa\ng sa tơm, tơm geh wa\ng sa du\t têh an nu^h [on lan lơn lah tâm rnôk mông ru [ư mir ba. Ăp năm kơt nê| ns^t geh du\t têh kônh wa mbra rgop jut jăng ji ngot, n’hu\ch ach o, rgop rdâk njêng [on lan mhe?

            {a\ng gle ho\ jêng du ntil ndơ geh [ư nt^t êng bah xã. Yơn lah ndơ geh [ư dja dơi mât jo\ jong đo\ng?

            Wa Nguyễn Phúc Đoan: Đah nău ơm geh rlău 26.000ha neh bri, tâm nê geh rlău 22.000ha neh tuch tăm, a[aơ neh bri dja ho\ dơi jao s^t an ăp Công ty, doanh nghiệp lơn lah jao mât klu\p an nu^h [on lan nkre đah mât njrăng bri. Nău ntêr lơh joi ndơ geh ta nâm n’hâm bri aơ lah nău an lơh joi n’hanh mpôl hên ho\ geh an dăp rgum nkre đah mât njrăng bri.

            Ntơm bah nău dơi geh rdâk njêng ndơ geh [ư nt^t êng {a\ng gle, let năp tay n’gâng kan xã Đăk Pxi geh nău nchrăp rdâk njêng tay ndơ êng [a [a\ đo\ng?

            Wa Nguyễn Phúc Đoan: Rlău ma ndơ geh [ư {a\ng gle gay rdâk njêng ndơ nt^t êng [a [a\ mpôl hên ntro\ng tâm let năp tay mpôl hên rdâk njêng ăp  ndơ geh [ư êng [a [a\ đo\ng. nt^t kơt a[aơ rnoh âk mpeh prit ju ta ntu\k du\t âk mô lah ndơ tiêu bri n’hanh lơn lah rnoh âk mpeh tơm mpôih du\t âk. Yor kơt nê| jêng nău rdâk njêng ăp ndơ geh [ư nt^t êng let năp tay bah xã lah mpôl hên ndăn so\k do\ng ăp ndơ geh ta nâm n’hâm bri dja gay n’hao nău geh wa\ng sa an nu^h [on lan rgop jut jăng ach o ji sât ji ngot.

            Ơ dăn lah ue\h wa mpeh rơh tâm ôp dja.

            Nu^h rblang: Thị Đoắt