VOV4.M’nông – Du\t năm 2019, Quốc hội le\ mbơh an Nghị quyết mrô 88 mpeh Bôk nău rgop an tâm nchră hun hao le\ rngôch wa\ng sa-rêh jêng rnoi mpôl đêt n’hanh nkual yôk. Chính phủ le\ ndâk njêng Nghị quyết mrô 12 gay mbơh [ư nghị quyết bah Quốc hội. Aơ dơi ua\nh lah du nghị quyết geh nău têh khlay, lah du trong mkra t^ng Đảng, nuih n’hâm [on lan. Mhe aơ, Uỷ ban Dân tộc le\ pah kan đah kruanh n’gor Dak Lak gay kơp uănh nău mbơh m^n njêng tâm di bôk nău kan r[o\ng t^ng lam dak hun hao wa\ng sa-rêh jêng nkual rnoi mpôl đêt n’hanh nkual yôk lvang 2021-2025. T^ng ne\, Kruanh n’gâng kan, Chủ nhiệm đă n’gor Dak Lak jao an Ban Dân tộc n’gor lah ntu\k bôk năp [ư n’hanh tâm ban u\ch dăn đă đah Chính phủ săch n’gor Dak lak lah ntu\k mbơh [ư rlong lor. Nu^h [on lan ta Dak Lak dôl du\t u\ch kâp tâm nghị quyết aơ.

Le\ tâm yan wai, yơn mỉ tơm play bah rnăk wa Y Ken Lưk (rnoi Êđê) ta [on Trí A, xă Krông Na, nkuăl Buôn Đôn, n’gor Dak Lak hôm e l^t, rklê play. Aơ lah ntrong kan ntoh lư ta xă, saơ nău rgâl hao tâm trong [ư sa bah nu^h rnoi mpôl đêt. Wa Y Ken Lưk an g^t, dơi ntop kơl bah n’gâng kan [on lan n’hanh nău kan dơi kan, rnăk wâl le\ janh rgâl 2ha mir mô jêng an tăm ăp ntil tơm sa play kơt, cam, quýt, plah bung, ns^t tay săk rnglăy bôk năp. Yơn lah, u\ch pơk hvi ntrong kan ri geh nău kơl an manh prăk dơh lơn.

“Dơi geh nău nt^m bah jrô kan tuch tăm ri kônh wa tâm [on aơ rlong [ư du đêt ntrong kan rgâl tơm tăm geh săk rnglăy. Đah ntil n’hanh kỹ thuật ri dơi jrô kan tuch tăm ndơ\ kỹ thuật hăn ndrel đah kônh wa mât chăm tơm tăm, nt^m trong nkra neh. HTX mbra ton rwa\t ndơ geh. N’hêl na nê| ri a[aơ nău manh prăk hôm e jêr jo\t. Kônh wa u\ch ntuh kơl mât su\r, mât djăr, mât chăm tơm tăm ri an ntuh kơl têh. Sam [u\t manh prăk an nchăm drăp ndơ yơn lo\ mir neh tuch tăm ri đêt”.

Âk rnăk ta xă Krông Na, nkuăl Buôn Đôn u\ch dơi [ư t^ng trong kan tăm tơm sa play kơt rnăk wa Y Ken Lưk ta [on Trí A, yơn nău jêr jo\t ngăn lah nău manh prăk gay ntuh kơl. Nô Y Ka Maleo ta [on Trí B bơi 2ha neh, yơn knu\ng tăm bum, jêng săk rnglăy wa\ng sa đêt. Uănh nđôi rơh r[u\n Quốc hội khay 11 mhe rlău, nô Y Ka g^t, Chính phủ nchrăp ntuh kơl 1.400 rmen prăk gay [ư t^ng bôk nău rgop an tâm nchră le\ rngôch hun hao wa\ng sa-rêh jêng nkual rnoi mpôl đêt n’hanh nkual yôk lvang 2021-2030. Ne\ lah nkô| nău gay kônh wa u\ch kâp năm tât, ngih dak uănh m^n tay đah tơm prăk gay nkra njêng, mô lah ndâk njêng ngih măy nkret njêng lo\ mir ta [on lan gay nta an nău kan pah an kônh wa.

“Gâp u\ch năm tât, đảng n’hanh ngih dak ntuh kơl tay an nu^h rnoi mpôl đêt n’hanh nkual yôk gay hun hao nkra njêng, n’hao nău rêh wa\ng sa. Nt^t nsa kơt an manh prăk mô nchăm gay tuch tăm n’hanh mât rong, mô lah ndâk [ư jay măy nkret njêng ndơ lo\ mir ta ntu\k gay ton rwa\t ndơ, nkre pă nău kan an kônh wa. Kơt ne\ nu^h rnoi mpôl đêt mư dơi hun hao”.

Du nău rlơ\ dơh saơ ngăn ta xă Krông Na, nkuăl Buôn Đôn, n’gor Dak Lak. Nu^h tơm bah nkual neh ntoh lư đah pâl nđaih văn hoá n’hanh sinh thái Bản Đôn, yơn nu^h rnoi mpôl đêt ta aơ mô ho\ geh rêh đah nău kan pâl nđaih-ndơ tăch rgâl. Năch pâl nđaih tât Bản Đôn u\ch m^n joi g^t mpeh nkual văn hoá ue\h, âk ntil n’hanh du\t ue\h bah [on lan ăp rnoi mpôl đêt ta ntu\t kơt Lào, M’nông, Êđê ta aơ, yơn ngăn ngên geh du\t đêt nu^h ta ntu\k pah kan tâm nău kan aơ. N’ăp du rot ăp ntu\k tăch mpla ndơ kơt mbân aơ cheh tanh, mboăt n’hôm rnoi nơm, dak si way ơm, yor nu^h bah ntu\k êng tăch rgâl. Yuh Bun Chăn Tha Là (rnoi Lào) ta [on Trí B kâp u\ch bôk nău kan hun hao wa\ng sa-rêh jêng, n’hu\ch ach o nâp nâl tâm nkual rnoi mpôl đêt n’hanh nkual yôk năm tât mbra ntuh kơl đah prăk, nău blău [ư pâl nđaih, gay kônh wa dơi mât văn hoá ue\h bah nơm:

“Ăp ntil ndơ cheh tanh mô lah ndơ tâm an ta aơ du\t đêt nu^h ta ntu\k tăch yor mô geh prăk. Ta aơ druh ndăm hăn nti âk mô dơi dăn nău kan jêng hăn [ư ngai da dê. Gâp mpo\ng ngih dak mbra ntuh kơl ta aơ du nkual pâl nđaih ma du\t âk lah nu^h ta ntu\k [ư. Nt^t nsa kơt nu^h ta ntu\k manh jay, gâm n’gôn ăp ndơ sa bah nu^h rnoi mpôl đêt ta aơ, ndrănh yăng jêh ne\ tăch dak si way ơm. Mpôl druh ndăm oh yuh bu ur ri mât ue\h văn hoá ăp rnoi mpôl ta aơ kơt râng ăp rmôt ch^ng goong, nkre joi ntop tay prăk nkre mât ue\h văn hoá”.

Nkoch na nê| nău aơ, wa Y Lươm Knul-Groi Kruanh UBND xă Krông Na, nkuăl Buôn Đôn, n’gor Dak Lak hôm e âk nău rvê. Âk năm bah năp, [on lan le\ dăn đă, gưl bah lơ uănh m^n gay mât uănh nău geh đah pâl nđaih văn hoá-sinh thái, lơn lah nta nău nău joi sa an kônh wa rnoi mpôl đêt ta ntu\k. Kônh wa u\ch jêng ntrong kan pâl nđaih nsum mpôl. U|ch kơt ne\, ngih dak an geh nu^h gay ntuh kơl rdâk nkra tay ăp jay way ơm, ăp lễ hội, nău kan way ơm, ndrel đah nău way ơm bah jo\ kônh wa. Bah ne\, năch pâl nđaih tât uănh nsong, m^n joi, rwa\t ma hôm dơi plơ\ tay n’hanh rlong [ư nău rêh văn hoá bah nu^h rnoi mpôl đêt ta ntu\k. N’hanh du nău kan mô dơi mô geh, ne\ lah [ư nkoch trêng, tiăr nti nău blău pah kan pâl nđaih-ndơ tăch rgâl an kônh wa. Wa Y Lươm Knul-Groi kruanh UBND xă Krông Na npo\ng kâp Nghị quyết 88 bah Quốc hội ơm hăn tâm nău rêh.

“Gay Nghị quyết 88 bah Quốc hội hăn tâm nău rêh an [on lan rnoi mpôl đêt ta nkual, nkre hun hap pâl nđaih ta nkual aơ, t^ng gâp u\ch m’hâm [ư dơi uănh m^n, nt^t nsa kơt hun hao pâl nđaih nsum mpôl-“Home Stay”, mât nău way ơm gay rho\ an năch, mpla nsơ ăp ndơ yor nu^h [on lan [ư luh; nt^t nsa kơt ndrănh yăng, ăp ndơ sa bah tơm tăm, mpa rong bah nu^h ta ntu\k [ư luh. An geh nău nkoch trêng, tiăr nti an nu^h rnoi mpôl đêt gay n’hao g^t mpeh [ư pâl nđaih m’hâm an ns^t geh prăk”.

Êp ăp nau tă dơi geh tă bah nau kan ân kônh wa rnoi mpôl đê|, rnôk aơ, ta Dak Lak lah nsum, nkual Buôn Đôn lah êng hôm âk nau kan ndơ\ luh tâm nau ntru\nh mrô 88 bah Quốc hội. PV nkô| vay nkoch geh nau tâm nchră đah Wa Trần Thị Ánh Hồng-Kruanh jrâu kan Dân Tộc nkual Buôn Đôn, n’gor Dak Lak mpeh nau aơ.

Ơi wa, tâm ăp năm rlau aơ, nau kan kơl an rnoi mpôl bah đảng ndrel ngih dak geh ntru\nh ueh tam ngăn tâm n’gor Dak Lak lah nsum ndrel nkual Buôn Đôn lah êng. Yơn lah, nau rêh bah kônh wa rnoi mpôl đê| tâm n’gor hôm âk nau jêr, ân geh doh rklaih?

            Trần Thị Ánh Hồng: Đah lvang năm 2016-2020, kan [ư nau ntru\nh kơl an nu\ih rnoi mpôl đê| tâm nkual Buôn Đôn ri ho\ dơi geh âk nau kan, Ăp bôk nau kan mpeh ntuh kơl ri nkuăl ho\ tât tâm [on lan ndrel geh săk tam. Kơt lah bôk nau kan n’huch ach o nâp nâl, nau ntru\nh 135, Bôk nau kan 755, Bôk nau kan 2085, Bôk nau kan 102...Ăp bôk nau kan aơ ho\ rgop nau kơl an nkual Buôn Đôn ăp năm n’huch geh 3% rnoh rnăk ach o lam nkual, tâm nê geh 3,5% lah rnăk ach o nu\ih rnoi mpôl đê|.

            Ơi wa, jêh geh rnôk Quốc hội nchră nau ntru\nh 88 mpeh ăp nau hun hao văng sa, rêh jêng rnoi mpôl đê| ndrel gôl yôk, Chính phủ ho\ ndâk nau ntru\nh mrô 12 gay ma leo, nu\ih [on lan rnôk sao geh nau aơ ri mhâm nau ueh êh?

            Trần Thị Ánh Hồng: Jêh rnôk geh nau ntru\nh mrô 88 ndơ\ luh ri kônh wa [on lan  Buôn Đôn, tâm nê âk ngăn lah kônh wa rnoi mpôl đê|, ti\ng gâp saơ kônh wa gu\ kâp ngăn tâm nau ntru\nh aơ. Yor aơ mra dơi lah lah du nau tru\nh geh nau têh ngăn đah Chính phủ, uănh khlay tât [on lan rnoi mpôl đê| ndrel nkuăl yôk. Đah nau ntru\nh aơ ri [on lan dôl kâp rnơm tâm nau ntru\nh [ư gay n’hao nau rêh bah [on lan, ngăn lah đah nu\ih rnoi mpôl đê| tâm nkuăl jêr jo\t kơt nkual Buôn Đôn lah êng ndrel lam dak lah nsum./.

            Ntơm bah năp tât rnôk aơ, Quốc hội, Chính phủ moh nau geh nau ntru\nh, bôk nau kan gay ma ntoh nau kơl an bah Đảng ndrel Ngih dak ân nkuăl rnoi mpôl đê\ ndrel gôl yôk, hôm đah nau ntru\nh mrô 88 rơh aơ, moh geh nau ueh lơn hơi wa?

            Trần Thị Ánh Hồng: Bah năp nơh, phung he ndâk âk ngăn bôk nau kan, yơn lah jê|, nchrah nchrai. Hôm đah nau ntru\nh mrô 88 rơh aơ ri gâp saơ geh âk nau dăng, nê lah nau rgum ăp tu tơm gay ma hun hao, ngăn lah n’hao nau dơi nau rêh ân [on  lan. Nau kan mpeh tu tơm lah nau kan bôk năp hên uănh khlay. Yor lah kơt nkual Buôn Đôn lah nkual jêr ngăn, ri tu tơm ta ntu\k ri kơt lah mô geh. Tâm nau ntru\nh aơ ri gâp saơ tă bah Trung ương têh ngăn. U|ch lah mra geh nau ntop kơl ân Dak Lak lah nsum nkuel nkual Buôn Đôn lah êng nau tơm ân to\ng nau dơi ân geh đăp mpăn ueh nâp lơn. Đạh nau kan geh uanh khlay lơn nê lah nau [ư nau kan tâm dâng. U|ch rnôk nau ntru\nh ndơ\ luh ri geh nau mbơh, geh nsum ma nau ân năn, ngăn lah gay ân ăp nu\ih [ư nau kan ân tâm dângh kơt phung hên [ư uanh ân n’hêl đah bôk nau kan tâm Trung ương ndơ\ luh./.

            Lah nkual n’har bri, geh âk nu\ih rnoi mpôl đê\ hôm âk nau jêr, ndri ti\ng wa, rnôk ntru\nh nau ntru\nh mrô 88 bah Quốc hội kơt lah bôk nau kan nkô| nau bah neh dak mpeh hun hao văng sa, rêh jêng nkual [on lan rnoi mpôl đê| rêh jêng nkual rnoi mpôl đê| ndrel gôl yôk ri moh geh nau nkah eh?

            Trần Thị Ánh Hồng: Đah nkual Buôn Đôn ri nau kan tuch tăm âk, yơn neh ntu mô jêng, yor ri ma nau kan pă kan pah đah nu\ih rnoi mpôl đê| lah êng, nu\ih [on lan lah nsum lah nau kan ndal. Yor lah ăp nau kan ma kônh wa [ư ri mơ geh nau dơi đăp mpăn nau rêh, n’hao nau rêh. Yor ri bah nau ntru\nh aơ mra dơi ntuh kơl bôk nau kan têh đah nkuăl Buôn Đôn, kơt lah ndâk ngih máy, ntu\k pah kan gay ma pă kan pah ân nu\ih rnoi mpôl đê| tâm nkual Buôn Đôn”.

Buôn Đôn lah nkuăl geh nau dơi, nau dăng mpehj hun hao pâl n’aih, văn hóa. Yơn tâm nau ngăn, phung he ê geh ndâk dơi nau kơl an ân nu\ih rnoi mpôl đê| tâm nau kan aơ. Ndri dăn wa sâm mbơh n’hêl mpeh nau kan ao êh?

Trần Thị Ánh Hồng: Mhe nơh ri ko\ geh nau ntru\nh mpeh nau hun hao pâl n’aih hôm, gay pơk njêng nau kan nau rêh ân [on lan, kơt lah geh rêh mpeh nau kan pâl n’aih ndrel geh prăk tă bah pâl n’aih. Yơn lah, tu tơm bah Buôn Đôn ri ê geh ngăn. Bôk nau kan pâl n’aih nkual ntơm tâm năm 2021 lah mra rgâl nau mhe nâp ăp ntu\k [ư pâl n’aih gay ma rgum năch ndrel pă kan pah ân [on lan, yơn tâm prăk ntuh kơl tâm ăp nau kan aơ âk ngăn. Yor ri tâm ăp nau kan jê| bah nau ntru\nh mrô 88 ri mra dơi rgop tâm bôk nau kan hun hao pâl n’aih, bah nê pă kan pah ân [on lan ri lah nau khlay. Ti\ng gâp sao ri Dak Lak ntru\nh [ư ăp nau kan geh săk tam ngăn. Phung hên ko\ u\ch nau ntru\nh aơ geh nau dơi [ư rlong lor tâm Dak Lak gay ma pơk ân rêng hvi tay tâm lam dak./.

Ơ, dăn lah ueh wa.

Nu^h rblang: Y Sưng Phê Ja