VOV4.Mnông: Tâm ba năp nơh, rnoh tiu jur thuk, [on lan kan lo\ mir mô hôm mât chăm [ư an tiu geh bu tuh âk. Ta meng ne\, âk rnoh neh tiu geh tăm ta âk ntu\k rđu\ng, dak băm, kh^t le\ rngôch. Nău aơ dôl geh ta Daklak [ư an nu^h tăm tiu tup ta nău jêr jo\t, phăn rnon.

Ua\nh mir tiu kro hoa\nh, ru\ng kô|, lôch ne\ kh^t le\ rngôch, kanu\ng hôm dơm jro\ng, wa Trần Văn Hải, gu\ ta thôn 6, xã Xuân Phú, nkuăl Ea Kar n’gor Daklak rngot , yor nău geh tơm bâh rnăk vâl wa le\ ntơm roh, tâm rnôk rnon ngân hàng ê ho\ trokle\. Wa Hải an g^t, rnăk vâl wa le\ roh tât 1 rmen prăk gay ma ntuh mât mir tiu aơ, yơn 2 năm ba năp, rnoh tăch thuk, a[aơ mir tơm le\ geh bu tuh kh^t le\ rngôch, [ư an rnăk vâl du\t jêr jo\t.

“Gay ma dơi tăm tiu 1 ha tâm ban dah 1 rmen prăk, tâm ne\ rnoh prăk  manh bâh ngih dak lah 500 rkeh prăk, prăk tâm rnăk vâl gâp ntwm geh 500 rkeh prăk. Tât a[aơ yor nău bu tuh kh^t ngăch, kh^t mbrơi tơm tiu rnăk vâl le\ kh^t 80%, bâh 1 rbăn n’gâng tiu tât a[aơ knau\ng hôm 200 jro\ng, yơn 200 jro\ng aơ le\ dôl geh bu tuh mô hôm rêh jo\. Jêng lah du\t jêr an nău kan trok rnon bâh rnăk vâl”.

Tâm ban kơt rnăk vâl wa Hải, mir tiu rlău 1,7 ha bâh wa Vũ Đức Trịnh tâm ba năp nơh le\ geh ntưp bu tuh kh^t bơi le\. Ăp rnoh tơm tiu le\ kh^t, wa Trịnh nchoăn tơm, rse jăng, [ư tay ueh neh gay ma tăm tơm êng. Ta ăp rnoh neh tiu mhe tăm le\ geh bu tuh, wa Trịnh le\ joi trong mât săm yơn hôm kh^t đo\ng.

“tiu kh^t du\t âk lah ru\ng n’ha, lôch ne\ kh^t, tât a[aơ r^ kh^t le\. Hôm du đê| rnoh neh mhe tăm an nău geh năm e r^ năm aơ le\ mô hôm play le\ kh^t le\ đo\ng. khuch khat âk ngăn, tât a[aơ rnăk vâl mô hôm geh ndơ ma lêh ma do\ng”.

Xã Xuân Phú, nkuăl Ea Kar, geh bơi tât 1 rbăn tơm tiu, tât a[aơ le\ kh^t rlău du n’gul, rnoh neh hôm e dôl ntơm kh^t đo\ng. wa Phạm Xuân Toàn- cán bộ khuyến nông xã Xuân Phú an g^t, nkô| nău tiu kh^t lah yor ntưp bu tuh êr n’ha n’hanh âk rnoh neh yor nu^h [on lan tăm ta ăp nkual rđu\ng mô tâm di, [ư an tơm tiu dak băm kh^t. a[aơ nău rêh wa\ng sa bâh [on lan tâm xã dôl du\t jêr jo\t, âk rnăk nkơi mir ba hăn kan an bu gay ma joi prăk trok prăk kon ngân hàng.

“T^ng nău kơp bâh rnâng kan tuch tăm mât rong xã le\ rnoh neh tăm tiu bâh xã Xuân Phú bơi tât 1 rbăn ha, yơn lah lôch rơh phu\t sial rnoh neh tơm tiu kh^t rlău du n’gul, a[aơ tơm tiu dôl kh^t. T^ng rnoh kơp bâh ăp ngân hàng njoăl tât r^ le\ rnoh rnon bâh nu^h [on lan ta xã Xuân Phú kơp geh 300 rmen prăk, kơp ua\nh 1 rnăk rnon bâh 200 tât 300 rkeh prăk. A[aơ du đê| nu^h [on lan, tiu kh^t r^ mô hôm dơi geh ndơ ma trok rnon jêng lah hăn kan ngau gay ma geh prăk trok prăk kon an ngân hàng”.

Mô dơn ta xã Xuân Phú ma a[aơ ta nkuăl Ea Kar, n’gor Daklak geh rlău 1.500 ha tiu kh^t yor dak băm n’hanh ntưp bu tuh êr n’ha kh^t ngăch, kh^t mbrơi. Ua\nh kơp lam n’gor geh rlău 3.800 ha tiu kh^t. ta âk ntu\k, nu^h [on lan le\ sreh mir tơm tiu,  rgum jro\ng, [ư ueh tay neh tăm tơm êng. Wa Vũ Thị Thanh Bình- groi kruanh ntu\k kan tuch tăm n’hanh mât tơm tăm n’gor Daklak an g^t, a[aơ rnoh tiu jur thuk yơn nu^h [on lan mô dơi nkơi dơm ma an geh mât ueh ăp rnoh tơm ta ăp nkual neh tăm tâm di.

“Du đê nkual r^ tơm tiu geh kh^t ngăch, kh^t mbrơi tay n’hanh du đê| nău bu tuh êng ntoh luh, t^ng nău mbơh nt^m bâh ăp ntu\k kan way kan, ntu\k kan mât ua\nh ngih dak, r^ bôl ma rnoh khlay jur thuk kơt ne\ yơn he an geh mât ueh rnoh neh tiu dôl geh play, neh ntu tâm di. Nkre lah he an geh g^t năl đah kĩ thuật mât chăm tiu r^ nu^h [on lan an geh kâp tât rnoh khlay hao tay. Ăp rnoh neh tiu kh^t yor dak băm, neh ntu mô tâmdi mô lah rnoh neh tiu kh^t ngăch, kh^t mbrơi r^ he mô hôm tăm tay ma an geh rgâl tăm ăp tơm êng geh săk rnglăy wa\ng sa âk lơn.

            Ăp năm ba năp ba năp, rnoh khlăy tiu du\t khlay, nu^h [on lan Tây Nguyên lah nsum, Dak Lak lah êng tâm rlong pơk hvi rnoh neh tăm, tăm nđâp ta nkual neh mô tâm di. Yor ndăn, nu^h tăm tiu mô mât ua\nh tât nău ueh ntil n’hanh nău mât tăm an tâm di. Tât a[aơ, rnoh tiu jur thuk, nu^h [on lan mô hôm u\ch ntuh mât, [ư an nău lơ ma âk, [ư an tiu kh^t le\ rngôch. Bôl ma le\ geh n’gâng kan ta ntu\k mbơh lor tâm âk năm ba năp, yơn [on lan kan lo\ mir hôm nha tâm rdâng đah nău khuch khat n’hanh phăn rnon lah mô dơi der.

Nu^h rblang: Thị Đoắt