VOV4.M’nông: Thôn Bình Lợi, xã Cư Mlan, nkuâl Ea Sup, n’gor Dak Lak tă dơi g^t tât lah “thôn 5 mô”: Mô điện- mô trong- mô nhih nti- mô nhih dak si- mô hộ khẩu. Yơn nơm geh ngăch t^ng trong r[o\ng rgâl mhe dăng bah ăp nkual tuch tăm mât rong- [on lan tâm nkuâl, tâm n’gor, Bình Lợi le\ rgâl jêng geh nău dơi ntơm bah tơm tăm glêh nar jêng tăm tơm jong nar, rnoh khlay wa\ng sa âk. Mô n’gle\ ta klaih rlău ach o, âk rnăk tâm thôn jêng geh ndro\ng, [ư rgâl ngăn muh măt bah nkual neh.

Ta neh hvi rlău 3ha, tăm 5000 n’gâng tơm tiêu, ăp năm ns^t geh bơi n’gul rmen prăk, nô Bế Văn Long, (rnoi Nùng, deh năm 1985) ta thôn Bình Lợi, xã Cư Mlan, nkuâl Ea Sup, n’gor Dak Lak mô mpôn dơi nău rhơn. Nkah tay ăp nar bôk năp leo rnăk wâl lăp tâm nkual neh mhe njêng, nô Long an g^t, rnăk nô lah ngoăy tâm ăp rnăk lor bôk năp lăp gu\ ta aơ. Rnôk nê nơh neh ta aơ nha hôm bri l^ng dak rngot dơn geh bar pe mblâm tuanh [ư nde dơm. Nău rêh du\t jêr jo\t, jo ngot kop ji m[ui t^ng, nu^h [on lan dơn g^t krêp đah neh bri ma rêh dơm. A[aơ, mô dơn geh nău rêh đăp mpăn, dơi geh nău mât uănh bah ăp gưl n’gâng kan, săk păng nơm n’hanh rnăk wâl nsrôih wa\ng sa, kơt nti gay nsan hao jêng le\ geh dơi nhih jay têh hvi, nău rêh bah ir krit jêr hôm:

“Ntơm nơh hao ta aơ saơ tâm bri geh n’gâng tiêu kh^t kro n’hanh he koh s^t tăm n’hanh [ư mbrơi mbrơi. Du năm [ư 200- 300 n’gâng lôch nê mbrơi mbrơi hao âk tay. A[aơ ri rnăk gâp geh nklăp 5000 tơm yơn an klêh play nklăp 2.500 tơm dơm. Le\ rngôch ns^t geh wa\ng sa lôch n’hâp le\ prăk do\ng kan ri hôm nklăp 400- 500 rkeh prăk/năm. A[aơ nău rêh ho\ mbơm oi hôm, geh ndơ ntêm ndơ sa lơn rđ^l đah ntơm nơh.

Tâm ban kơt nô Long đo\ng, rnăk nô Hoàng Văn Nghĩa, rnoi Tày, ta thôn Bình Lợi, xã Cư Mlan dơi uănh lah nu^h geh ndro\ng ta ntu\k đo\ng. Nơm geh nsrôih kơt nti, do\ng khoa học kỹ thuật tâm nău kan tuch tăm n’hanh mât chăm rlău 3.800 tơm tiêu, tâm nê geh 2 rbăn tơm an klêh play đăp mpăn, nô Nghĩa ns^t geh hang rhiăng rkeh prăk ăp năm. Bah meng nê, nô Nghĩa hôm koh êng n’hanh yơng ntil tiêu gay tăch tay an ăp rnăk êng [a [a\ tâm nkual, nkre mbơh nti an nu^h [on lan trong tăm n’hanh mât chăm tơm tiêu gay ns^t geh du\t âk.

Năm 2009 gâp ntuh kơl tơm tiêu, tât năm aơ a[aơ rnăk gâp geh rnoh wa\ng sa đăp mpăn, tiêu an r^ng geh 5- 6kg/tơm, du năm geh 4- 5 tấn, n’hâp le\ prăk do\ng ns^t geh 400- 500 rkeh prăk/năm đo\ng.

Saơ âk rnăk [on lan hăn lor le\ geh dơi nău rêh đăp mpăn ta nkual neh mhe, nô Triệu Văn Nam, rnoi Dao du bah [on tơm leo rnăk wâl tât gu\ ta thôn Bình Lợi, xã Cư Mlan gay njêng nău kan đo\ng. Bol ma lăp jru yơn gơih kơt nti, rgum nău tă ơm g^t kan bah ăp rnăk êng [a [a\ hăn lor jêng rlău 5 năm tăm n’hanh mât chăm, tât a[aơ, mir tiêu rlău 1ha bah rnăk nô Nam ntơm lăp klêh đăp mpăn đo\ng. Bol hôm jêr jo\t yơn nô Nam an g^t, nô way rgo\ jă rnăk wâl n’hanh kônh wa nsrôih tuch tăm, wa\ng sa gay rdâk njêng nkual neh he dôl gu\ rêh nar lơn ma đăp mpăn.

Ntơm bah năm 2011 gâp hao gu\ ta aơ, an đêt tơm prăk rvăt neh đah kônh wa hao gu\ lor ta aơ. Gâp rvăt neh so\k mpang ti he nơm [ư lôch nê tăm tiêu tât a[aơ ho\ geh năm tâl 5 hôm, ri geh oi du đêt. Mpôl hên nsrôih gay wa\ng sa jêh aơ tay, djăt ma nsrôih nsan hao gay nkoch trêng an rnăk wâl, kônh wa nsrôih wa\ng sa an dăng hao mbrơi mbrơi an thôn dja đăp mpăn lơn.

Ntơm bah du thôn dơi g^t tât đah 5 mô: Mô điện- mô trong- mô nhih nti- mô nhih dak si- mô hộ khẩu, tât a[aơ muh măt thôn Bình Lợi, xã Cư Mlan, nkuâl Ea Sup, n’gor Dak Lak le\ geh njoat rgâl săk he. Tâm ăp năm rlău aơ, Đảng, Ngih dak, ăp gưl n’gâng kan n’hanh ntu\k mât bôk kan lam nu^h le\ t^ng [ư âk nău kan ntop kơl, ntuh kơl rdâk njêng hun hao âk ndơ do\ng ntung trong, điện ta ntu\k. Ndrel đah nê, ăp nu^h [on lan nsrôih kơt nti ăp rgâl mhe khoa học kỹ thuật đo\ng, râng pah kan jan sa, [ư geh ndro\ng an rnăk wâl, rgop tâm nău hun hao ta nkual neh n’har bri hôm âk jêr jo\t dja./.

Nu^h nchih rblang: Điểu Thân